Ngày nay, nhắc đến sắc tím, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến loài hoa oải hương đẹp đẽ với hương thơm quyến rũ, nồng nàn. Nhưng có lẽ ít ai biết rằng từ rất lâu, loài hoa này đã được dùng như loại thảo mộc, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đặc biệt, dù được sử dụng với nhiều cách thức khác nhau, nhưng chiết xuất tinh dầu oải hương luôn có chỗ đứng vững chắc và được ưa chuộng. Sau đây, cùng Kobi khám phá những điều kỳ diệu mà tinh dầu oải hương đem đến nhé.

1. Giới thiệu về hoa oải hương

1.1 Thông tin chung

Oải hương (Lavender) là thực vật thuộc họ Hoa môi (Lamiaceae), chi Lavandula. Trong đó bao gồm khoảng 39 loài và đa dạng các giống lai tạo khác nhau. Ngày nay, chúng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như mỹ phẩm, nước hoa, tinh dầu…và cả trong trị liệu sức khỏe.

Đặc biệt hơn, loại cây này mang nhiều tầng ý nghĩa và thông điệp sâu sắc:

• Đó là về tình yêu lúc nghi ngờ nhớ thương, lúc chung thủy chờ đợi…
• Sự thư giãn, thanh thản, tĩnh lặng nhẹ nhàng trong tâm hồn
• Hay sự thuần khiết, trong sáng, hồn nhiên, tận tâm…

1.2 Đặc điểm sinh trưởng

Thực tế vẫn còn nhiều ý kiến chưa thống nhất về nguồn gốc của oải hương. Đa số ghi nhận loài thực vậy này xuất hiện từ xa xưa cách đây hàng ngàn năm ở vùng Bắc Phi, vùng biển Địa Trung Hải xa xôi…Hiện nay, chúng để lại dấu ấn ở khắp nơi và nhận được sự yêu thích rộng rãi, nổi tiếng nhất là ở miền Nam nước Pháp.

Ở nước ta, thời tiết thuận lợi để gieo trồng loài này vào khoảng 18-24 độ C. Cây phân bố rải rác ở nơi mát mẻ như Đà Lạt, Sapa,…Ngoài ra, nên chọn đất xốp, giàu dinh dưỡng, đủ ánh sáng và thoát nước tốt để canh tác.

Cây cần được tưới nước thường xuyên, nhất là vào buổi sáng, để giữ được chất lượng thành phẩm cao. Tuy nhiên, cần điều chỉnh lượng nước phù hợp theo kích thước và loại đất, tránh ngập úng, hư hỏng.

1.3 Mô tả hoa oải hương

Trong thực tế, tùy giống loài khác nhau mà hình dáng của hoa oải hương sẽ khác biệt đôi chút. Sau đây, xin mô tả loài thường gặp là Lavandula angustifolia-còn gọi là hoa oải hương lá hẹp.

• Thuộc loại cây bụi thường niên, thân thảo với chiều cao có thể lên đến 1 m. Cây phân nhánh mạnh mẽ, tán rộng hình cầu tươi tốt, với nhiều chồi non phát triển.
• Lá cây mỏng, hẹp với mép cong, mọc đối nhau và không có cuống. Bề mặt lá được bao phủ bởi lớp lông tơ mịn, chiều dài trung bình từ 2-6cm.

Hoa oải hương có cuống dài thường mang sắc tím, hoặc có thể là xanh lam, trắng, hồng…Từng hoa có kích thích nhỏ, thường tụ thành cụm nằm ở ngọn, mùi thơm đặc trưng, thu hút.

2. Đôi nét về tinh dầu oải hương

2.1 Đặc tính chung của tinh dầu oải hương

Từ xa xưa đến nay, hoa oải hương được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực đời sống dưới nhiều hình thức như hoa tươi, ướp khô, túi bột thơm…Trong đó, đặc biệt là tinh dầu oải hương-chiết xuất từ hoa bằng liệu pháp chưng cất hơi nước. Một số đặc tính của chiết xuất này:

• Dung dịch thường trong suốt, không màu, sánh nhẹ, không tan trong nước.
• Độ lưu hương tốt, lâu dài với hương thảo mộc nguyên chất, vừa ngọt ngào vừa sang trọng, quyến rũ. Vì vậy, tinh dầu oải hương có thể phù hợp trên nhiều đối tượng có sở thích khác nhau.

Nên bảo quản chúng trong lọ kín, đặt nơi khô thoáng, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp, lưu ý để xa tầm tay trẻ em.

2.2 Thành phần của tinh dầu oải hương

Tinh dầu oải hương chứa nhiều hoạt chất phong phú và mang giá trị cao. Tỉ lệ thành phần sẽ có sự chênh lệch đôi chút tùy vào các yếu tố khác nhau như loài, nơi canh tác, khí hậu, phương thức chiết xuất…Trong đó, các chất hóa học chính gồm:

• Hợp chất monoterpenoids như linalool, linalyl acetate, 1,8-cineole, β-ocimene, terpinen-4-ol, camphor…
• Hợp chất sesquiterpenoids như β-caryophyllene và nerolidol…
• Các hợp chất terpenoid khác như perillyl alcohol…

Một số hoạt chất nổi bật như:

• Linalool (C₁₀H₁₈O): chất lỏng không màu, mùi đặc trưng, xuất hiện nhiều trong các tinh dầu bạc hà, chanh, quế,…hay nhiều loại gia vị khác nhau. Đây là yếu tố chính tạo nên hương thơm tươi mát cũng như lợi ích cho sức khỏe.
• Linalyl acetate (C₁₂H₂₀O₂₎: một este của linalool, tồn tại trong nhiều loại hoa và cây gia vị. Chúng tạo nên mùi hương liệu thanh mát từ thiên nhiên như hoa cỏ, trái cây…
• Camphor (long não- C₁₀H₁₆O): một dược chất quen thuộc, tạo cảm giác tươi mát, mùi thơm nồng nàn. Ngoài xuất hiện trong tinh dầu thiên nhiên, chúng còn được sử dụng trong các loại thuốc bôi trị bệnh ngoài da, với công dụng kháng khuẩn, sát trùng, giảm kích ứng, dịu hô hấp…

3. Tác dụng của tinh dầu oải hương

3.1 Hỗ trợ giấc ngủ, thư giãn tinh thần, tăng trí nhớ

Vào thời Hy Lạp cổ xưa, tinh dầu oải hương đã được sử dụng vào những hoạt động khác nhau. Có thể kể đến như giảm căng thẳng, tĩnh tâm, thư giãn cơ thể khi tắm, nghỉ ngơi, đọc sách…Ngày nay, nhiều nghiên cứu đã công nhận tác dụng tuyệt vời từ tinh dầu này ở hệ thần kinh. Chúng giúp cải thiện tình trạng lo lắng, tăng cường trí nhớ, an thần…ứng dụng trong ngăn ngừa trầm cảm ở phụ nữ sau sinh, điều trị bệnh Alzheimer, rối loạn giấc ngủ,…

3.2 Chống oxy hóa, tăng sức đề kháng và làm chậm quá trình lão hóa cơ thể

Với sự thay đổi của môi trường khí hậu, yếu tố gây hại và đe dọa đến sức khỏe tăng nhanh như khói bụi, rác thải, ô nhiễm…khiến cơ thể phải kích hoạt hệ thống miễn dịch và sản sinh các gốc tự do để chống lại. May mắn thay, nhiều nghiên cứu đã chứng minh công dụng chống oxy hóa từ tinh dầu oải hương, góp phần tăng cường hoạt động đề kháng, sản sinh nhiều enzym có lợi và chống oxy hóa mạnh mẽ.

3.3 Đặc tính kháng viêm, sát khuẩn

Nhờ dược chất như linalool, linalyl acetate, β-caryophyllene …mà oải hương có đặc tính kháng viêm tự nhiên mạnh mẽ. Nhiều bằng chứng về khả năng sát khuẩn, chống viêm của dung dịch này ở cơ thể con người nhận được ủng hộ lớn. Do đó, bạn có thể linh hoạt dùng chúng với mục đích khác nhau như sát khuẩn hô hấp, da,…

3.4 Thân thiện với làn da, lưu giữ nét tươi trẻ

Dù bất kỳ ai đều sẽ có mong muốn lưu giữ làn da hồng hào, khỏe mạnh và tươi trẻ. Các chiết xuất từ oải hương sẽ giúp bạn đạt được điều đó. Nhiều tài liệu đã ghi nhận khả năng tăng sản sinh collagen, độ đàn hồi da và tạo mô liên kết, giảm kích ứng…từ loài thực vật này. Đặc biệt, hoạt chất linalyl axetat còn hỗ trợ giải quyết các tổn thương da như viêm, mụn, phát ban, côn trùng cắn, rôm sảy…thông qua tác dụng sát khuẩn, kháng viêm, cân bằng lượng dầu tự nhiên trên da, tăng hấp thụ dưỡng chất cũng như tốc độ phục hồi của tế bào. Nhờ vậy mà đẩy lùi hình thành nếp nhăn, mụn nhọt, cơ nhão…

3.5 Cải thiện các triệu chứng đau đầu, nhức mỏi cơ thể và rối loạn tiêu hóa

Với triệu chứng đau mỏi cơ thể như đau đầu, đau cơ bắp, đau bụng, buồn nôn…, tinh dầu oải hương có thể hỗ trợ hạn chế dấu hiệu khó chịu này cho bạn. Nguyên do chúng chứa hoạt chất có khả năng làm thư giãn cơ, điều hòa thần kinh chi phối cơ. Theo một nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí European Neurology, nhiều người đang vật lộn với chứng đau nửa đầu đã giảm đáng kể triệu chứng khi ngửi tinh dầu oải hương trong vòng 15 phút.

3.6 Thanh lọc không khí, khử mùi, xua đuổi côn trùng

Hương hoa oải hương giúp thanh khử những mùi khó chịu trong không khí bạn đang sống. Điều này tạo ra một không gian trong lành, sạch khuẩn, nhất là khi bạn muốn thư giãn, nghỉ ngơi. Hơn nữa, đây được xem là thuốc chống côn trùng tự nhiên, xua đuổi muỗi, bọ tránh xa chúng ta.

3.7 Nuôi dưỡng tóc chắc khỏe, suông mượt

Nghiên cứu vào năm 1998 ghi nhận rằng oải hương thúc đẩy sự phát triển của tóc lên đến 44%. Không chỉ vậy, chiết xuất từ loài thực vật này còn đem đến mái tóc chắc khỏe hơn, hạn chế gãy rụng đồng thời lưu lại hương thơm đặc trưng lâu dài sau khi sử dụng.

3.8 Tinh dầu oải hương và bệnh đái tháo đường

Vào năm 2014, các nhà khoa học Tunisia đã thực hiện nghiên cứu “Kiểm tra tác động của tinh dầu oải hương với lượng đường trong máu”. Dù còn cần phải thêm nhiều thời gian nhưng bước đầu đã ghi nhận tác dụng bảo vệ cơ thể trước các triệu chứng đái tháo đường như tăng glucose máu, tăng cân, rối loạn chuyển hóa chất béo, chức năng gan thận…

3.9 Hỗ trợ trong điều trị ung thư

Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, trị liệu bằng mùi hương giúp kiểm soát và hạn chế các tác dụng phụ khi điều trị ung thư bằng xạ trị, hóa trị…Theo đó, thụ thể cảm nhận mùi hương sẽ gửi tín hiệu đến tế bào thần kinh tại não, điều chỉnh cảm xúc, tâm trạng người bệnh. Dù vẫn còn trong quá trình nghiên cứu nhưng bước đầu cũng đã ghi nhận nhiều tín hiệu khả quan.

4. Cách sử dụng tinh dầu oải hương

Dựa vào nhu cầu khác nhau mà bạn có thể linh hoạt sử dụng tinh dầu oải hương:

Khuếch tán: phương thức tạo nên không gian tràn ngập hương hoa oải hương. Với cách này bạn cần sử dụng đèn xông hoặc máy khuếch tán để đạt hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, cách thức này cũng hữu hiệu nếu như bạn muốn xua đuổi muỗi và côn trùng tránh xa nơi ở của mình.

Dùng như nước cân bằng (toner): cách này phù hợp với ý định cải thiện tình trạng khó chịu của làn da, đặc biệt làn da dầu mụn, lão hóa…

Xoa tinh dầu tại các bộ phận cơ thể kết hợp với massage:

• Vùng cổ và ngực nếu bạn muốn hạn chế dấu hiệu của đái tháo đường.
• Vùng da cần phục hồi nhanh chóng
• Vùng thái dương, sau gáy để giảm đau đầu
• Vùng bụng, lưng, cơ khi bạn gặp vấn đề về đau nhức, co thắt cơ, đau bụng kinh…
• Xoa lên tóc: mang đến nhiều lợi ích cho mái tóc, lưu hương dài lâu.

Nhỏ vài giọt tinh dầu (3-10 giọt) hòa tan với nước tắm, kem dưỡng, dầu gội… khi muốn ngâm chân, tắm, gội đầu. Điều này giúp sát khuẩn, kích thích tuần hoàn máu, loại bỏ phiền não, mệt mỏi, nuôi dưỡng cơ thể.

Xịt lượng tinh dầu pha loãng vừa phải vào những vật dụng mà bạn muốn lưu giữ hương thơm thư giãn này như gối, túi vải, quần áo,…

Xông hơi: nhỏ 2-5 giọt tinh dầu oải hương vào máy xông hơi hoặc chậu nước nóng, trùm kín đầu. Tiếp theo, đưa mặt vào cách bề mặt nước khoảng 30 cm, rồi hít thở sâu. Cách này giúp loại bỏ bụi bẩn, tế bào chết, làm sạch sâu để dưỡng chất thẩm thấu dễ dàng.

5. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu oải hương

Trong quá trình sử dụng

Tuyệt đối không uống trực tiếp tinh dầu oải hương nguyên chất. Nếu không may dính chúng vào mắt và vùng nhạy cảm khác, cần lập tức rửa sạch bằng nước mát.

Nên sử dụng vừa phải lượng tinh dầu lên các bộ phận, tùy theo mục đích. Bởi với lượng chiết xuất thực vật quá lớn trong một lần dễ khiến cơ thể kích ứng, xuất hiện tác dụng phụ nghiêm trọng.

Trong quá trình thưởng thức tinh dầu bằng bất kỳ phương thức nào, nếu có các dấu hiệu dị ứng như choáng, nôn ói, nổi mề đay, phát ban, mụn,…hãy ngừng sử dụng ngay lập tức.

Một số khuyến cáo khác

Vẫn còn nhiều mâu thuẫn về việc dùng loài hoa này với phụ nữ mang thai và cho con bú. Do vậy, cần tham khảo ý kiến kỹ càng từ bác sĩ trước khi dùng, tránh rủi ro xảy ra.

Trước khi phẫu thuật, bác sĩ chuyên khoa thường khuyên người bệnh tạm dừng sử dụng oải hương ít nhất 2 tuần, để tránh các tác động lên hệ thống thần kinh.

Tuy vẫn còn nhiều tranh cãi nhưng một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Y học New England cho rằng sử dụng dầu oải hương nhiều lần với số lượng lớn có thể là nguyên nhân của tình trạng nữ hóa tuyến vú ở các bé trai trước khi dậy thì.

6. Quy cách đóng gói

7. Kết luận

Như vậy, tinh dầu oải hương không chỉ mang đến hương thơm độc đáo, quyến rũ mà còn đóng góp nhiều lợi ích bất ngờ cho sức khỏe. Dù vậy, để phát huy tối đa các tác dụng của tinh dầu thiên nhiên này, bạn đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn nhiều hơn nhé.