Tinh Dầu Huệ Ta

Từ xưa đến nay, huệ ta (Polianthes Tuberosa) không phải là loài hoa xa lạ với đa số chúng ta. Thậm chí, tinh dầu từ chúng còn nổi tiếng với hương thơm mê hoặc cùng lợi ích sức khỏe ấn tượng. Dưới đây là những thông tin thú vị về thực vật Tuberose nói chung và tinh dầu huệ ta nói riêng mà quý độc giả quan tâm.

1. Đôi nét về thực vật

1.1 Thông tin chung

• Tên khoa học: Polianthes tuberosa L;
• Chi thực vật: Polianthes;
• Họ thực vật: Thùa (Agavaceae);
• Tên gọi khác:
  • Tiếng việt: Huệ ta, dạ lai hương, vũ lai hương,…;
  • Tiếng anh: Tuberose, “The Mistress of the Night”, “Night Queen”;
  • Tiếng Hindi: “Raat Ki Raani”;

Theo tài liệu, thực vật có là loài bản địa ở Nam và Trung Mỹ. Cho đến nay, quần thể loài này phát triển rộng rãi hơn, dễ dàng bắt gặp chúng ở Trung Quốc, Pháp, Hawaii, Việt Nam…

Thực tế, đang có nhu cầu về loài cây này lớn ở vùng Châu Phi, Trung Đông và Tiểu lục địa Ấn Độ để sản xuất nước hoa.

Đây là loài hoa đặc biệt là thường nở và tỏa hương thơm ngào ngạt hơn vào ban đêm. Do đó, chúng còn được mệnh danh là “Night Queen”-“nữ hoàng của ban đêm”

Ngoài ra, loài hoa này có có cấu tạo cánh đặc biệt. Theo đó, khi không khí có độ ẩm cao, những lỗ khí khổng trên cánh hoa sẽ tự động mở ra to hơn, giúp chiết xuất thơm, bay hơi dễ dàng thoát ra ngoài. Ban đêm chính là thời gian có độ ẩm không khí cao hơn so với ban ngày dù trời không có nắng. Điều này cũng góp phần giải thích lý do tại sao ban ngày hoa huệ chỉ toả hương thoang thoảng, nhưng ban đêm hay lúc trời mưa, chúng lại lan tỏa hương thơm ngào ngạt hơn.

Hoa huệ không được biết đến nhiều trong dược liệu trị bệnh nhưng được sử dụng rộng rãi để sản xuất nước hoa vì hương thơm mê hoặc mà loài hoa này mang lại.

.1.2 Mô tả thực vật

Là loại thực vật sống lâu năm, có củ, hình dáng gần tương tự như cây tỏi. Chiều cao trung bình của cây khoảng 50-70cm. Lá huệ dài, mang sắc xanh sáng, mọc thành chùm ở gốc cây.

Hoa màu trắng, bông ngắn, bao hoa hình phễu hoặc hình ống, khi nở tỏa ra mùi hương ngọt ngào đặc trưng. Bông hoa không phân nhánh, có từ 4-6 hoa xếp thành từng cặp với nhau.

Quả dạng nang;

Thuộc nhóm cây ưa sáng, mà cho hoa quanh năm. Tuy nhiên, phổ hơn cả là vào thời điểm mùa hè, còn mùa đông cây ít cho hoa hoặc hoa nhỏ và độ dài ngắn hơn.

Bên cạnh đó, tập tính nở về đêm của huệ ta cũng đã hình thành qua quá trình tiến hóa. Để đạt được sự thụ phấn và duy trì nòi giống chúng phải nhờ những côn trùng hoạt động vào ban đêm, đặc biệt là loài bướm.

1.3 Thành phần hóa học thực vật

Các phân tích đều chứng minh sự đa dạng về thành phần hóa học của loài Polianthes Tuberosa. Trong đó nổi bật gồm hợp chất thơm như:

• 1,8-cineole
• Methyl Benzoate;
• Metyl salicilat;
• Trans-methyl eugenol;
• Benzyl benzoat.

Những chất thơm này được tổng hợp từ các bào quan thực vật và là chất bảo vệ thực vật chống lại động vật ăn cỏ và nhiễm trùng. (Theo Dudareva và Negre, 2005).

1.4 Ứng dụng

Trong thực tế, cây huệ ta được ưa chuộng ứng dụng trong nhiều khía cạnh cuộc sống khác nhau. Có thể kể đến như:

• Trang trí: Hoa huệ ta là một phần quan trọng của đám cưới Hawaii truyền thống. Ở nơi đây, những bông hoa này được cắm xen kẽ với hoa Plumeria để tạo nên một vòng hoa cưới thanh lịch, phong phú, tinh tế và thơm.
• Sản phẩm hương thơm: chúng có thể được sử dụng trong máy khuếch tán hoặc thêm một vài giọt vào dầu massage, kem dưỡng da hoặc bồn tắm. Ngoài ra, nước hoa từ hoa huệ mang hương thơm ngọt ngào của hoa và mật ong, cung cấp sức mạnh cảm xúc và tâm trí. Chúng có thể được tạo ra bằng cách pha loãng tinh dầu huệ ta khoảng 5% trong dầu nền hoặc dầu dẫn hoặc cồn hoặc cả hai.
• Ở Việt Nam, hoa huệ dùng để cắm trong các nghi thức, hoạt động lễ, cúng,…còn gọi là huệ ta. Điều này nhằm muốn phân biệt với hoa huệ trong bức tranh nổi tiếng “Thiếu nữ bên hoa huệ” là huệ tây (Lilium longiflorum), hay có tên gọi khác là hoa loa kèn.

2. Tinh dầu huệ ta là gì?

2.1 Thông tin chung

Tinh dầu huệ ta (Tuberose Essential Oil) là một sản phẩm hương thơm, được chiết xuất từ phần hoa của loài Polianthes Tuberosa. Thông qua quá trình chủ yếu là chưng cất hơi nước, thu được một trong những tinh dầu ấn tượng trên thị trường, tinh dầu Tuberose, mang đặc tính như:

• Kết cấu tinh dầu huệ ta lỏng, độ lan tỏa mùi hương ổn định;
• Màu sắc từ vàng, nâu vàng đến cam đậm;
• Mùi hương được mô tả là phức tạp, bao gồm sự hòa quyện ngọt ngào của hương hoa cùng cảm giác tươi mới của cây cỏ tự nhiên;

2.2 Thành phần hóa học của tinh dầu huệ ta

Từ các phân tích hóa học về tinh dầu huệ ta, tác giả đã ghi nhận đa dạng những thành phần tạo nên hương thơm và giá trị sức khỏe nổi bật. Chẳng hạn như:

• (E) -Metyl Isoeugenol;
• Methyl Salicylat;
• Benzyl benzoat;
• Methyl Benzoat;
• Axit hexadecanoic;
• Axít oleic;
• 1,8-Cineole;
• Methyl eugenol;

Ngoài ra, theo Jumras và Possom (2003) đã báo cáo các chất hóa học của dầu hoa huệ là: metyl benzoat, metyl anthranilat, rượu benzyl, axit butyric, eugenol, nerol, farnesol và geraniol.

Bên cạnh điều kiện địa lý của từng khu vực sinh sống, một số yếu tố sau cũng có thể ảnh hưởng đến số lượng và tỷ lệ hoạt chất trong tinh dầu Tuberose:

• Yếu tố môi trường;
• Giai đoạn sinh trưởng;
• Thời gian thu hái;
• Phương pháp thu hoạch;
• Phương thức chưng chất;
• Bảo quản sản phẩm tinh dầu huệ ta…;

2.3 Bảo quản tinh dầu Horehound như thế nào?

• Bảo quản tinh dầu huệ ta trong lọ thủy tinh có nắp và giữ kín sau khi dùng. Thời hạn sử dụng sản phẩm từ Polianthes Tuberosa được khuyến nghị sau khi mở nắp thông thường là khoảng 6 tháng. Bởi đây là thời điểm mà tinh chất huệ ta vẫn giữ được độ tươi và chất lượng của chúng. Chú ý các khuyến cáo và hướng dẫn của nhà sản xuất thường được in ấn trên nhãn sản phẩm.
• Với mục đích kéo dài tuổi thọ của sản phẩm, tinh dầu từ Tuberose có thể đem cất trong ngăn mát tủ lạnh hay tại vị trí thoáng mát…
• Trong quá trình sử dụng, nếu tinh dầu từ loài Polianthes Tuberosa xuất hiện tình trạng mùi lạ, ôi thiu, bị oxy hóa…thì hãy loại bỏ chúng ngay.
• Để ngăn chặn rủi ro không đáng có, nên để tinh dầu huệ ta tránh xa tầm tay trẻ nhỏ.

3. Lợi ích đến từ tinh dầu huệ ta

3.1 Kháng khuẩn và nấm

Sau đây là vài ghi nhận về khả năng kháng khuẩn của tinh dầu huệ ta đã được báo cáo:

• Một nghiên cứu nổi bật về ‘Hoạt động kháng khuẩn của tinh dầu từ cây Palmarosa, hoa anh thảo, hoa oải hương và hoa huệ’ đã chứng minh rằng tinh dầu Tuberose có hiệu quả trong việc điều trị cả 2 nhóm vi khuẩn gram dương và gram âm.
• Cụ thể hơn, khi được thử nghiệm trong ống nghiệm, hoạt động kháng khuẩn của các chiết xuất này đã được chứng minh là có thể ức chế sự phát triển của:
  • Staphylococcus aureus;
  • Pseudomonas aeruginosa;
  • Escherichia coli;
  • Candida albicans;
• Bên cạnh đó, một nghiên cứu khác về “Hoạt tính chống nấm của Polianthes Tuberosa và một số thành phần của nó” đã phát hiện rằng ba thành phần có trong hoa huệ là indole, geraniol và metyl anthranilate cho thấy hiệu quả chống lại sự phát triển sợi nấm. Đặc biệt là loài Colletotrichum gloeosporioides trên môi trường khoai tây-dextrose-agar.

Những thông tin trên thật sự là những tín hiệu khả quan cho các nghiên cứu trong tương lai về tiềm năng chống vi khuẩn của chiết xuất huệ ta.

3.2 Liệu pháp hương thơm

Tinh dầu huệ ta là sự lựa chọn ưa thích trong liệu pháp hương thơm.

• Người Victoria cổ đại cho rằng hương thơm của hoa huệ là những phẩm chất gợi cảm và khiêu gợi.
• Y học Ayurvedic đánh giá cao tinh dầu hoa huệ với khả năng tăng cường trí óc và hỗ trợ sự ổn định cảm xúc.
• Mang lại tác dụng an thần, mở mang tâm hồn;
• Là nguồn năng lượng tự nhiên tích cực;
• Hơn thế, mùi thơm dễ chịu của tinh dầu huệ ta còn giúp đối tượng giảm nôn và buồn nôn.

Vì những điều trên, dễ dàng nhận thấy tinh dầu Tuberose trong các buổi cầu nguyện, tụ họp tâm linh và thiền định. Hoặc đơn giản khi bạn muốn thư giãn, giải tỏa căng thẳng sau những thời điểm mệt mỏi, chán nản…

3.3 Tinh dầu huệ ta có thể kích thích tình dục

Đúng vậy, bạn không nghe lầm đâu, từ lâu đời, chúng được coi là hương liệu kích thích tình dục. Với những tên gọi lãng mạn của nó là “Fragrance of the night”, “Night Queen”…, tinh dầu huệ ta sẽ mang đến hương thơm dịu dàng cũng đầy ấm áp bao trùm căn phòng và tâm trí bạn, để lại bầu không khí hoàn hảo cho tình yêu.

Một số lý giải cho lợi ích này của Tuberose như:

• Nhờ chức năng của các hợp chất thơm truyền đến hệ thống limbic của não qua đường hô hấp. Theo đó, hệ thống này có nhiệm vụ kiểm soát tình dục và cảm xúc có liên quan.
• Ngoài ra, đặc tính điều trị của dầu này có thể giúp làm ấm, tăng cường lưu thông máu của cơ thể. Đồng thời giúp hỗ trợ điều trị chứng thiếu ham muốn, rối loạn cương dương, thiếu hứng thú tình dục…
• Thậm chí, ở một số nền văn hóa nhất định, các cô gái chưa kết hôn được khuyến cáo không nên ngửi hương thơm của hoa Tuberose sau khi mặt trời lặn, do đặc tính kích thích tình dục mạnh mẽ của nó.

3.4 Thư giãn và phục hồi

Tinh dầu huệ ta được nhận xét là mang đến nguồn năng lượng chữa lành tích cực. Theo đó, chúng có thể tạo ra trải nghiệm:

• Giảm căng thẳng, stress;
• Thư giãn dây thần kinh, cơ bắp, giác quan, xoa dịu não bộ…
• Hạn chế sự tức giận, cảm giác tiêu cực, làm cho tâm hồn yên bình hơn.
• Hương thơm dễ chịu của tinh dầu còn giúp ổn định tâm trí và thúc đẩy sự phục hồi của cơ thể.

Bạn có thể hít mùi thơm ngọt ngào này bằng cách khuếch tán, ngâm mình trong bồn nước ấm…

3.5  Tinh dầu huệ tả giúp khử mùi

Hương thơm lâu dài của tinh dầu Polianthes Tuberosa làm cho nó trở thành một lựa chọn hoàn hảo để giải quyết các vấn đề về mùi. Đặc biệt là mùi cơ thể con người, bởi sự hiện diện của vi khuẩn trong mồ hôi hay mùi khó chịu phảng phất trong không khí. Đó cũng là lý do tại sao chúng rất phổ biến ở các nước có khí hậu nóng ẩm, nơi mà mùi mồ hôi dễ dàng tiết ra hơn.

Các loại nước hoa nổi tiếng nhất với các nốt hương của tinh dầu hoa huệ là Fracas de Robert Piguet, April Aromatics…

3.6 Giảm đau, giãn cơ

Dầu massage trị liệu bằng hương thơm là một sản phẩm của sự đổi mới khi sử dụng các thành phần từ tinh dầu kết hợp với dầu nền nhằm nâng cao hiệu quả điều trị. May mắn thay, tinh dầu huệ ta cũng có nhiều đặc tính cơ lợi về vấn đề cơ xương khớp. Có thể kể đến như:

• Đặc tính làm ấm của tinh dầu huệ ta kích thích lưu thông máu và giúp bạn giữ ấm cơ thể bằng cách cung cấp đủ nhiệt cho cơ thể. Sử dụng dầu này trong hỗn hợp massage của bạn sẽ hỗ trợ:
  • Kiểm soát cảm lạnh trong mùa đông;
  • Điều trị các vết nứt trên da khô;
  • Giảm đau nhức xương khớp và thư giãn cơ vận động;
  • Chống viêm nhiễm;
  • Chống co thắt cơ;
  • Thúc đẩy lưu thông máu: đào thải độc tố ra khỏi cơ thể và các cơ quan, đồng thời cũng đảm bảo cung cấp đầy đủ oxy cho toàn bộ cơ thể.
• Ngoài ra, chiết xuất từ huệ ta không chỉ có đặc tính chống viêm mạnh mà còn có tính chất chống oxy hóa trong tự nhiên.

3.7 Duy trì sức khỏe đường hô hấp

Tinh dầu huệ ta rất hữu ích cho những người bị các vấn đề về hô hấp và hen suyễn. Chúng giúp làm dịu đường hô hấp và giảm co thắt. Ngoài ra, khả năng kháng khuẩn và long đờm của tinh dầu còn giúp chúng phát huy lợi thế là loãng đờm, giảm nguy cơ dị ứng, hạn chế cơn ho khó chịu…

3.8 Lợi làn da

Ngoài những hiệu quả đã được mô tả, tinh dầu Tuberose này còn mang đến lợi ích cho làn da. Ví dụ:

• Xoa bóp với dung dịch được pha từ vài giọt dầu hoa huệ và nước ấm, giúp khóa độ ẩm của da và mang lại làn da tươi trẻ và mềm mại. Thậm chí, một số nơi, người ta có thể được sử dụng chúng cùng với kem dưỡng ẩm thông thường.
• Chữa lành gót chân nứt nẻ;
• Ngoài ra, tinh dầu từ hoa huệ có chứa eugenol rất hữu ích như một chất chống oxy hóa cho làn da. Từ đó tình trạng lão hóa, chảy xệ, nếp nhăn cũng sẽ hạn chế xuất hiện sớm hơn.

4. Gợi ý một số cách sử dụng tinh dầu huệ ta

4.1 Tinh dầu huệ ta dùng qua đường hô hấp

• Phương thức khuếch tán tinh dầu Tuberose dễ dàng bằng thiết bị như máy xông, máy khuếch tán tinh dầu…
• Phương thức xông hơi bằng tinh dầu huệ ta sẽ dẫ truyền dẫn hơi nước tác động trực tiếp đến nhiều rối loạn sức khỏe khác nhau.
• Cho 2 giọt tinh dầu từ Polianthes Tuberosa vào túi thơm, rồi treo trong phòng khách, phòng ngủ, phòng tắm…
• Nhỏ 3-4 giọt tinh dầu Polianthes Tuberosa vào trong bồn tắm, vật dụng gần nơi thư giãn, nghỉ ngơi. Ngoài ra, có thể cho 1 giọt tinh dầu Tuberose vào lòng bàn tay rồi xoa tròn, hít thở sâu.

4.2 Tinh dầu huệ ta dùng bên ngoài da

Hỗn hợp dầu massage và xoa bóp: Pha loãng từ 1 đến 2 giọt tinh dầu từ Polianthes Tuberosa vào dầu vận chuyển như dầu hạnh nhân, dầu dừa, dầu oliu, dầu jojoba…để tạo nên hỗn hợp massage phù hợp với nhu cầu điều trị.

Thêm 1 giọt tinh dầu Tuberose vào kem dưỡng da để nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh hơn.

4.3 Gợi ý kết hợp cùng tinh dầu huệ ta

Thông thường, tinh dầu Polianthes Tuberosa có thể được kết hợp với tinh dầu nhóm gỗ, cây cỏ, cam quýt…Cụ thể:

• Clary Sage (Xô thơm);
• Cam Bergamot;
• Phong lữ (Geranium);
• Nhũ hương (Frankincense);
• Hoa Oải hương (lavender);
• Hoa lài (Jasmine);
• Hoa Neroli;
• Cam ngọt (Sweet Orange);
• Cỏ Vetiver;
• Gỗ đàn hương (Sandalwood);

5. Lưu ý gì khi sử dụng tinh dầu huệ ta

5.1 Lưu ý chung

Khi sử dụng tinh dầu huệ ta cần phải chú ý các điều sau:

• Hành động dùng tinh dầu Tuberose nguyên chất, đậm đặc bằng miệng trực tiếp không được ủng hộ.
• Khuyến khích sử dụng tinh dầu huệ ta theo cách được nhà sản xuất khuyến nghị bao gồm thông qua hô hấp và thoa tại chỗ.
• Ngoài ra, nên kiểm tra tinh dầu huệ ta tại vùng da nhỏ và theo dõi phản ứng sau đó. Mặt khác, lưu ý hạn chế tiếp xúc những nơi nhạy cảm trên cơ thể như vết thương hở, tai trong, niêm mạc, mắt,…
• Vì tinh dầu Tuberose càng đậm đặc, nồng độ càng cao thì tình trạng kích ứng, phỏng da, chóng mặt, đau đầu…sẽ dễ xảy ra. Vì vậy, đừng thoa tinh dầu từ Marrubium vulgare chưa pha loãng lên da mà chưa am hiểu tường tận.
• Đối với đối tượng đang gặp tình trạng sức khỏe đặc biệt, hãy tham khảo tư vấn của y bác sĩ trước khi sử dụng sản phẩm từ thực vật từ cây Polianthes Tuberosa.

5.2 Đối tượng nào nên thận trọng khi sử dụng tinh dầu huệ ta

Thực tế, không phải bất cứ ai cũng dùng được tinh dầu từ cây Polianthes Tuberosa. Cần lưu ý khi là:

• Trẻ em;
• Phụ nữ có thai;
• Phụ nữ đang cho con bú;
• Đối tượng từng dị ứng với sản phẩm chiết xuất từ thực vật thuộc loài Polianthes Tuberosa;

6. Tổng kết

Hương hoa huệ ta từ lâu đã được sử dụng trong sản xuất nước hoa như một nguồn tinh dầu và các hợp chất thơm. Thật vậy, cho đến nay, đa số các ý kiến đều đồng tình về trải nghiệm hương thơm ấn tượng từ tinh dầu huệ ta, cũng như lợi ích mà chúng đem lại. Mời bạn ghé thăm Kobi để khám phá nhiều hơn về thế giới tinh dầu thiên nhiên đa dạng cùng nhiều sản phẩm tự nhiên độc đáo khác nhé.

7. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. 1. Tuberose Absolute Oil https://ayurvedicoils.com/tag/ayurvedic-health-benefits-of-tuberose-oil
   2. Health Benefits of Tuberose essential oil https://www.healthbenefitstimes.com/tuberose-essential-oil/
   3. Tuberose Absolute https://www.aromaweb.com/essential-oils/tuberose-absolute.asp
   4. Know the essence of Tuberose https://www.healthbenefitstimes.com/tuberose/
   5. Antimicrobial activity of supercritical carbon dioxide extracts of tuberose (Polianthes tuberosa Linn.) flowers against common pathogens https://www.researchgate.net/publication/299657679_Antimicrobial_activity_of_supercritical_carbon_dioxide_extracts_of_tuberose_Polianthes_tuberosa_Linn_flowers_against_common_pathogens
   6. Extraction Methods for Tuberose Oil and Their Chemical Components https://www.researchgate.net/publication/237046153_Extraction_Methods_for_Tuberose_Oil_and_Their_Chemical_Components
   7. Aromatherapy Oil Massage Formulation From Essential Oil: Tuberose Flower (Polianthes Tuberosa) And Lime Oil (Citrus Aurantifolia) https://www.researchgate.net/publication/347757841_AROMATHERAPY_OIL_MASSAGE_FORMULATION_FROM_ESSENTIAL_OIL_TUBEROSE_FLOWER_Polianthes_tuberosa_AND_LIME_OIL_Citrus_aurantifolia
   8. Huệ https://vi.wikipedia.org/wiki/Hu%E1%BB%87