Nếu bạn đang cân nhắc lựa chọn hương thơm ấm áp trong những ngày đông cuối năm, thì tinh dầu linh sam Balsam (Balsam Fir Essential Oil) là sự lựa chọn đáng trải nghiệm. Bởi lẽ, đây không chỉ là chiết xuất thơm ấn tượng mà còn chứa đựng đa dạng lợi ích sức khỏe con người như hỗ trợ tinh thần, lợi hô hấp, chống oxy hóa…Hãy cùng Kobi khám phá những điều kỳ diệu đến từ tinh dầu của cây Abies balsamea qua bài viết dưới đây nhé.

1. Tổng quan về cây linh sam Balsam

1.1 Thông tin chung

• Danh pháp thực vật: Abies balsamea, được mô tả khoa học lần đầu tiên vào năm 1768.
• Tên đồng nghĩa: Pinus balsamea L.
• Tên tiếng anh thông dụng: Balsam Fir, Fir Balsam, Balm of Gilead, Balsam Canada, Balsam, Balsam Fir Canada,…
• Họ thực vật: Họ Thông (Pinaceae), thuộc chi Linh sam (Abies)

Bộ phận thực vật thường được sử dụng:

• Lá kim
• Cành cây
• Nhựa thơm…

Từ xưa đến nay, các bộ phận của Abies balsamea được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau:

• Hỗ trợ điều trị bệnh: Người Mỹ bản địa được biết đến với việc sử dụng nhựa đặc, từ cây linh sam balsam để chữa lành vết thương, chống cảm lạnh và viêm họng.
• Điều chế hương thơm như tinh dầu linh sam Balsam, nước hoa…
• Thu hoạch phần gỗ linh sam làm vật liệu xây dựng như đóng khung gỗ, ván, hoặc nghiền thành bột để sản xuất giấy…
• Theo dân gian, nhựa chiết xuất từ cây còn được sử dụng như một loại keo dán cho kính hay các bộ phận dụng cụ quang học.
• Bên cạnh đó, nhựa thơm là nguồn thức ăn ưa thích của động vật. Ví dụ như sóc đỏ, gà con, chim mỏ chéo, thỏ rừng và các động vật có vú nhỏ khác.
• Ở Bắc Mỹ, thực vật được ưa chuộng và sử dụng như loại cây đón Giáng Sinh. Vì hình dạng đặc trưng hình nón, lá kim màu xanh đậm, sức sống mạnh mẽ và mùi thơm gợi nhớ mùa lễ hội ấn tượng. Có thể dễ dàng bắt gặp, chúng ở Canada hay Hoa Kỳ với những vòng hoa, đèn chiếu sáng…trang trí lên trên.

1.2 Đặc điểm sinh trưởng

Theo ghi chép, loài Abies balsamea có nguồn gốc từ miền trung, miền đông Canada và đông bắc Hoa Kỳ. Cho đến nay, quần thể thực vật này phân bố rộng rãi ở nhiều khu vực khác như Quebec, Minnesota, Michigan, New England,…với đa dạng địa hình như sườn núi, bãi bồi, đất than bùn, đầm lấy, rìa vùng đất ngập nước…

Có thể nói rằng, linh sam Balsam là loài cây có sức sống mạnh mẽ và dễ dàng thích nghi với tình hình địa lý khác nhau.

Ngoài ra, trong tự nhiên, cây sẽ có xu hướng phát triển tốt ở những nơi có khí hậu mát mẻ với độ ẩm phù hợp, bởi điều này sẽ kích thích rễ của chúng sinh trưởng.

Cây linh sam Balsam có thể chịu gió lạnh khá tốt.

1.3 Mô tả cây linh sam Balsam

Abies balsamea thuộc nhóm thực vật hạt trần, lá kim, thân cây thẳng đứng, thường xanh, chiều cao trung bình khoảng 4-20m, phụ thuộc vào yếu tố khí hậu và môi trường sống…

Cây có hệ thống rễ nông chủ yếu tập trung ở lớp đất mùn thô và đất khoáng phía trên.

Cành cây thường có màu xanh lục nhạt, nhưng khi về già, chúng sẽ dần chuyển thành màu xám hơi đỏ và bề mặt thô ráp, nứt nẻ hơn.

Lá có dạng hình kim, màu xanh đậm và sáng bóng, bề mặt phẳng, dài khoảng 15-30mm.

Bộ phận hoa linh sam thuộc loại đơn tính cùng gốc. Hằng năm, nụ hoa sẽ nở vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6, trước khi chồi sinh trưởng. Khi trưởng thành, hoa cái sẽ dài khoảng 25mm, còn hoa đực sẽ có kích thước ngắn hơn, khoảng 3mm.

Nón của cây linh sam có chiều dài từ 5 đến 10cm, với các vảy ngắn, tròn, có khía không đều và đầu nhọn. Gần tâm nón sẽ có các vảy mỏng, hình quạt xếp chồng lên nhau. Bộ phận này sẽ trưởng thành và chín vào cuối tháng 8 đến đầu tháng 9. Khi còn non, chúng có màu tím nhạt.

Điểm đặc biệt của cây Abies balsamea là các nón sẽ xuất hiện thẳng đứng trên cành. Khi chúng già, vảy xung quanh rụng dần, thường để lại phần gai trung tâm cứng, tựa như trục nón.

Hạt hình trứng hoặc thuôn dài, nhọn ở gốc, có cánh mỏng và có túi nhựa.

2. Đôi nét về tinh dầu linh sam Balsam

2.1 Đặc tính chung của tinh dầu linh sam Balsam

Nhiều ý kiến đều đồng tình rằng, dược tính y học và phẩm chất của thực vật Abies balsamea này có sự đóng góp to lớn từ tinh dầu. Theo đó, tinh dầu linh sam Balsam (Balsam Fir Essential Oil) được tinh chế chủ yếu từ phần lá kim của loại thảo mộc cùng tên. Bằng quá trình chưng cất hơi nước mà thu được sản phẩm có tính chất:

• Dung dịch lỏng, di động, trong suốt, không màu đến vàng nhạt.
• Mô tả hương thơm: mùi hương gỗ trầm ấm, xen lẫn chút mùi nhựa cây balsamic đặc trưng sâu sắc. Tất cả hòa quyện cùng nhau gợi cho ta cảm giác như đi lạc vào khu rừng thông xanh mát, nguồn không khí sạch sẽ lan tỏa. Đồng thời vẫn chứa đựng sự ấm áp xua tan giá lạnh trong ngày đông. Đây có lẽ là lý do tại sao mùi hương này là một trong những sự lựa chọn ưu tiên khi lễ hội Giáng Sinh bắt đầu.
• Độ lan tỏa hương thơm của tinh dầu linh sam Balsam được đánh giá là ổn định và mạnh mẽ.

2.2 Các hoạt chất giá trị của tinh dầu linh sam Balsam

Tinh dầu Balsam Fir được đánh giá là cung cấp phong phú các thành phần hóa học giá trị. Bao gồm:

Chủ yếu là Alpha Pinene, Beta Pinene và các monoterpen khác, tổng cộng khoảng 80%. Sự phong phú của monoterpenes, đặc biệt là Pinene và Limonene, góp phần vào ứng dụng trị liệu và hương thơm tuyệt vời của sản phẩm.

Ngoài ra còn một vài chất khác như:

• δ-3-carene, bornyl acetate, camphene,
• β-caryophyllene, 1,8-cineole oxide, β-phellandrene,
• Tricyclene, terpine, β-bisabolene…

Một số hoạt chất nổi bật như:

• Bornyl acetate: thường có mặt trong các phụ gia thực phẩm, chất tạo vị và tạo mùi.
• Limonene: gặp phổ biến trong nhóm nhiều tinh dầu khác nhau, công dụng nổi bật là kháng viêm, lợi hô hấp, kháng khuẩn, chống oxy hóa…
• Caryophyllene: dược chất tự nhiên, chứa trong nhiều loại tinh dầu thiết yếu, tạo mùi hương đặc trưng. Với nhiều công dụng nổi bật là lợi tinh thần, hỗ trợ hô hấp, chống oxy hóa…
• 1,8-Cineole: hợp chất tự nhiên, tạo nên mùi hương thơm mát và có nhiều giá trị lợi ích như chống oxy hóa, thúc đẩy tinh thần, sát khuẩn,…
• Camphene: hợp chất dễ bay hơi, gặp ở thực vật họ Thông và trong nhiều chiết xuất thực vật khác.
• Pinene có hai dạng là alpha và beta, hợp chất tự nhiên này mang lại tác dụng như lợi hô hấp, chống oxy hóa, sát khuẩn, giảm đau, chống viêm, …

2.3 Bảo quản tinh dầu linh sam Balsam như thế nào?

Khuyến khích chứa tinh dầu Balsam Fir trong vật chứa thủy tinh tối màu như chai, lọ, can…

Lưu ý đậy nắp kín vật chứa tinh dầu sau mỗi lần sử dụng, điều này sẽ giúp giữ được độ tươi mới cũng như kéo dài thời hạn sử dụng tối đa cho sản phẩm.

Chú ý đặt tinh dầu thực vật Balsam Fir này tránh xa tầm với của trẻ em, thú cưng…

Không nên để ánh sáng mặt trời chiếu vào trực tiếp hay bụi bẩn rơi vào sản phẩm tinh dầu linh sam Balsam.

Trong thời gian dùng, nếu tinh dầu cây linh sam có mùi lạ, biến chất thì nên ngừng tiếp xúc. Do lúc này có thể những thành phần trong tinh chất đã bị oxy hóa, dễ gây mẫn cảm hơn cho da hoặc hô hấp.

3. Lợi ích của tinh dầu linh sam Balsam đối với sức khỏe

3.1 Tinh dầu linh sam Balsam trong kinh nghiệm nhân dân

Với truyền thống lịch sử lâu đời, tinh dầu linh sam Balsam được ứng dụng trong:

• Người Ai Cập cổ đại sử dụng tinh chất này để điều chế công thức mọc tóc. Thông qua việc cung cấp dưỡng chất cho phần gốc và ngọn tóc.

• Theo y học Ấn Độ Ayurvedic, tinh dầu này thường được sử dụng trong các buổi thiền định, cầu nguyện, luyện tập yoga…với mục đích cân bằng chuyển hóa năng lượng cơ thể.
• Nền văn hóa của người Mỹ bản địa ghi nhận chiết xuất của thực vật có lợi hô hấp như loãng đờm, giảm tắc nghẽn, thông mũi…

• Ở miền đông Hoa Kỳ, truyền thống người dân sẽ khâu những chiếc túi thơm chứa tinh dầu linh sam Abies balsamea, với mục đích xua tan mệt mỏi, thư giãn tinh thần.

3.2 Liệu pháp tinh thần

Liệu pháp tinh thần từ dầu linh sam Balsam được nhận xét tích cực bởi đa số người tiêu dùng:

• Loại dầu này là một người bạn đồng hành trong chuyến đi dài, hoặc sau khi lao động mệt mỏi. Vì nó làm tinh thần phấn chấn hơn, cân bằng cảm xúc…
• Mang lại trải nghiệm hương thơm ấm áp, tan biến những lo âu, căng thẳng, cung cấp nguồn năng lượng tràn đầy.
• Nâng cao tiềm năng sức mạnh cảm xúc và sự tập trung

3.3 Kháng khuẩn

Hoạt tính kháng khuẩn của tinh dầu Abies balsamea đã được đánh giá là có thể chống lại vi khuẩn như Escherichia coli và Staphylococcus aureus. Điều này được cho là nhờ có ba thành phần thực vật là: α-pinene, β-caryophyllene và α-humulene.

Bên cạnh đó, những hoạt chất khác cũng đóng góp không nhỏ vào khả năng kháng khuẩn cũng như hạn chế sự tấn công của vi sinh vật gây bệnh, đẩy nhanh thời gian phục hồi và ngăn ngừa nhiễm trùng trên cơ thể.

3.4 Hỗ trợ hệ xương khớp

Nhờ tính chống viêm và giảm đau từ các thành phần nổi bật mà tinh dầu Balsam Fir trở thành phương pháp trị liệu ưa thích khi gặp những triệu chứng khó chịu của hệ xương khớp rối loạn như căng cơ, sưng xương khớp, chuột rút, đau nhức,…Cơ chế được cho là bởi tiềm năng thư giãn cơ, chống viêm, giảm đau, và kích thích tuần hoàn nuôi dưỡng các cơ quan…Đặc biệt, nếu biết vận dụng cùng với các động tác xoa bóp sẽ giúp những tổn thương phục hồi nhanh chóng hơn.

3.5 Chống oxy hóa

Tinh dầu linh sam Balsam là chất bổ sung tuyệt vời cho quá trình chống lại sự xâm phạm vủa các gốc tự do gây hại. Đặc biệt, nhờ đặc tính chống oxy hóa hỗ trợ cải thiện tình trạng da cũng như thúc đẩy chức năng trao đổi chất tự nhiên. Lợi ích có thể kể đến như:

• Giữ gìn vẻ đẹp tươi sáng;
• Làm chậm sự lão hóa và chảy sệ của làn da;
• Với đặc tính làm se, chiết xuất từ cây linh sam còn hiệu quả trong trị mụn trứng cá, dị ứng nhẹ,
• Làm dịu nốt côn trùng cắn
• …

3.6 Tinh dầu linh sam Balsam giúp lợi hô hấp

Nhờ nồng độ tương đối cao của các hợp chất sát khuẩn, lợi hô hấp như caryophylen, 1,8-cineole, pinene, limonene…cho phép tinh dầu này hoạt động hữu ích với tình trạng vướng đàm, ho, cảm lạnh, nghẹt mũi, cúm…Tuyệt vời hơn, đặc tính khử trùng tinh tế của chiết xuất còn giúp ngăn chặn sự lây lan của vi sinh vật có hại xâm nhập cơ thể qua đường hô hấp.

3.7 Thanh lọc không khí

Luôn là sự ưu tiên lựa chọn trong mùa đông lạnh giá, tinh dầu Balsam Fir sẽ không làm bạn thất vọng khi vừa có thể thanh lọc không khí vừa khử mùi hôi trong nhà. Lúc này, môi trường sống sẽ được làm mát, trở nên trong lành và đáng sống hơn.

Ngoài ra, mùi hương này còn là một chất xua đuổi côn trùng, sâu bọ tránh xa nơi ở một cách an toàn. Cụ thể, có nghiên cứu đã báo cáo về tiềm năng tiêu diệt bọ ve mùa đông Ixodes scapularis của tinh dầu từ cây A.balsamea. Đây thực sự là tín hiệu tích cực giúp giải quyết vấn đề lo ngại khi sử dụng thuốc hóa học diệt côn trùng như:

• Ảnh hưởng đến các loại động vật khác,
• Ô nhiễm môi trường,
• Gây hại cho sức khỏe con người…

4. Cách sử dụng tinh dầu linh sam Balsam hiệu quả

Tùy vào các nhu cầu và sở thích khác nhau mà bạn có thể linh hoạt sử dụng tinh dầu linh sam Balsam. Dưới đây là vài gợi ý từ Kobi có thể tham khảo:

*Khuếch tán không khí:

• Nhỏ khoảng 3-4 giọt dầu từ Balsam Fir vào máy khuếch tán hoặc đèn đốt (tùy diện tích không gian). Tiếp theo, bạn chỉ cần tận hưởng nguồn năng lượng tràn đầy tích cực lan tỏa, xoa dịu tâm trí và tâm hồn…Đây thực sự là không gian thích hợp nếu muốn thiền định hay thư giãn sau thời gian mệt mỏi về tinh thần và thân thể.

*Qua đường hô hấp:

• Xịt tinh dầu linh sam Balsam đã pha loãng vừa phải vào những vật dụng để lưu giữ hương thơm như gối, túi vải, quần áo,…
• Xông hơi: nhỏ 2-5 giọt tinh dầu Balsam Fir vào máy xông hơi hoặc chậu nước nóng, tiếp theo là trùm kín đầu để trải nghiệm hơi nước trị liệu lan tỏa.

*Dùng ngoài da:

• Thêm khoảng 4-5 giọt tinh dầu từ A.balsamea vào nước tắm để xua tan sự mệt mỏi, tận hưởng thư giãn.
• Hòa 2 giọt dầu A. balsamea với khoảng 1ml dầu nền (dầu oliu, dầu hạnh nhân, dầu dừa,…), sau đó xoa hỗn hợp nhẹ nhàng lên khu vực trên cơ thể cần thiết như khớp, ngực, lưng, cổ…nhằm cải thiện triệu chứng như viêm khớp, đau nhức cơ bắp, thấp khớp…
• Ngoài ra, có thể dễ dàng nhìn thấy chiết xuất Balsam Fir này là nguyên liệu được thêm vào nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe hằng ngày khác như nước súc miệng, kem đánh răng, xà phòng, nến thơm, mỹ phẩm, …

5. Gợi ý kết hợp cùng tinh dầu linh sam Balsam

Gần đây, xu hướng thử nghiệm kết hợp các loại tinh dầu với nhau được áp dụng phổ biến. Điều này không chỉ dễ dàng nhận được sự trải nghiệm mùi hương độc đáo phù hợp với sở thích cá nhân mà còn có thể nâng cao lợi ích trị liệu. Sau đây là vài gợi ý của Kobi khi bạn muốn kết hợp với tinh dầu linh sam Balsam, có thể tham khảo:

• Tinh dầu trầm hương (Agarwood)
• Tinh dầu cam Bergamot
• Tinh dầu bạch đậu khấu
• Tinh dầu quế
• Tinh dầu xô thơm
• Tinh dầu bạch đàn
• Tinh dầu hoắc hương
• Tinh dầu thông
• Tinh dầu hương thảo
• Tinh dầu quýt
• Tinh dầu ngọc lan tây
• …

6. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu linh sam Balsam

*Theo y văn, tinh dầu linh sam Balsam thuộc dạng lành tính và ít có báo cáo về phản ứng bất lợi. Thế nhưng, những trường hợp cơ địa sau đây cần phải chú ý khi sử dụng:

• Phụ nữ mang thai.
• Phụ nữ đang cho con bú.
• Trẻ sơ sinh.
• Tiền sử phản ứng dị ứng nghiêm trọng với tinh dầu hoặc sản phẩm từ Thông hoặc từ cây balsamea.
• Đang cấp cứu ngoại khoa
• Sử dụng chung tinh dầu Balsam Fir cùng với thuốc điều trị bệnh.

*Để an toàn, cũng cần nhớ những điều sau trong quá trình sử dụng tinh dầu linh sam này:

• Tinh dầu Balsam Fir phải được pha loãng trong dầu nền trước khi thoa lên da như dầu hạnh nhân, dầu dừa, dầu jojoba, dầu oliu,…Bởi khi sử dụng tinh dầu nguyên chất và nồng độ cao sẽ tăng khả năng bị kích ứng, bất lợi cho sức khỏe.
• Chiết xuất thực vật balsamea không được dùng để dùng trực tiếp qua đường miệng. Đồng thời tránh xa các vị trí như mắt, niêm mạc, mũi trong…vì đây là nơi nhạy cảm của cơ thể.
• Lần đầu tiên thử nghiệm các sản phẩm mới hãy theo dõi phản ứng bất thường trong 24 sau đó. Phương pháp phổ biến là thoa một lượng nhỏ tinh dầu linh sam Balsam lên vùng da trên cẳng tay để thử kích ứng.

Song song đó, đối với tinh dầu Balsam Fir, Kobi ủng hộ bạn hãy chọn nhà cung cấp uy tín. Lý do là bởi điều này sẽ bảo đảm một sản phẩm chất lượng, hạn chế rủi ro cho sức khỏe người tiêu dùng.

7. Tổng kết

Không ai có thể phủ nhận, tinh dầu linh sam Balsam thực sự là sản phẩm có hoạt tính sinh học vượt trội, là ứng cử viên lý tưởng nên cân nhắc khi lựa chọn hương thơm cho mùa lễ hội cuối năm. Nếu quý độc giả muốn trải nghiệm kỹ càng hơn về sản phẩm này thì hãy liên hệ ngay với Kobi nhé. Kobi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn.

Tài liệu tham khảo

1. Facts and Benefits of Balsam Fir  https://www.healthbenefitstimes.com/balsam-fir/
2. Balsam Fir Essential Oil https://www.aromaweb.com/essential-oils/balsam-fir-essential-oil.php
3. Composition and antibacterial activity of Abies balsamea essential oil https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16619365/
4. Balsam fir (Abies balsamea) needles and their essential oil kill overwintering ticks (Ixodes scapularis) at cold temperatures https://www.researchgate.net/publication/362327640_Balsam_fir_Abies_balsamea_needles_and_their_essential_oil_kill_overwintering_ticks_Ixodes_scapularis_at_cold_temperatures
5. THE ESSENTIAL OIL OF ABIES BALSAMEA https://cdnsciencepub.com/doi/pdf/10.1139/v53-027