Tinh dầu Tràm Năm Gân

Tràm Năm Gân là thực vật có họ hàng gần gũi với Tràm Trà (tea tree). Không chỉ sở hữu hương thơm ấn tượng mà tinh dầu chiết xuất từ thực vật này còn mang lại đa dạng lợi ích sức khỏe con người. Các tiềm năng của chúng có thể kể đến như giảm đau, sát khuẩn, lợi hô hấp, chống côn trùng…Sau đây, mời bạn cùng Kobi khám phá điều kỳ diệu mà tinh dầu Tràm Năm Gân đem đến nhé.

1. Tổng quan về thực vật Tràm Trà Năm Gân

1.1 Thông tin chung

• Tên tiếng anh: Niaouli, Broad-Leaved Paperbark Tree hay the Paper Bark Tea Tree…;
• Tên khoa học: Melaleuca quinquenervia;
• Thuộc chi Melaleuca, họ Myrtaceae;

Theo tài liệu, thực vật có nguồn gốc từ một số khu vực địa lý gồm New Caledonia, Papua New Guinea. Ngoài ra, loài còn có thể bắt nguồn từ ven biển phía đông Australia, từ Vịnh Botany ở New South Wales về phía bắc đến Queensland.

1.2 Mô tả thực vật

• Sinh trưởng và phát triển tốt trong các vùng đầm lầy, cửa sông, đất bùn…Ở Australia, cây thường ra hoa vào mùa xuân đến đầu mùa thu, tháng 9 đến tháng 3.
• Thực vật thường xanh, chiều cao trung bình 8-15m, có thể lên đến 25m kèm tán rộng;
• Thân cây có nhiều lớp vỏ xốp, bong tróc như vỏ giấy;
• Bộ rễ xâm lấn phát triển mạnh;
• Các lá mọc xen kẽ nhau, dạng hình mũi mác hoặc hình trứng, màu xanh xám;
• Hoa mọc thành cụm ở đầu cành cây, đôi khi cũng mọc ở nách lá phía trên, màu vàng;
• Quả có dạng nang trụ, kích thước 2.5-4mm, mọc thành chùm, bên trong chứa nhiều hạt;

2. Đôi nét về tinh dầu Tràm Năm Gân

2.1 Đặc tính chung của tinh dầu Tràm Năm Gân

Tinh dầu Tràm Năm Gân (Niaouli Essential Oil/ Melaleuca quinquenervia Essential Oil) được chiết xuất từ phần cành và lá của thực vật cùng tên. Thông qua quá trình chủ yếu là chưng cất hơi nước thu được dung dịch có các tính chất như:

• Màu vàng nhạt, trong suốt;
• Độ tỏa hương trung bình và ổn định;
• Mùi hương được mô tả là mùi đất ấm hòa quyện với mùi hoa, nồng nàn;

Nhờ nhiều đặc tính y học và các hoạt chất giá trị mà chiết xuất được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm, mỹ phẩm, chăm sóc sức khỏe. Có thể kể đến như hương liệu thực phẩm, dược liệu, kem đánh răng, xà phòng, kem dưỡng da…

Bảo quản:

• Chú ý, thận trọng chứa tinh dầu Tràm Năm Gân trong vật chứa thủy tinh tối màu. Nhằm giữ độ tươi và kéo dài thời hạn tối đa nên đậy nắp kín lọ sau mỗi lần dùng.
• Hạn chế để ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào sản phẩm và tránh xa tầm tay trẻ em.
• Trong thời gian dùng, nếu tinh dầu Tràm Năm Gân có mùi lạ, biến chất thì nên ngừng tiếp xúc.

2.2 Các hoạt chất giá trị của tinh dầu Tràm Năm Gân

Trong thực tế, tỷ lệ những thành phần sẽ có sự chênh lệch đôi chút tùy vào các điều kiện và yếu tố khác nhau như nơi canh tác, khí hậu, phương thức chiết xuất, bảo quản…Hàm lượng tinh dầu trong lá tươi có thể đạt 1,3%-2,4%, với tỷ lệ 1,8- cineole dao động từ 0,2%-65% (Brophy và Doran, 1996). Chúng được coi loài là rất có triển vọng trong sản xuất tinh dầu ở Papua New Guinea và Madagascar.

Trong đó, thành phần hóa học chính gồm:

• 1,8-cineole, α-pinene, α-terpineol, β-pinene, viridiflorol,
• Ngoài ra, còn có α-phellandrene, γ-terpineol, limonene, linalool và piperitone.

Một số hoạt chất nổi bật như:

• 1,8-cineole (còn gọi là eucalyptol): chất có tính thơm, mát và vị cay nồng. Chúng có hiệu quả kháng viêm vô cùng hữu hiệu đồng thời hỗ trợ rối loạn hô hấp như giảm ho, long đờm, giảm đau…
• Pinene là hoạt chất có công thức hóa học tồn tại ở 2 dạng alpha và beta. Hoạt chất được đánh giá hiệu quả đáng kể trong việc kháng viêm, sát trùng, đặc biệt ở ngoài da.
• Limonene là hoạt chất được nghiên cứu như một chất chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa mạnh mẽ…
• Linalool: yếu tố góp phần đáng kể trong việc tạo nên hương thơm tươi mát và lợi ích sức khỏe.

3. Lợi ích của tinh dầu Tràm Năm Gân đối với sức khỏe

3.1 Tinh dầu Tràm Năm Gân trong y học dân gian

Ở Pháp, tinh dầu này được dùng như vị thuốc truyền thống, đôi khi còn thay thế cho tinh dầu cajuput hoặc tinh dầu bạch đàn để chữa ho, chữa thấp khớp, đau thần kinh…

Trong đông y Việt Nam, tinh dầu giàu hoạt chất 1,8-cineole này còn được dùng ngoài da để xoa bóp. Chúng có tác dụng chữa đau mỏi, tê thấp, giảm ho, cảm lạnh, thuốc bôi chống viêm, lành vết thương…(Đỗ Tất Lợi, 1995, Võ Văn Chi, 1997).

3.2 Liệu pháp kích thích

Dù hiện nay các báo cáo về việc dùng tinh dầu Tràm Năm Gân để hỗ trợ hệ thần kinh còn hạn chế. Thế nhưng, thực tế, nhờ hàm lượng cineole cũng như các hoạt chất khác mà chiết xuất được xem là loại tinh dầu kích thích tự nhiên. Chúng giúp thúc đẩy tuần hoàn máu và các quá trình trao đổi chất, bài tiết hormone…Nhờ đó mà tăng cường sự phát triển và khả năng miễn dịch. Tuy nhiên, để làm rõ cơ chế của lợi ích này cần thêm đa dạng các thử nghiệm nghiên cứu lâm sàng hơn.

3.3 Hỗ trợ hô hấp

Thông qua việc linh hoạt các phương thức sử dụng như khuếch tán, xông hơi…mà tinh dầu Tràm Năm Gân có thể tác động tích cực đến hệ hô hấp.

• Nhờ thành phần cineole với hàm lượng cao mà giúp sát khuẩn và cải thiện các vấn đề hô hấp như cảm lạnh, nghẹt mũi, ho, cúm…
• Hỗ trợ loại bỏ sự tích tụ của chất nhầy, đờm dư thừa gây tắc nghẽn đường hít thở;
• Ngoài ra, ta có thể xoa ít tinh dầu để làm ấm vùng ngực, vùng hầu họng;

3.4 Tổn thương cơ xương khớp

Ở một số địa phương, đặc biệt là ở Madagascar, người dân rất tin tưởng vào việc sử dụng loại dầu này để điều trị chứng đau nhức của hệ thống cơ xương. Điều này được lý giải bởi một số lý do như:

• Chúng giúp tuần hoàn lưu thông thuận lợi hơn, đặc biệt khi kết hợp cùng kỹ thuật massage, xoa bóp. Từ đó hỗ trợ trị liệu các chứng giãn tĩnh mạch, sưng mắt cá chân, bàn chân lạnh…;
• Hiệu quả hạn chế các cơn đau đầu, đau cơ xương khớp, bong gân…;
• Kích thích lưu thông tuần hoàn và bạch huyết, làm ấm xương khớp. Từ đó ngăn ngừa sự tích tụ của acid uric cũng như giảm thiểu tình trạng bệnh thấp khớp, viêm khớp và bệnh gout.

3.5 Chống côn trùng và thanh lọc không khí

Một số loài côn trùng khó chịu có thể sẽ làm ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của bạn. May mắn thay, tinh dầu Tràm Năm Gân được ghi nhận là có khả năng đuổi được chúng và khiến chúng tránh xa không gian sống của bạn. Hãy sử dụng bình xịt để đạt được hiệu quả này. Ngoài ra, bạn có thể cho vài giọt tinh dầu vào máy khuếch tán để làm sạch bề mặt vật dụng và thanh lọc môi trường sống nhé.

3.6 Chống oxy hóa

Bước đầu, tiềm năng chống oxy hóa của tinh dầu Tràm Năm Gân được phát hiện trong các thí nghiệm. Năm 2017, các nhà khoa học đã thử nghiệm hiệu quả chiết xuất từ thực vật này trong việc ức chế stress oxy hóa và sản xuất melanin do hormone gây ra. Theo đó ghi nhận khả năng làm giảm tổn thương DNA trong tế bào cũng như tăng cường các hoạt động có lợi và hoạt động chống oxy hóa. Bên cạnh phát hiện này, họ còn suy luận rằng dầu Niaouli không độc hại đối với tế bào và có thể sử dụng trong mỹ phẩm hoặc y tế. Như vậy, đây thực sự là tín hiệu khả quan về công dụng của chiết xuất trong việc hạn chế các gốc tự do gây hại và nguy cơ bệnh lý tiềm ẩn.

3.7 Kháng khuẩn

Từ lâu, dân gian đã biết ứng dụng lợi ích khử trùng của tinh dầu Tràm Năm Gân trong việc ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Đồng thời giúp bảo vệ cơ thể, ngăn chặn nhiễm trùng huyết, uốn ván và nhiễm trùng các cơ quan nội tạng khác. Các thử nghiệm sơ bộ cho thấy tinh dầu này và các chế phẩm của chúng có tác dụng trên một số chủng vi khuẩn và vi sinh vật khác nhau. Ví dụ như Pseudomonas, Klebsiella, Escherichia coli, Agrobacterium, Erwinia, Candida albicans, Micrococcus…Hi vọng tương lai sẽ có thêm các nghiên cứu thực nghiệm lâm sàng để đa dạng dữ liệu và khai thác toàn vẹn tiềm năng này hơn.

3.8 Tinh dầu Tràm Năm Gân và làn da

Khi thêm vào các công thức dưỡng da, tinh dầu Tràm Năm Gân có thể mang lại hữu ích bất ngờ. Chẳng hạn như:

• Tái tạo các tế bào da như vẩy nến;
• Tăng tốc độ phát triển của mô và tế bào ở khu vực bị ảnh hưởng. Nhờ đó, các mô mới này sẽ thay thế phần bị hư hỏng, kết quả cuối cùng là mờ sẹo.
• Khả năng kích ứng da của tinh dầu này được cho là ít hơn so với tràm trà (tea tree).

3.9 Tác động tích cực lên vết thương

Dù cần phải được nghiên cứu sâu rộng hơn, nhưng một số ý kiến đồng tình về tác động tích cực của tinh dầu Tràm Năm Gân lên vết thương.

• Đối với vết cắt hay vết thương nhỏ, dầu niaouli có thể được sử dụng để làm sạch, sát khuẩn vết thương và giúp bắt đầu quá trình chữa lành. Thêm 15 giọt dầu và nửa lít nước cất bên trong bình xịt, lắc kỹ trước mỗi lần sử dụng.
• Chúp giúp kích hoạt bạch cầu và tiểu cầu ở nơi bị tổn thương. Đồng thời ngăn chặn quá trình xâm nhập của vi khuẩn vào bên trong vết thương.
• Chú ý, nếu tình trạng phức tạp và nghiêm trọng hơn cần phải có sự tư vấn của thầy thuốc.

4. Cách sử dụng tinh dầu Tràm Năm Gân hiệu quả

Dựa vào nhu cầu khác nhau mà bạn có thể linh hoạt sử dụng tinh dầu Tràm Năm Gân:

• Thêm 3-4 giọt dầu vào nước tắm để tận dụng ưu điểm thư giãn và phục hồi của tinh dầu;
• Xông hơi: nhỏ 2-3 giọt dầu Tràm Năm Gân vào nước sôi để xông hơi thông qua thiết bị truyền thống hoặc các máy xông hơi hiện đại.
• Khuếch tán và lan tỏa hương thơm khắp không gian sống thông qua thiết bị máy khuếch tán, đèn đốt tinh dầu,…
• Xịt lượng ít tinh dầu đã pha loãng vào những vật dụng cá nhân mà bạn muốn lưu giữ hương thơm thư giãn này như gối, túi vải, quần áo,…
• Nhỏ 1 giọt tinh dầu vào khoảng 1oz (khoảng 30ml) dầu nền (dầu dừa, dầu oliu, jojoba…) để làm dầu massage và xoa bóp tại khu vực khó chịu. Ví dụ cơ xương khớp đau nhức, vùng ngực đối với rối loạn hô hấp…Ví dụ về dầu xoa bóp mà tinh dầu Niaouli là nguyên liệu thành phần.
• 10 giọt Niaouli;
• 8 giọt Geranium (Pelargonium Tombolens);
• 5 giọt Tiêu đen (Piper nigrum);
• 5 giọt Kinh giới ngọt (Origanum majorana);

Trộn đều hỗn hợp trên và chứa trong một chai thủy tinh nhỏ tối màu. Để sử dụng, thêm năm giọt hỗn hợp vào một thìa cà phê dầu vận chuyển. Sau đó xoa bóp lên cơ hoặc khớp bị ảnh hưởng.

5. Gợi ý kết hợp với tinh dầu Tràm Năm Gân

Ngày nay, xu hướng kết hợp các loại tinh dầu cùng nhau không còn xa lạ cũng như nhận được nhiều sự yêu thích từ người tiêu dùng. Theo đó, tinh dầu Tràm Năm Gân được nhận xét là kết hợp tốt với loại tinh dầu như họ gỗ, bạc hà, gia vị và cam quýt. Cụ thể như tràm trà (tea tree), hương thảo (rosemary), bạch đàn (eucalyptus), rau mùi (coriander), thì là (fennel), cây bách xù (juniper), hoa oải hương (lavender), chanh sần (lime), thông (pine), bạc hà (peppermint)…

6. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu Tràm Năm Gân

Một số trường hợp sau cần được sự tư vấn và hướng dẫn thích hợp của chuyên gia trị liệu:

• Phụ nữ đang mai thai và phụ nữ cho con bú;
• Trẻ em: chất 1,8-cineole có thể gây các vấn đề về thần kinh trung ương và hô hấp ở trẻ. Vì vậy, thận trọng không sử dụng dầu trên hoặc gần mặt của trẻ sơ sinh và trẻ em. (theo Tisserand và Young)
• Bệnh lý cấp tính, nguy cơ cao bị động kinh, ung thư hoặc bất kỳ vấn đề y tế nào;
• Tiền sử bị kích ứng với các thành phần chứa trong tinh dầu Tràm Năm Gân;

Khi sử dụng cần pha loãng bởi tinh dầu có thể gây nguy cơ gây kích ứng và mẫn cảm ở một số đối tượng nhạy cảm.

Tuyệt đối không được uống trực tiếp tinh dầu nguyên chất vì tiềm ẩn nhiều rủi ro có hại.

Khi thưởng thức tinh dầu bằng bất kỳ phương thức nào, cần pha loãng với dầu vận chuyển (dầu oliu, dầu dừa, dầu jojoba…). Bên cạnh đó, nếu có các dấu hiệu kích ứng như choáng, nôn ói, nổi mề đay, phát ban, mụn,…hãy ngừng sử dụng ngay lập tức. Hơn nữa, cần lưu ý các vị trí nhạy cảm của cơ thể như niêm mạc, mũi trong, mắt…Nếu không may tiếp xúc trực tiếp các khu vực này, cần lập tức rửa sạch bằng nước mát.

7. Tổng kết

Dù chưa nổi tiếng như người “anh em” của chúng là Tràm Trà (tea tree). Tuy nhiên, tinh dầu Tràm Năm Gân cũng để lại nhiều ấn tượng sâu sắc đối với tín đồ yêu thích hương thơm. Đặc biệt, những kinh nghiệm dân gian xa xưa và các báo cáo hiện đại ngày này cũng đã phần nào chứng minh được công dụng và tiềm năng cho sức khỏe của sản phẩm này. Hi vọng rằng, các nhà khoa học sẽ khám phá thêm các lợi ích và áp dụng chúng rộng rãi hơn vào cuộc sống. Mời bạn đến với Kobi để cùng nhau trải nghiệm và thưởng thức kho tàng tinh dầu thiên nhiên nhé.

8. Các chứng chỉ/chứng nhận

• COA/GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Niaouli Essential Oil https://www.aromaweb.com/essential-oils/niaouli-oil.asp
2. Niaouli Essential Oil https://momprepares.com/essential-oils/niaouli/
3. 13 Surprising Benefits Of Niaouli Essential Oil https://www.organicfacts.net/health-benefits/essential-oils/health-benefits-of-niaouli-essential-oil.html
4. Melaleuca quinquenervia https://en.wikipedia.org/wiki/Melaleuca_quinquenervia