Tinh dầu Hạt Mùi Ta

Ở khắp thế giới, rau mùi nổi tiếng như một loại gia vị phổ biến. Thế nhưng, không nhiều người biết đến đặc tính y học và lợi ích sức khỏe rau mùi, đặc biệt là chiết xuất thực vật từ hạt của chúng. Bây giờ, mời độc giả cùng Kobi khám phá những giá trị tuyệt vời và cách sử dụng tinh dầu hạt mùi ta hiệu quả nhé.

1. Tổng quan về hạt mùi ta

1.1 Thông tin chung

Hạt mùi ta là phần hạt của cây rau mùi Coriandrum sativum-thực vật thuộc họ Hoa tán (Apiaceae). Theo các tài liệu, loài có nguồn gốc ở Trung Á từ hàng ngàn năm nay. Sau đó, quần thể du nhập khắp nơi như Ấn Độ, Trung Quốc, Địa Trung Hải, châu Âu, châu Mỹ…Ở Việt Nam, cây phổ biến tại hầu hết các tỉnh thành, tập trung nhiều ở phía Bắc. Tùy theo từng địa phương có những tên gọi khác nhau như mùi ta, ngò, ngò rí, ngổ…

Thực tế, nhiều người có thể nhầm lẫn giữa “coriander” và “cilantro” bởi cả hai đều đến từ cùng một loài thực vật là Coriandrum sativum. Nhưng trong một số tài liệu phân biệt rõ “cilantro” là phần thân và lá; còn “coriander” là phần hạt. Do đó, chiết xuất giữa 2 bộ phận này hầu hết sẽ có đặc tính tương đồng nhau, chỉ có vài điểm khác biệt.

1.2 Đặc điểm sinh trưởng và mô tả thực vật

Đặc điểm sinh trưởng:

• Là thực vật sống hằng năm, thích nghi với khí hậu nhiệt đới điển hình, ưa ẩm và ưa sáng.
• Sinh trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là trên đất trồng tơi xốp, màu mỡ, chứa chất hữu cơ phong phú.

Mô tả thực vật:

Thân thảo, mềm, thẳng đứng, cao trung bình khoảng 0,5-1m, có khía rãnh và phân nhánh gần ngọn.

Lá có hình dạng không cố định, màu xanh lục. Ở gốc, phần lá có cuống dài và bẹ ngắn hình trứng rộng, mép có khía răng cưa. Ở phần thân dưới, lá thường chia thùy sâu, khía răng nông và to hơn.

Kích thước hoa nhỏ, mọc thành cụm, từng cụm gồm 3-5 tán kép tụ ở kẽ lá hoặc ngọn thân. Trong đó, mỗi tán có 6-12 hoa, màu trắng hoặc hồng, đài hoa có răng không đều, bầu vòi ngắn.

Quả dạng bế có hình cầu, màu vàng rơm, nhẵn bóng, đường kính khoảng 2,5-4mm. Bên trong chứa các hạt nhỏ tròn, ban đầu có màu xanh sau đó sẽ chuyển dần sang màu nâu.

2. Đôi nét về tinh dầu hạt mùi ta

2.1 Đặc tính chung của tinh dầu hạt mùi ta

Tinh dầu hạt mùi ta (Coriander Seed Essential Oil) được chiết xuất từ phần hạt của thảo mộc cùng tên. Thông qua quá trình chưng cất hơi nước mà tinh chế được dung dịch sánh nhẹ, có màu vàng nhạt. Điểm độc đáo của tinh dầu này chính là mùi đặc trưng vừa ngọt ngào hương thảo mộc, xen lẫn chút hương gỗ nồng ấm.

Bảo quản:

• Thận trọng chứa tinh dầu hạt mùi ta trong lọ kín tối màu và đậy chặt sau khi sử dụng.
• Tránh nơi có ánh sáng mặt trời trực tiếp chiếu vào và cố gắng để xa tầm tay trẻ em.
• Trong quá trình dùng, nếu chiết xuất hạt mùi ta có mùi lạ, biến chất thì nên ngừng tiếp xúc.

2.2 Các hoạt chất giá trị của tinh dầu hạt mùi ta

Thực tế, sản lượng và hoạt chất của tinh dầu hạt mùi ta có thể thay đổi tùy theo môi trường sống, điều kiện canh tác, quy trình phân lập…Trong đó, các thành phần chủ yếu tạo nên giá trị của tinh dầu này như linalool (60% –80%), tiếp theo là nhóm rượu, ceton và este như α-pinen (0,2% –8%), γ-terpinene (1% –8%) ), geranyl axetat (0,1% –4,7%), long não (0,9% –4,9%), β-pinene, p-cymene, cineole, borneol, phellandrene, terpineol, terpinolene…

Một số hoạt chất nổi bật như:

• Linalool: thành phần chính của dầu hạt mùi ta, đóng góp nhiều hoạt động sinh học đã được xác định
• Long não (camphor): được điều chế trong nhiều ứng dụng với mục đích sát khuẩn, dịu hô hấp, giảm kích ứng…
• Pinene: một monoterpene tự nhiên, ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất mùi hương, nước hoa…

3. Lợi ích của tinh dầu hạt mùi ta đối với sức khỏe

3.1 Hạt mùi ta trong các thời kỳ lịch sử

Các bộ phận của rau mùi đã được sử dụng với mục đích y học trong hàng ngàn năm trước:

• Bằng chứng về việc sử dụng thực vật này có niên đại từ 5000 năm trước Công nguyên, trong những ghi chép của người Ai Cập cổ đại.
• “Ông tổ ngành Y” Hippocrates cũng đã đề cập chiết xuất hạt mùi ta trong quá trình chữa bệnh.
• Người La Mã và Trung Quốc tin rằng chúng có tác dụng bảo quản thịt và thực phẩm trước nguy cơ ngộ độc.

3.2 Cải thiện sức khỏe não bộ

Mặc dù vẫn còn cần thêm thời gian để nghiên cứu nhưng bước đầu những minh chứng về tác động của tinh dầu hạt mùi ta đến hệ thần kinh là khá tích cực.

• Nhờ các chất chống oxy hóa và linalool mà hỗ trợ cải thiện trí nhớ cũng như các dấu hiệu của sự lo lắng.
• Theo nghiên cứu của đại học Khoa học và Chăm sóc sức khỏe Hoa Kỳ, đây là thảo dược đầy hứa hẹn trong việc ngăn ngừa kiểm soát các bệnh thoái hóa thần kinh như Parkinson, Alzheimer…
• Hơn nữa, linalool là hợp chất có lợi trên hệ thần kinh trung ương với nhiều khả năng ấn tượng như chống co giật, bảo vệ chống lại tổn thương tế bào não, tăng hoạt động của thần kinh phó giao cảm, sóng β…Từ đó cải thiện khả năng tư duy, độ tập trung, sự minh mẫn và trí nhớ.

3.3 Bảo vệ hệ tim mạch

Khả năng bảo vệ sức khỏe tim mạch được thể hiện rõ ràng hơn thông qua việc tiêu thụ trực tiếp hạt mùi ta trong khẩu phần ăn hàng ngày. Một số chứng cứ nổi bật về tác dụng này như:

• Nghiên cứu trên tạp chí Ethnopharmacology cho thấy các bộ phận của rau mùi có thể giúp điều chỉnh huyết áp một cách tích cực. Bằng cách tăng sự tương tác của các ion canxi và acetylcholine. Đây là chất dẫn truyền thần kinh giúp thư giãn mạch máu.
• Báo cáo trên tạp chí Environmental Biology đánh giá tích cực lợi ích của hạt mùi ta trong việc giảm mức lắng đọng cholesterol trong hệ thống mạch máu. Tuyệt vời hơn, chúng còn có tiềm năng nâng cao mức lipid máu tốt-HDL. Từ đó mà ngăn ngừa nguy cơ bệnh lý tim mạch như xơ vữa mạch máu, đột quỵ, đau tim…

3.4 Thúc đẩy hệ tiêu hóa lành mạnh

Tinh dầu hạt mùi ta có thể kích thích hữu hiệu quá trình tiêu hóa. Theo đó, những minh chứng trong các tài liệu đều đánh giá cao các tác dụng của chiết xuất này. Có thể kể đến như:

• Hỗ trợ giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích như khó tiêu, đầy hơi, buồn nôn…nhờ khả năng hoạt động như chất chống co thắt, thư giãn cơ tiêu hóa.
• Borneol và linalool cải thiện hoạt động bình thường của gan và đường ruột.
• Nhờ đặc tính chống viêm và giảm đau mà chiết xuất là ứng cử viên phù hợp cho liệu pháp phòng ngừa các rối loạn tiêu hóa như viêm ruột, buồn nôn, khó tiêu…
• Giúp bài tiết thích hợp các enzyme và dịch tiêu hóa trong dạ dày. Điều này sẽ kích thích tiêu hóa, điều hòa nhu động ruột, hữu ích trong giảm biểu hiện chán ăn.

3.5 Đặc tính giảm đau nhức hệ vận động

Nhờ hàng loạt các hợp chất tự nhiên tuyệt vời như cineole, terpineol, terpinolene…làm cho dầu hạt mùi ta trở thành chiết xuất hỗ trợ giảm đau hiệu quả. Đặc biệt, tình trạng đau nhức xương khớp, căng cơ, chuột rút, viêm khớp…được cải thiện nhanh chóng hơn nếu ta biết kết hợp với massage, xoa bóp đúng cách. Cơ chế của đặc tính này vẫn chưa rõ ràng, có lẽ là bởi công dụng chống lại hoạt động của các cytokine gây viêm, thúc đẩy tuần hoàn nuôi dưỡng, giãn cơ…

3.6 Ức chế sự phát triển vi sinh vật gây hại

Đa số các ý kiến đều đồng tình về tiềm năng ức chế vi khuẩn có hại của hạt mùi ta và chiết xuất của chúng. Chẳng hạn như:

• Ức chế sự phát triển của nấm và tiềm năng điều trị nhiễm trùng nấm ngoài da.
• Là gia vị kháng khuẩn mạnh chống lại mầm bệnh gây nên nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
• Dữ liệu được công bố trên Ethnobotanical Leaflets cho biết, chiết xuất hữu ích trong việc hạn chế tiêu chảy do tác động của vi sinh vật. Điều này được lý giải bởi các thành phần kháng khuẩn như cineole, borneol, α-pinene và β-phellandrene…
• Tạp chí Nông nghiệp và Thực phẩm đã chỉ ra hợp chất dodecenal trong hạt mùi ta có hoạt tính đề kháng đối với vi khuẩn Salmonella. Đây là một trong những nguyên nhân nguy hiểm gây bệnh lý do thực phẩm trên thế giới.

3.7 Xoa dịu tình trạng co thắt và khử mùi cơ thể

Nếu bạn đang mệt mỏi vì những triệu chứng khó chịu gây ra bởi cơn co thắt như ho, chuột rút, căng thẳng trí não…may mắn thay tinh dầu hạt mùi ta sẽ là sự lựa chọn phù hợp hỗ trợ tình trạng này.

Bên cạnh đó, chiết xuất từ hạt mùi ta còn là một chất khử mùi hiệu quả. Chúng có thể làm giảm hôi miệng và mùi khó chịu của cơ thể, thậm chí là trong không khí…bằng tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn trong khoang miệng và xung quanh tuyến mồ hôi. Những cách thức đơn giản có thể làm tại nhà như pha loãng dầu này rồi dùng ngoài da, súc miệng, tắm, xông hơi…

3.8 Tinh dầu hạt mùi ta và sức khỏe sinh sản

Hạt mùi ta hỗ trợ sức khỏe kinh nguyệt bằng cách điều chỉnh, cân bằng chức năng tuyến nội tiết. Đồng thời chúng cải thiện những triệu chứng khó chịu kèm theo đầy hơi, chuột rút, đau bụng kinh…Thú vị hơn, tinh dầu hạt mùi ta còn khơi dậy và tăng ham muốn cuộc sống lứa đôi thông qua liệu pháp hương thơm.

3.9 Chống oxy hóa và thanh lọc cơ thể tự nhiên

Hạt mùi ta và chế phẩm từ chúng đều là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào. Dù bằng bất cứ con đường hấp thu nào chẳng hạn như ẩm thực, ngoài da, xông hơi…hoạt chất chống oxy hóa này giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào do các gốc tự do gây nên. Bên cạnh đó, dầu hạt mùi ta với đặc tính lợi tiểu sẽ hoạt động như chất thanh lọc cơ thể, loại bỏ độc tố và chất dư thừa như acid uric, natri, kim loại nặng, nước…

3.10 Tinh dầu hạt mùi ta và làn da

Bước đầu đã có nhiều nhận xét tích cực về tác động của chiết xuất hạt mùi ta lên da.

• Chất chống oxy hóa trong hạt mùi ta giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào gây nên lão hóa da.
• Báo cáo trên tạp chí German Society of Dermatology lưu ý đến tính chống viêm của dầu hạt mùi ta. Bên cạnh đó, các lợi ích khử trùng, kháng nấm, chống viêm, chống oxy hóa…của thảo dược này lý tưởng để phục hồi rối loạn da như chàm, mụn, nhiễm trùng nấm.

4. Cách sử dụng tinh dầu hạt mùi ta hiệu quả

Khuếch tán hương thơm: nhỏ 5-10 giọt tinh dầu vào thiết bị như máy phun sương, đèn xông…chúng sẽ giải phóng các phân tử nhỏ, lan tỏa khắp không gian sống.

Nhỏ từ 2-5 giọt tinh dầu hạt mùi ta pha loãng vào nước, sữa tắm, sữa rửa mặt…tùy vào mục đích như tắm, rửa mặt, ngâm chân…

Massage cơ thể: nên hòa trộn dầu hạt mùi ta với dầu nền như dầu dừa, dầu bơ, jojoba…để xoa lên các bộ phận cơ thể tại chỗ cần thiết như cơ, xương khớp…

Để lưu giữ hương lâu phai, ta nhỏ vài giọt dầu lên những vật dụng thường tiếp xúc như gối, khăn tay, đèn, túi vải, quần áo…

Xông hơi: cho vài giọt tinh dầu hạt mùi ta vào dụng cụ xông hơi truyền thống hoặc máy xông hơi. Tiếp đó ta chỉ cần tận hưởng cảm giác thư giãn do hơi nước trị liệu đem lại.

5. Những sự kết hợp với tinh dầu hạt mùi ta

Thực tế, ta hoàn toàn có thể pha trộn tinh dầu hạt mùi ta với một số chiết xuất khác để tạo ra hương thơm đặc trưng phù hợp với sở thích và cá tính của người tiêu dùng. Chẳng hạn như: cam bergamot, quế (cinnamon), bưởi (grapefruit), gừng (ginger),…

6. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu hạt mùi ta

Các khuyến cáo đều không ghi nhận tình trạng nghiêm trọng về nguy cơ đối với sức khỏe khi sử dụng tinh dầu hạt mùi ta trong liều lượng vừa phải. Ngược lại, sự lạm dụng quá mức tinh dầu này có thể khiến người dùng chịu vài rủi ro.

Luôn tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi dùng tinh dầu đối với trường hợp thể trạng đặc biệt. Ví dụ như phụ nữ mang thai, đang cho con bú, trẻ nhỏ, người có tiền sử dị ứng…

Không được uống tinh dầu hạt mùi ta, mà chỉ nên sử dụng ngoài da dưới dạng pha loãng, xông hơi…hạn chế dây dính tinh dầu này vào niêm mạc, mắt, mũi trong.

Khuyến khích kiểm tra thử trên vùng da nhỏ trước khi tiếp xúc tinh dầu ở khu vực lớn hơn.

Dù có nhiều ích lợi nhưng tinh dầu hạt mùi ta không thể thay thế hoàn toàn cho bất kỳ phương pháp hay thuốc trị liệu nào

7. Kết luận

Thế giới tinh dầu nói chung và tinh dầu hạt mùi ta nói riêng không chỉ mang đến hương thơm độc đáo mà còn đóng góp những lợi ích bất ngờ cho sức khỏe. Đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để chúng ta cùng nhau khám phá thêm kho tàng tinh dầu thiên nhiên rộng lớn nhé.

8. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. 7 Impressive Benefits Of Coriander Seeds: Boost Heart Health, Treat Diabetes, And More https://www.stylecraze.com/articles/amazing-benefits-of-coriander-seeds/
2. 11 Amazing Benefits Of Cilantro Or Coriander Essential Oil https://www.organicfacts.net/health-benefits/essential-oils/health-benefits-of-coriander-essential-oil.html
3. Coriander Seed Essential Oil and Cilantro Leaf Essential Oil https://www.aromaweb.com/essential-oils/coriander-oil.asp
4. Coriander Helps Control Blood Sugar, Cholesterol and Blood Pressure https://draxe.com/nutrition/coriander/
5. 8 Surprising Health Benefits of Coriander https://www.healthline.com/nutrition/coriander-benefits
6. Đỗ Huy Bích và cộng sự. Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt nam, NXB Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội.