Tiêu thất cái tên nghe có vẻ lạ lẫm với nhiều người. Tuy nhiên, tiêu thất và tinh dầu đã được sử dụng từ rất lâu đời ở Ấn Độ, Srilanka và du nhập vào châu Âu. Tinh dầu tiêu thất được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Bài viết sẽ cung cấp cho bạn đọc một số thông tin về tinh dầu này.

1. Mô tả cây tiêu thất

Tiêu thất hay có tên khác là tiêu đuôi (tail pepper), tiêu Java (Java pepper). Tiêu thất có tên khoa học là Piper cubeba. Đây là quả có “họ hàng gần” với cây tiêu đen quen thuộc (Piper nigrum). Tiêu thất là một loại cây bụi lâu năm leo với hoa đơn tính. Quả hình cầu có chứa nhân, thường gọi nhầm hạt tiêu. Quả tiêu thất rất giống như tiêu đen, nhưng trên quả có các cuống nhỏ riêng biệt nên có một tên gọi chung là tiêu đuôi (trong tiếng Pháp là poivre a queue). Kích thước của quả tiêu thất lớn hơn so với tiêu đen. Về mùi vị, chúng có vị cay nồng, hăng và đắng nhưng ít thơm hơn hạt tiêu đen.

Hạt tiêu thất có nguồn gốc từ Đông Ấn Độ. Sau đó được du nhập đến đến Java, Borneo và Sumatra. Nó cũng được trồng ở khắp Ấn Độ, Sri Lanka và Reunion.

Hạt tiêu thất đã được sử dụng từ thời cổ đại ở Trung Quốc và Ấn Độ như một loại gia vị. Đặc biệt trong y học bản địa Ấn Độ (Ayurvedic), tiêu thất là vị thuốc quan trọng. Người Ả Rập cũng sử dụng tiêu thất trong y học cổ và đã xuất hiện hơn bốn thế kỷ trong các bản thảo Ả Rập. Ở Ấn Độ, tiêu thất đã được sử dụng để chữa bệnh. Chính từ mục đích đó, tiêu thất đã được du nhập vào châu Âu vào đầu thế kỷ XIX. Tinh dầu này đã được liệt kê trong dược điển Pháp cho đến năm 1937. Sau khi thuốc kháng sinh hóa học ra đời thì nó được xóa bỏ khỏi dược điển.

2. Tinh dầu tiêu thất là gì

Hạt tiêu thất sau khi thu hoạch sơ chế, thông qua phương pháp chưng cất hơi nước người ta thu được tinh dầu tiêu thất. Tinh dầu có tính sền sệt, đặc quánh, màu xanh lục nhạt hoặc hơi xanh. Tinh dầu từ tiêu thất có mùi thơm rất đặc trưng của hạt tiêu cộng với một nốt hương của long não.

3. Thành phần hóa học của tinh dầu tiêu thất

Nghiên cứu phân tích thành phần chính trong tinh dầu tiêu thất gồm terpinen – 4 – ol (42.41%), α – copaene (20.04%), γ – elemene (17.68%), α – cubebene (6.54%), và D – germacrene (2.50%)

4. Tác dụng dược lý của tinh dầu tiêu thất

Giống như tiêu đen, hạt tiêu thất được sử dụng hàng ngày làm gia vị trong các bữa ăn của người Ấn. Hạt tiêu thất cũng được sử dụng rộng rãi trong y học bản địa Ấn Độ, Java, Srilanka. Tiêu thất dùng điều trị trong các bệnh như lậu, bệnh kiết lỵ, giang mai, đau bụng, tiêu chảy, viêm ruột và bệnh hen suyễn.

4.1. Khả năng chống oxy hóa

Các gốc tự do là những phân tử không ổn định, có thể làm hỏng các tế bào của cơ thể. Khi cơ thể tiếp xúc với ô nhiễm, khói thuốc lá và tia nắng mặt trời thì hình thành quá mức các gốc tự do. Các gốc tự do dư thừa có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe lớn. Ví dụ, như lão hóa sớm, bệnh tim mạch, viêm mạn tính và một số bệnh ung thư.

Trong thử nghiệm chống oxy hóa, người ta đã cho chuột uống tinh dầu tiêu thất. Kết quả rất ngạc nhiên là tinh dầu từ tiêu thất có khả năng chống DPPH và ABTS tốt hơn so với tinh dầu tiêu đen. Các phân tích chỉ ra rằng terpinen – 4 – ol, α – copaene và γ – elemene là các thành phần chính của tinh dầu từ tiêu thất cho khả năng chống oxy hóa.

4.2. Kháng khuẩn, kháng nấm

Vi sinh vật gây bệnh là nguyên nhân chính gây ra các bệnh truyền nhiễm khác nhau trên khắp thế giới. Chúng đang ngày càng chống lại các loại thuốc kháng sinh mà con người có trong tay. Con người luôn tìm kiếm những phương pháp mới để kiểm soát nhiễm khuẩn.

Tinh dầu tiêu thất đã được chứng minh “tiêu diệt” một loạt vi khuẩn thường gặp. Cụ thể là, Listeria monocytogenes, S. aureus, Bacillus cereus, Bacillus subtilis, Micrococcus luteus, Klebsiella pneumoniae, Salmonella enterica, Salmonella typhimurium, Escherichia coli.

Ngoài ra, tinh dầu từ tiêu thất còn có thể chống lại một số vi nấm gây bệnh như Pythium catenulatum, Fusarium oxysporum, Fusarium phyllophilum,

Trong nghiên cứu trước đây, tác dụng ức chế vi sinh vật của tinh dầu nhờ tác dụng của các thành phần monoterpene và sesquiterpenes. Các hợp chất này tác động lên trên màng tế bào, khiến cho vi sinh vật mất lớp “áo giáp” mà chết đi. Tinh dầu từ tiêu thất hoạt động tốt hơn một số tinh dầu khác là nhờ có thêm sự hiện diện của Sabinene, β – elemene, cubebol, eugenol và methyleugenol nồng độ cao.

4.3. Kháng kí sinh trùng Sán máng

Sán máng (Schistosoma mansoni) là loài sán kí sinh trên cơ thể con người. Sán máng là loài duy nhất xâm nhập qua da. Mỗi năm có khoảng 200 triệu người nhiễm trên thế giới. Sán máng gây viêm da cấp tính, sốt cấp tính Katayama, bệnh sán máng mạn tính.

Nghiên cứu chỉ ra, tinh dầu tiêu thất có hiệu quả tiêu diệt Sán máng sau 24 giờ điều trị. Những thành phần có hoạt tính sinh học này là sabinene, eucalyptol, 4 – terpineol, β – pinene, camphor, và δ – 3 – carene. Điểm nổi bật là tinh dầu từ tiêu thất có thể tiêu diệt được cả dạng ấu trùng, sán đang phát triển và sán trưởng thành.

Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu về các dạng bào chế phù hợp, cũng như hiệu quả điều trị từ tinh dầu tiêu thất. Nhưng đây là cơ sở nền tảng để phát triển ưu điểm của tinh dầu này.

4.4. Giúp nhanh lành vết thương

Một tác dụng khác của tinh dầu từ tiêu thất cũng đầy hứa hẹn. Tinh dầu được bôi ngoài da giúp đẩy nhanh quá trình lành vết thương. Trong đó, methyeugenol và eugenol có vai trò quan trọng. Chúng làm tăng tạo mạch máu mới cục bộ, hình thành mô hạt, sinh tổng hợp collagen, giúp tăng tốc độ chữa lành vết thương. Các vết thương của chuột được chữa lành hoàn toàn sau 13 ngày điều trị, nhanh hơn đáng kể so với chuột không bôi tinh dầu.

Bên cạnh đó, không ghi nhận tác dụng ngoại ý của tinh dầu tiêu thất trên chuột.

4.5. Giảm acid uric máu

Tăng acid uric máu gây nên tình trạng lắng đọng tinh thể ở một số cơ quan như khớp, thận, sụn, … Tăng acid uric đột ngột gây nên tình trạng viêm khớp cấp do Gút khiến các khớp đau cấp tính, nóng, đỏ và sưng.

Trong nghiên cứu hạ acid uric, tinh dầu tiêu thất cho thấy khả năng ức chế xanthine oxidase. Các hoạt chất chính tác động giảm acid uric là monoterpenes và sesquiterpenes.

4.6. Tinh dầu tiêu thất là chất diệt cỏ sinh học

Cỏ lồng vực và cỏ đơn buốt là hai loài cỏ thường gặp trong nông nghiệp. Chúng là loài cỏ dại nguy hiểm hàng đầu cho ruộng lúa ở nước ta và trên thế gới. Nếu không phòng trừ tốt, chúng có thể gây thất thu tới 50 – 70% năng suất lúa, thậm chí không cho thu hoạch.

Người ta nhận thấy tinh dầu từ tiêu thất có khả năng diệt hai loài cỏ này. Tác dụng của tinh dầu tiêu thất cao hơn so với tinh dầu tiêu đen nhờ có sự hiện diện của flavonoid, saponin, sesquiterpenes, limonene, limonene – 10 – al, ocimenones, và spathulenol. Đây là chất diệt cỏ sinh học hiệu quả, thân thiện với môi trường sinh thái và con người.

5. Cách sử dụng tinh dầu tiêu thất

Tinh dầu tiêu thất có thể kết hợp với tinh dầu khác như cam Bergamot, xô thơm, đinh hương, phong lữ, gừng, bưởi, oải hương, chanh, đàn hương, ngọc lan tây, …

5.1. Xoa bóp thư giãn bằng tinh dầu tiêu thất

Dùng tinh dầu tiêu thất đã pha loãng xoa bóp mát xa có thể thúc đẩy tuần hoàn và thư giãn cơ thể. Thông thường, bạn phải pha loãng một vài giọt tinh dầu tiêu thất vào dầu nền như dầu hạnh nhân hoặc dầu dừa. Bạn không được thoa trực tiếp tinh dầu nguyên chất lên da.

5.2. Nước súc miệng

Tinh dầu tiêu thất có cả năng khử trùng, kháng khuẩn và làm se tự nhiên. Tinh dầu giúp tiêu diệt các sinh vật có hại trong miệng gây ra chứng hôi miệng, hôi miệng, chảy máu nướu răng, mảng bám và sâu răng. Trộn 1 giọt tinh dầu tiêu thất vào một cốc nước ấm và sử dụng nó như một loại nước súc miệng.

5.3. Khác

Tinh dầu tiêu thất được sử dụng trong bào chế thành sản phẩm thương mai. Như là viên kẹo ngậm, rượu mạnh, kẹo cao su, nước súc miệng, kem đánh răng, thuốc giảm ho, … Những tác dụng này của tinh dầu tiêu thất đã được đề cập đặc biệt, đánh giá cao trong cả bách khoa toàn thư Ayurvedic.

6. Lưu ý an toàn khi sử dụng tinh dầu tiêu thất

Bạn chỉ nên sử dụng tinh dầu tiêu thất để ngoài da xoa bóp mát xa. Bạn không được uống tinh dầu này, bôi tinh dầu gần mắt hoặc vùng da nhạy cảm. Tránh ngửi trực tiếp từ chai lọ chứa, vì tinh dầu từ tiêu thất đậm đặc rất cay nóng, có thể tổn thương đường hô hấp.

6.1. Kích ứng da

Tinh dầu tiêu thất cay nóng nên những tác dụng phụ có thể gặp khi bôi tinh dầu nguyên chất tại chỗ như: đỏ da, bỏng rát da, ngứa, … Nếu bạn bị dị ứng do sử dụng tinh dầu tiêu thất, bạn nên ngừng sử dụng. Nên đến cơ sở y tế gần nhất để có xử trí phù hợp.

6.2. Đối tượng nhạy cảm

Phụ nữ mang thai, đang cho con bú, trẻ em được xem là nhóm đối tượng nhạy cảm với nhiều loại tinh dầu, trong đó có tinh dầu tiêu thất. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng.

6.3. Người hen suyễn

Với người hen suyễn, cơ địa dị ứng, nếu bạn cảm thấy khó thở sau khi hít phải với tinh dầu tiêu thất, hãy ngưng tiếp xúc và nhanh chóng tìm đến hỗ trợ y tế gần nhất.

7. Quy cách đóng gói

8. Kết luận

Trên đây là những lợi ích đầy hứa hẹn của tinh dầu tiêu thất đem lại cho sức khỏe và đời sống con người. Tuy nhiên, hiện nay chưa có nhiều thử nghiệm lâm sàng để điều tra việc sử dụng quá nhiều tinh dầu tiêu thất ở người và động vật. Vì vậy, cần tuân thủ liều lượng và cách sử dụng tinh dầu theo hướng dẫn để tránh những tác hại đáng tiếc có thể xảy ra. Bạn đọc cần trang bị hiểu biết để dùng an toàn tinh dầu thiên nhiên này cho bản thân và gia đình.

9. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

10. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6571889/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7911975/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22006194/