Tiểu hồi cần (Pimpinella anisum), là một loài thực vật có hoa thơm, được ứng dụng đa dạng trong trong ẩm thực và y học. Đặc biệt sản phẩm tinh dầu từ chúng ngày càng khẳng định được chỗ đứng vững chắc trong lòng cộng động yêu thích mùi hương. Mời quý độc giả cùng Kobi khám phá thêm về tinh dầu tiểu hồi cần cũng như tìm hiểu xem liệu đây có phải là chiết xuất thực vật xứng đáng để sở hữu không nhé.

1. Đôi nét về thực vật

1.1 Thông tin chung

Họ thực vật: hoa tán Apiaceae hay Umbelliferae. Một số thành viên khác cũng thuộc trong họ thực vật này bao gồm cần tây, cà rốt, caraway và thì là.

• Chi thực vật: Pimpinella;
• Tên loài thực vật: Pimpinella anisum Linn hay P. anisum;
• Tên gọi thường gặp: tiểu hồi cần, anise, anise seed…

Là một loại cây thuốc có hoa và là gia vị quan trọng, sống hàng năm có nguồn gốc ở vùng Đông Địa Trung Hải và Tây Nam Á. Dù vậy, hiện nay, quần thể loài này dễ dàng được tìm thấy hơn ở Trung và Nam Âu, Ai Cập, Nga, Síp, Syria và Bắc Mỹ. Thực tế, phần lớn hạt giống thương mại được nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ, tiếp theo là Tây Ban Nha và Trung Quốc.

Lưu ý rằng, không nên nhầm lẫn Pimpinella Anisum với một số loài như:

• Thì là (Foeniculum vulgare) vì cả hai cây đều thuộc họ Hoa tán và có hương vị tương tự nhau.
• Đại hồi -cây hồi Trung Quốc (Illicium verum), được sử dụng rộng rãi ở các nước châu Á và là thành phần chính tạo nên thuốc Tamiflu.

1.2 Đặc điểm sinh trưởng và mô tả thực vật

Tiểu hồi cần được đánh giá là loài cây ưa điều kiện khí hậu ấm áp trong suốt mùa sinh trưởng. Thế nên chúng được trồng và phát triển mạnh mẽ hơn ở các vùng cận nhiệt đới hay nhiệt đới. Chúng sống hằng năm và thường được gieo trồng bằng bộ phận hạt.

Pimpinella Anisum có thân thảo, chiều cao có thể lên đến gần 1m.

Lá mọc ở phần gốc cây có kích thước dài 1,3-5 cm, chia thùy nông. Còn lá mọc ở phần cao hơn trên thân sẽ có hình lông chim.

Những bông hoa có kích thước nhỏ, đường kính khoảng 3, màu trắng, tụ lại với nhau thành những chùm dày đặc.

Quả hay thường gọi là hạt có dạng thuôn dài hay elip, kích thước chiều dài khoảng 3-5. Quả hồi và chồi cây là nơi cung cấp nguồn tinh dầu dồi dào nhất cho chúng ta.

1.3 Thành phần của tiểu hồi cần

Hạt tiểu hồi (Pimpinella Anisum) tương đối ít calo và chứa một lượng chất xơ đầy đủ. Với hầu hết các công thức món ăn, bạn thường sẽ không sử dụng nhiều hơn 1-2 muỗng canh (khoảng 7-14 g).

Thành phần dinh dưỡng trên 100 g (khoảng 14 muỗng canh) của hạt tiểu hồi cần (theo Cơ sở dữ liệu dinh dưỡng quốc gia Hoa Kỳ) ghi nhận:

• Lượng calo: 337;
• Chất đạm: 17,6 g;
• Tổng chất béo: 15,9 g;
• Carbohydrate: 50,02 g;
• Chất xơ: 14,6 g;

Hơn nữa, chúng còn chứa đa dạng các vitamin và khoáng chất, có thể kể đến như:

• Sắt: 37 mg (205% giá trị hàng ngày)
• Mangan: 23 mg (115% giá trị hàng ngày)
• Canxi: 646 mg (65% giá trị hàng ngày)
• Đồng: 0,9 mg (46% giá trị hàng ngày)
• Vitamin B6: 0,7 mg (33% giá trị hàng ngày)
• Vitamin C: 21 mg (35% giá trị hàng ngày)
• Provitamin A: 311 IU (6% giá trị hàng ngày)

Điều này có nghĩa là trong hai thìa hạt hồi (~ 14 g), bạn sẽ được cung cấp khoảng 30% lượng sắt cần thiết trong một ngày.

Ngoài ra, vài thành phần khác cũng được ghi nhận trong Pimpinella anisum như

• Coumarin (scopoletin, umbelliprenine, umbelliferone,bergapten,…);
• Lipid (axit béo, beta-amyrin, stigmasterol và muối của nó);
• Flavonoid (flavonol, flavone, glycosides, rutin, isoorientin và isovitexin);
• Protein và carbohydrate;

1.4 Ứng dụng của tiểu hồi cần trong đời sống

Từ truyền thống xa xưa, tiểu hồi cần đã xuất hiện trong đời sống con người với ứng dụng đa dạng như:

• Tạo hương vị cho thực phẩm và đồ uống: rượu, bánh kẹo, đồ ngọt…
• Ở Ấn Độ và một số quốc gia khác, chúng còn được sử dụng như một chất làm thơm miệng và cũng là chất bổ trợ cho tiêu hóa và hô hấp.
• Tinh dầu tiểu hồi cần là chất thơm được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp nước hoa, thực phẩm và hương liệu, mỹ phẩm và dược phẩm.

2. Tinh dầu tiểu hồi cần là gì?

2.1 Thông tin chung

Tinh dầu tiểu hồi cần (Anise/Aniseed Essential Oil) là một sản phẩm hương thơm, được chiết xuất từ bộ phận quả (hay hạt) của loài Pimpinella anisum. Loại dầu thực vật đặc biệt này về cơ bản được sản xuất phổ biến hơn ở Ấn Độ, Trung Quốc và Tây Ban Nha.

Bằng quá trình thông dụng chủ yếu là chưng cất hơi nước, thu được tinh dầu Anise seed, mang đặc tính ấn tượng như:

• Kết cấu tinh dầu Anise lỏng;
• Màu sắc tinh dầu từ Pimpinella anisum có thể không màu hoặc vàng nhạt, trong suốt.
• Mùi hương được mô tả là sự hòa quyện của hương cam thảo ngọt ngào, xen lẫn chút ấm áp đặc trưng.

2.2 Thành phần hóa học của tinh dầu tiểu hồi cần

Theo báo cáo, tinh dầu tiểu hồi cần Anise chứa hàng loạt hoạt chất hóa học nổi bật như như:

• Cis và trans-anethol: Anethol là thành phần chính, tỷ lệ hàm lượng có thể lên đến khoảng 90%. Đây là hoạt chất góp phần chủ yếu tạo nên mùi thơm cũng như lợi ích sức khỏe của sản phẩm.
• alpha-pinene;
• estragole;
• anisaldehyde;
• beta-pinene;
• camphene,
• linalool,
• cis và trans-anethol,
• safrole;

Bên cạnh đó, sự khác biệt đôi chút về thành phần và tỷ lệ hàm lượng tinh dầu Anise đến từ:

• Yếu tố môi trường;
• Giai đoạn sinh trưởng;
• Thời gian thu hái;
• Phương pháp thu hoạch;
• Phương thức chưng chất;
• Bảo quản sản phẩm tinh dầu tiểu hồi cần…;
• Phương pháp trồng trọt;
• Tuổi của cây nguồn;

2.3 Bảo quản tinh dầu tiểu hồi cần như thế nào?

• Bảo quản tinh dầu tiểu hồi cần tốt nhất là trong lọ thủy tinh có nắp và giữ kín sau khi dùng. Thời hạn sử dụng sản phẩm từ Pimpinella anisum được khuyến nghị sau khi mở nắp thông thường là khoảng 6 tháng. Bởi đây là thời điểm mà chiết xuất từ Dwarf pine vẫn giữ được chất lượng của chúng. Về mặt thời gian, tinh dầu Pimpinella anisum nếu được bảo quản tốt cũng sẽ bắt đầu oxy hóa dần trong 12-18 tháng sau đó.
• Chú ý các khuyến cáo và hướng dẫn của nhà sản xuất thường được in ấn trên nhãn sản phẩm.
• Với mục đích kéo dài tuổi thọ của sản phẩm, tinh dầu từ cây Anise có thể đem cất trong ngăn mát tủ lạnh hay tại vị trí thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và nguồn nhiệt cao.
• Trong quá trình sử dụng, nếu tinh dầu từ loài Pimpinella anisum xuất hiện tình trạng mùi lạ, ôi thiu, bị oxy hóa…thì hãy loại bỏ chúng ngay.
• Để hạn chế rủi ro bất thường, nên để tinh dầu tiểu hồi cần tránh xa tầm tay trẻ nhỏ.

3. Lợi ích của tinh dầu tiểu hồi cần là gì?

3.1 Liệu pháp hương thơm

Tinh dầu tiểu hồi cần luôn nhận được sự quan tâm từ các nhà trị liệu bằng hương thơm vì một số lý do. Bao gồm:

• Tác dụng hưng phấn, cải thiện tâm trạng;
• Hiệu quả để đối phó với lo lắng, rối loạn trầm cảm, tức giận và căng thẳng;
• Tính chất an thần của tinh dầu tiểu hồi này cũng có thể làm giảm chứng mất ngủ, an thần hơn.
• Khắc phục cảm xúc tiêu cực và truyền tải những nguồn năng lượng tích cực hơn.
• Làm ấm tinh thần;
• Kích thích hệ thần kinh và não bộ để chúng ta hoạt động và tỉnh táo hơn.

Một kết quả thú vị là ở chuột, chiết xuất từ tiểu hồi cần được phát hiện là làm giảm hành vi liên quan đến trầm cảm. Thậm chí còn được so sánh tác dụng là tương đương với vài loại thuốc chống trầm cảm phổ biến như fluoxetine và imipramine. Hi vọng sẽ có thêm nghiên cứu đáng tin cậy hơn trên người về lợi ích này.

Từ những lợi ích kể trên, không khó để lý giải nguyên nhân mà tinh dầu từ Anise seed luôn được ưa chuộng trong các buổi cầu nguyện, tập yoga, thiền định, thư giãn cá nhân…

3.2 Chống oxy hóa

Các gốc tự do, đã được chứng minh là gây ra tổn thương tế bào. Bên cạnh đó, chúng được coi là một trong những yếu tố quan trọng nhất góp phần hình thành nên bệnh lý mãn tính khác nhau của cơ thể như đái tháo đường, ung thư và đột quỵ.

May mắn thay, nhiều nghiên cứu sơ bộ đã chứng minh các đặc tính chống oxy hóa của cả tiểu hồi cần và các hợp chất hoạt động của nó. Cụ thể:

• Chiết xuất hữu ích giảm stress oxy hóa trong bệnh xơ vữa động mạch và bệnh tim. Trong ống nghiệm, hợp chất từ tinh dầu này có thể trực tiếp ngăn chặn quá trình oxy hóa của con người trong ống nghiệm.
• Hỗ trợ điều chỉnh enzyme và hormone trong cơ thể của bạn giữ cho tỷ lệ trao đổi chất khỏe mạnh.
• Tác dụng giải độc của hạt hồi cũng khuyến khích sự trao đổi chất bằng cách loại bỏ độc tố bên trong cơ thể.

3.3 Lợi tiêu hóa

Từ lâu đồi, một số vấn đề về tiêu hóa có thể được điều trị bằng cách sử dụng tinh dầu tiểu hồi cần. Chẳng hạn như:

• Đầy hơi, chứng khó tiêu, táo bón và hay rối loạn tiêu hóa nói chung;
• Tinh dầu được coi là hoạt động như một chất chống co thắt trong hệ tiêu hóa;
• Thúc đẩy việc loại bỏ và hạn chế hình thành các chất khí dư thừa, nguyên nhân gây nên đa số rối loạn tiêu hóa.
• Quá trình sử dụng tinh dầu tiểu hồi này như một liệu pháp xông hơi cũng được coi là có tác dụng ức chế cảm giác buồn nôn và nôn.

Thao tác đơn giản nhỏ một vài giọt tinh dầu vào bồn tắm, hoặc vào một miếng vải sạch ẩm và đặt lên bụng.

3.4 Tinh dầu tiểu hồi cần giúp giảm đau, chống viêm

Sự hữu ích của tinh dầu từ Pimpinella anisum đến vấn đề đau và viêm được thể hiện thông qua:

• Trong các nghiên cứu trên tế bào người, Anethole (hợp chất hoạt động chính trong cây Anise) trực tiếp làm giảm tín hiệu viêm. Thông qua khả năng ngăn chặn bộ điều khiển chính của cơ thể đối với chứng viêm, NF-kB.
• Ngoài ra, estragole (hợp chất hoạt động phong phú thứ hai trong cây) đều có thể làm giảm viêm trong các nghiên cứu trên động vật.
• Nhờ cung cấp dồi dào chất chống oxy hóa mà có thể làm giảm viêm và ngăn ngừa tổn thương do quá trình oxy hóa gây bệnh.
• Kích thích lưu lượng máu và cũng bằng cách giảm cảm giác đau ở các vùng bị ảnh hưởng.
• Được coi như chất giảm đau cũng như chống co thắt tự nhiên, giúp giảm chứng chuột rút trong suốt kỳ kinh nguyệt.
• Thư giãn cơ bắp và xương khớp.

Trong thực tế đã ghi nhận hầu hết những hiệu quả kể trên sẽ được nâng cao hơn khi sử dụng tinh dầu tiểu hồi cần cùng với loại dầu nền và động tác ký thuật massage, xoa bóp.

3.5 Sát trùng và kháng khuẩn

Tinh dầu tiểu hồi cần được nhận xét tích cực với tiềm năng kháng khuẩn của mình.

• Anethole ức chế sự phát triển của vi khuẩn: trong nghiên cứu ống nghiệm chúng đã ngăn chặn sự phát triển của một chủng vi khuẩn. Cụ thể là gây ra bệnh tả, bệnh nhiễm trùng đặc trưng bởi tiêu chảy nghiêm trọng và mất nước.
• Loại tinh dầu đặc biệt này cũng cung cấp các phẩm chất tiêu diệt vi trùng và tạo nên lớp bảo vệ hiệu quả chống lại nhiễm trùng trên vết thương.
• Vài nhóm vi khuẩn thử nghiệm cũng được ghi nhận là chịu sự ngăn chặn của tinh dầu này như:
  • coli;
  • Staphylococcus aureus;
  • Pseudomonas aeruginosa;
  • Klebsiella;
  • Streptococcus pyogenes;

3.6 Chống nấm

Bên cạnh khả năng kháng khuẩn, một số nghiên cứu trong ống nghiệm bước đầu đã phát hiện rằng hạt tiều hồi cần và tinh dầu của chúng đặc biệt hiệu quả chống lại một số chủng nấm. Ví dụ như:

• Nấm men và nấm da;
• Chủng Candida albicans;
• Alternaria;
• Aspergillus;
• Cladosporium;
• …;

Như vậy, không khó để nhận ra hợp chất của tinh dầu tiểu hồi cần, đặc biệt là Anethole trong sản phẩm trị nấm, và sát trùng. Tuy nhiên, cần nghiên cứu sâu hơn để xem tiểu hồi cần có thể ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của nấm và vi khuẩn ở người.

3.7 Lợi hô hấp

Tinh dầu từ Pimpinella anisum Linn. đã được sử dụng rộng rãi trong liệu pháp bổ trợ hô hấp, với công dụng nổi bật như:

• Hoạt động như một phương thuốc chữa bệnh hen suyễn tự nhiên;
• Hỗ trợ giảm các tình trạng sức khỏe đường hô hấp như viêm phế quản, tắc nghẽn do cảm lạnh thông thường hoặc thậm chí là cúm.
• Tác dụng long đờm của tinh dầu Anise có thể giúp loại bỏ hệ thống hô hấp quá nhiều chất nhầy thông qua liệu pháp xông hơi.
• Làm sạch và làm ấm đường thở;

3.8 Xua đuổi côn trùng

Chất chiết xuất từ ​​cây tiểu hồi cần được đánh giá là thuốc trừ sâu hiệu quả có thể được sử dụng để tiêu diệt các loài gây hại sản xuất thực phẩm thương mại thông thường. Ngoài ra, hợp chất từ tinh dầu Anise này còn có thể:

• Hoạt tính chống lại một loại ấu trùng ruồi (Lycoriella ingenua). Trong đó chịu trách nhiệm chủ yếu là nhờ thành phần trans-anethole;
• Phun tinh dầu tiểu hồi cần dưới dạng xịt có thể gây chết nhện trưởng thành và rệp bông.
• Tinh dầu cũng có thể được sử dụng để diệt muỗi nhiệt đới, kể cả trong việc tiêu diệt muỗi trưởng thành và ấu trùng của chúng.
• Chiết xuất từ loài này còn hữu ích trong việc tiêu diệt chấy trên cơ thể bằng cách bôi bên ngoài da.

4. Sử dụng tinh dầu tiểu hồi cần như thế nào

4.1 Tinh dầu tiểu hồi cần dùng qua đường hô hấp:

• Khuếch tán là một trong những cách phổ biến và đơn giản để sử dụng tinh dầu từ Pimpinella anisum. Dễ dàng tạo mùi thơm phòng nhanh chóng, an toàn bằng cách nhỏ vài giọt tinh dầu Anise seed vào máy khuếch tán chứa đầy nước và chờ đợi hơi nước lan tỏa.
• Bên cạnh đó, tinh dầu tiểu hồi cần còn được pha trộn dưới dạng sản phẩm túi thơm, nến thơm, sáp thơm…
• Xông hơi bằng tinh dầu Anise là phương thức an toàn và dễ thực hiện. Dù là áp dụng thông qua máy xông hơi hiện đại hay phương pháp truyền thống thì hiệu quả được ghi nhận là không quá chênh lệch nhau.
• Nhỏ 2-3 giọt tinh dầu tiểu hồi cần vào vật dụng gần nơi thư giãn, nghỉ ngơi, bồn tắm, nước rửa chân… Ngoài ra, chỉ cần nhỏ một vài giọt lên khăn giấy và giữ khăn giấy trước mặt cùng hít thở sâu bằng mũi là có thể trải nghiệm hương thơm từ loài Anise này.

4.2 Tinh dầu tiểu hồi cần dùng bên ngoài da

Tinh dầu tiểu hồi cần có thể được sử dụng tại chỗ, thông qua việc thoa trực tiếp hoặc massage. Thêm một thìa dầu hạnh nhân, jojoba hoặc dầu dừa cùng một vài giọt tinh dầu Pimpinella anisum để tạo nên hỗn hợp xoa bóp phù hợp với nhu cầu điều trị. Ví dụ như:

• Cải thiện hô hấp: Thêm 2 giọt tinh dầu Anise seed vào hỗn hợp dầu nền rồi xoa lên ngực, lưng, cổ…
• Giảm đau tại chỗ: kết hợp 4 đến 5 giọt dầu Pimpinella anisum với dầu dừa hay jojoba rồi nhẹ nhàng xoa bóp lên vùng bị ảnh hưởng.
• Thêm 1 giọt tinh dầu tiểu hồi cần vào kem dưỡng da để nuôi dưỡng và cải thiện vấn đề da.

4.3 Gợi ý kết hợp tinh dầu tiểu hồi cần đơn giản

Tinh dầu từ Pimpinella anisum có thể được sử dụng kết hợp với các loại dầu lá kim khác như:

• Cỏ xạ hương (thyme);
• Gỗ thông (pine);
• Bạc hà (peppermint);
• Hoa hồng (rose);
• Chanh (lemon);
• Oải hương (lavender);
• Hoa nhài (Jasmine);
• Nghệ (turmeric);
• …

Trong thời đại ngay nay, đây là xu hướng mới nhằm nâng cấp quá trình trải nghiệm tinh dầu, đồng thời giúp bạn tìm kiếm được mùi thơm phù hợp với bản thân hơn.

5. Lưu ý gì khi sử dụng tinh dầu tiểu hồi cần

5.1 Lưu ý chung

Dù khá lành tính, nhưng trong quá trình sử dụng tinh dầu tiểu hồi cần cần phải chú ý các điểm sau:

• Không ủng hộ hành động dùng tinh dầu anise seed nguyên chất, đậm đặc bằng miệng trực tiếp.
• Khuyến khích sử dụng tinh dầu Pimpinella anisum theo cách được nhà sản xuất đề nghị, bao gồm thông qua hô hấp và thoa tại chỗ.
• Hãy thử hỗn hợp dầu Pimpinella anisum trên một vùng nhỏ của cánh tay trong trước khi sử dụng tinh dầu này.
• Mặt khác, lưu ý hạn chế tiếp xúc những nơi nhạy cảm trên cơ thể như vết thương hở, niêm mạc, tai trong, mắt,…
• Vì tinh dầu Anise càng đậm đặc, nồng độ càng cao thì tình trạng chóng mặt, đau đầu, kích ứng, phỏng da…sẽ dễ xảy ra. Vì vậy, đừng thoa tinh dầu tiểu hồi cần chưa pha loãng lên da nếu chưa có đầy đủ kiến thức tường tận.
• Liều lượng của tinh dầu Pimpinella anisum khi xông không được quá 4-5 giọt cho 3-4 lần một ngày, cả khi xông hơi trực tiếp, sử dụng máy phun sương,…
• Hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ chuyên khoa về hương thơm để được tư kỹ càng hơn khi cần thiết. Đặc biệt là trước khi sử dụng sản phẩm tinh dầu từ cây Pimpinella anisum đậm đặc.

5.2 Đối tượng nào nên thận trọng khi sử dụng tinh dầu tiểu hồi cần

Trong quá trình sử dụng tinh dầu Anise seed cũng cần phải chú ý trên các đối tượng như:

• Trẻ em;
• Vật nuôi;
• Phụ nữ có thai: do khó khăn trong kiểm soát tác động của chiết xuất từ Pimpinella anisum trên người mẹ và thai nhi.
• Phụ nữ đang cho con bú;
• Đối tượng từng dị ứng với sản phẩm chiết xuất từ thực vật thuộc loài Anise này;
• Nếu bạn có lịch trình phẫu thuật, khuyến khích ngưng sử dụng tinh dầu tiểu hồi cần ít nhất 2 tuần trước đó.

6. Quy cách đóng gói

7. Tổng kết

Không thể phủ nhận giá trị của Pimpinella anisum và các quần thể của chúng đã đại diện cho một nguồn tài nguyên tinh dầu dồi dào. Đặc biệt, tinh dầu tiểu hồi cần xứng đáng chiếm được vị trí vững chắc trong lòng người tiêu dùng ưa thích hương thơm. Đừng quên Kobi luôn đồng hành cùng bạn để trải nghiệm về thế giới tinh dầu thiên nhiên đa dạng và độc đáo nhé.

Tài liệu tham khảo

1. Anise Essential Oil https://www.aromaweb.com/essential-oils/anise-oil.asp
2. Health Benefits of Anise Essential Oil https://www.healthbenefitstimes.com/health-benefits-of-anise-essential-oil/
3. 13 Incredible Benefits Of Anise Essential Oil https://www.organicfacts.net/health-benefits/essential-oils/health-benefits-of-anise-essential-oil.html
4. Anise—Pimpinella anisum L.1 https://www.growables.org/informationVeg/documents/Anise.pdf
5. 5 Anise Seed Benefits + How to Use the Oil, Extract & Tea https://supplements.selfdecode.com/blog/anise/
6. 7 Health Benefits and Uses of Anise Seed https://www.healthline.com/nutrition/anise#TOC_TITLE_HDR_10