Thời gian gần đây, diên vỹ là thực vật nhận được nhiều sự quan tâm đối với nhiều người. Chúng thường được dùng để trang trí và làm đẹp trong vườn nhà. Tuy nhiên, bên cạnh đó, tinh dầu từ nhựa hoa diên vỹ có lẽ còn khá mới mẻ dù chúng mang lại vô vàn hiệu quả giá trị cho sức khỏe. Sau đây, Kobi xin giới thiệu những lợi ích mà tinh dầu nhựa hoa diên vỹ mang đến nhé.

1. Tổng quan về diên vỹ

1.1 Thông tin chung

Hoa diên vỹ là tên gọi chung của nhóm thực vật thuộc chi Iris, họ Diên vỹ (Iridaceae). Theo các tài liệu chúng có nguồn gốc từ Địa Trung Hải và phía Nam của châu Âu. Mặt khác, loài cũng được ghi nhận xuất hiện từ thời La Mã và Hy Lạp cổ đại. Ngày nay, khu vực sinh thái của loài đa dạng khắp thế giới như châu Á, châu Phi, châu Âu…Một số loài nổi bật gồm Iris Germanica, Iris pallida…

Là thực vật được ưu ái trong nghệ thuật hội họa thời xa xưa. Đặc biệt là xuất hiện trong các tác phẩm của danh họa nổi tiếng hay được điêu khắc trên vật dụng, các bức tường của đền thờ…

Trong y học bào chế, các loại thuốc truyền thống chủ yếu sử dụng thân rễ của cây. Theo một số tài liệu, thân rễ dạng tươi hầu như không mùi và phải mất ba năm để bộ phận này trưởng thành và phát triển mùi hương. Chế phẩm từ thân rễ ở dạng bột có màu kem nhạt đến trắng và kết cấu mịn. Ngoài ra, chúng còn mang đến mùi hương đặc biệt tương tự hương thơm của hoa violet. Do đó, nhiều nơi xem đây là thành phần quan trọng trong pha chế nước hoa, nến thơm, xà phòng…

1.2 Đặc điểm thực vật

Là cây thường xanh, sống lâu năm, với thân thảo mọc thẳng, vươn cao có thể đến 1m. Phiến lá màu xanh lục, hình dáng gần giống lưỡi kiếm, với nếp gấp sắc nhọn ở phần trung tâm. Những đóa hoa to, kèm ba cánh và đài hoa rũ xuống. Cánh hoa đa dạng màu sắc bao gồm màu xanh da trời, cam, tím, vàng, trắng, hồng…nhưng phổ biến nhất là màu tím và xanh lam.

Phổ biến ở khu vực có khí hậu ôn hòa, trồng trên đất mùn, độ ẩm vừa phải. Cây ưa nắng và thoát nước tốt là điều cần thiết để chúng phát triển mạnh mẽ.

1.3 Ý nghĩa và thông điệp của hoa diên vỹ

Thú vị hơn, hoa diên vỹ mang nhiều tầng ý nghĩa và thông điệp sâu sắc:

• Tên gọi của thực vật này được đặt theo tên của nữ thần cầu vồng của Hy Lạp-Iris. Là sứ giả gửi gắm thông điệp giữa các thế giới vật chất và tinh thần. Đặc biệt là ý nghĩa mang đến những niềm hy vọng và điềm lành.
• Ở Nhật Bản, diên vỹ tượng trưng cho khí phách anh hùng và dòng dõi quý phái. Là một phần quan trọng trong lễ hội mùa xuân dành cho bé trai.
• Trong Hồi giáo, chúng thể hiện sự tôn vinh, tưởng nhớ và lòng thành kính.
• Tại Pháp, thực vật này trở thành biểu tượng phổ biến trên áo choàng, khiên, thảm trang trí…để biểu thị cho tinh thần hiệp sĩ, đức tin và sự chiến thắng.
• Ở Trung Quốc, hoa diên vỹ tượng trưng cho mùa hè và sự tôn vinh dành cho những người thân yêu đã qua đời.

2. Đôi nét về tinh dầu nhựa hoa diên vỹ

2.1 Đặc tính chung của tinh dầu nhựa hoa diên vỹ

Từ xa xưa đến nay, chế phẩm từ nhựa hoa diên vỹ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực đời sống. Dưới nhiều hình thức như bột phấn thơm, nước hoa, hương liệu, sản phẩm dưỡng da,…Trong đó, nổi bật là tinh dầu nhựa hoa diên vỹ (Orris/Iris root essential oil) được chiết xuất từ phần nhựa thân rễ (không phải phần hoa) của loài thực vật cùng tên, nhất là loài Iris germanica. Thông qua phương pháp chưng cất bằng hơi nước thu được dung dịch màu vàng nhạt, sánh nhẹ, độ lan tỏa mùi hương ổn định. Đặc biệt, điểm quyến rũ của tinh dầu này đến từ hương thơm hoa cỏ vừa ngọt ngào vừa ấm áp, xen lẫn chút trầm của hương gỗ.

Bảo quản:

• Tinh dầu nhựa hoa diên vỹ nên được đựng cẩn thận trong vật chứa tối màu. Cần đậy nắp chặt để duy trì độ tươi và kéo dài thời hạn dùng tối đa cho sản phẩm.
• Không để ánh sáng trực tiếp chiếu vào tinh dầu và đặt sản phẩm xa tầm tay trẻ nhỏ.
• Trong quá trình dùng, nếu tinh dầu có bị đổi chất so với ban đầu thì không nên tiếp xúc.

2.2 Các hoạt chất giá trị của tinh dầu nhựa hoa diên vỹ

Tùy theo loài, môi trường sống, phương thức canh tác…mà thành phần chiết xuất sẽ thay đổi đôi chút. Theo nhiều báo cáo, tinh dầu nhựa hoa diên vỹ chứa đựng vô vàn hoạt chất phong phú và mang lại giá trị cao. Trong đó, các chất hóa học chính gồm: Irone, Ionone, Iridin, menthyl myristate, isoflavones, triterpenes, β-amyrin, β-sitosterol…

Một số hoạt chất nổi bật như:

• Ionones là một loạt các chất hóa học có liên quan chặt chẽ với nhau. Là hợp chất tạo mùi thơm được tìm thấy trong nhiều loại tinh dầu, gồm tinh dầu hoa hồng, violet…
• Isoflavones: là nhóm các dẫn xuất tự nhiên, thường thấy ở thành viên thực vật thuộc họ Đậu (Leguminosae).
• Triterpenes bao gồm sáu đơn vị isoprene và có công thức phân tử C₃₀H₄₈. Hoạt chất có mặt trong nhiều chiết xuất tự nhiên cả thực vật và động vật.
• β-amyrin là tiền chất của axit oleanolic, phân bố rộng rãi trong tự nhiên. Ngoài ra, chúng đã được phân lập từ nhiều nguồn thực vật khác nhau.
• β-sitosterol là phytosterol (sterol thực vật) có cấu trúc hóa học tương tự như cấu trúc của cholesterol. Chúng phân bố rộng rãi trong giới thực vật và được tìm thấy nhiều trong dầu thực vật, quả hạch…

3. Lợi ích của tinh dầu nhựa hoa diên vỹ đối với sức khỏe

3.1 Thực vật diên vỹ trong y học cổ xưa

Dù còn xa lạ với nhiều người, nhưng thực tế từ thời cổ đại, nhựa hoa diên vỹ đã được vận dụng vào đa dạng lĩnh vực và khía cạnh cuộc sống.

• Người Ai Cập và La Mã cổ đại sử dụng chiết xuất thực vật này để tăng cường hương thơm của xà phòng. Với mục đích như chăm sóc da, làm cho tóc thơm và khỏe mạnh hơn. Ngoài ra, tinh dầu Orris cũng được gia thêm vào hương vị cho bánh kẹo, nước giải khát…
• Ở Hy Lạp cổ, chiết xuất rễ Orris được đánh giá cao trong sản xuất nước hoa và dược phẩm.

3.2 Cân bằng cảm xúc và hỗ trợ hệ thần kinh

Tương tự như các tinh dầu thực vật khác, tinh dầu nhựa hoa diên vỹ Orris tạo ấn tượng mạnh mẽ với liệu pháp mùi hương. Thực vậy, nếu cần một “người đồng hành” có thể “chia sẻ” cảm xúc tinh thần, bạn chắc chắn sẽ hài lòng với mùi hương từ diên vỹ. Không chỉ các chuyên gia mà đa số người tiêu dùng đều nhận định rằng, tinh dầu Orris thực sự cân bằng chỉ số cảm xúc, nâng cao tâm trạng, cung cấp năng lượng và cải thiện các vấn đề tiêu cực liên quan đến tâm trí. Nhờ đó mà tiếp sức cho các đối tượng thường xuyên bị lo lắng, căng thẳng, mệt mỏi tinh thần.

3.3 Tiềm năng ức chế các vi sinh vật gây hại

Từ lâu, nhiều ý kiến đã đồng tình về tiềm năng của tinh dầu nhựa hoa diên vỹ từ loài Iris germanica trong bảo quản thực phẩm. Theo đó, chiết xuất được báo cáo là có hoạt tính với các vi khuẩn gram âm, gram dương, nấm…khác nhau. Tuy nhiên, đặc tính này vẫn cần những nghiên cứu sâu và chi tiết hơn để kiểm chứng tính hiệu quả trên người.

3.4 Tín hiệu khả quan trong hoạt động chống viêm

Theo báo cáo về thử nghiệm sinh học in vitro trên tế bào nhằm kiểm tra hoạt tính chống viêm của isoflavone, phân lập từ thân rễ loài Iris germanica, cho thấy những tín hiệu tích cực của chúng trong việc làm giảm sự tích tụ của bạch cầu trung tính ở vùng viêm. Tuy nhiên, các báo cáo này còn nhỏ lẻ và cần thêm những nghiên cứu lâm sàng toàn diện hơn để xác định chính xác cơ chế và cách hoạt động.

3.5 Chống oxy hóa

Bước đầu, đã có nhiều đánh giá tích cực về hoạt tính chống oxy hóa của các hợp chất chiết xuất từ tinh dầu nhựa hoa diên vỹ. Theo đó, các thí nghiệm trong ống nghiệm đã đưa ra kết quả rằng, chiết xuất trong nước và etanol của thực vật này đều thể hiện hoạt tính chống oxy hóa mạnh mẽ. Điều này giúp hạn chế tác động bất lợi bởi các gốc tự do gây ra.

3.6 Hiệu quả bất ngờ cho các vấn đề hô hấp

Trải qua hàng ngàn năm, thông qua những phương thức đơn giản mà hiệu quả như khuếch tán, xông hơi…mà tinh dầu nhựa hoa diên vỹ được tin tưởng trở thành phương thuốc từ thảo dược chữa đau họng, cảm lạnh, ho…Ngày nay, thí nghiệm in vivo bước đầu ghi nhận, nhờ đa dạng thành phần có đặc tính sinh học cao mà chiết xuất này hỗ trợ dịu cơn ho do co thắt, thông mũi, làm sạch đường hít thở…tương tự như các tinh dầu bay hơi khác.

3.7 Tinh dầu nhựa hoa diên vỹ và sức khỏe làn da

Theo tài liệu, chiết xuất từ hoa và thân rễ diên vỹ có tác động tích cực đến làn da. Nhờ một số hợp chất isoflavones hoạt động như chất tăng cường trao đổi chất cho lớp biểu bì da. Ngoài ra, chúng cũng hỗ trợ tái tạo bề mặt da và cải thiện độ ẩm. Thậm chí, ngày nay, chiết xuất từ thực vậy này được ứng dụng phổ biến trong các sản phẩm chăm sóc cơ thể chống lão hóa và làm đẹp da như mỹ phẩm, xà phòng, nước hoa…

4. Cách sử dụng tinh dầu nhựa hoa diên vỹ hiệu quả

Với đa dạng nhu cầu khác nhau mà bạn có thể sử dụng tinh dầu nhựa hoa diên vỹ Orris một cách linh hoạt:

• Khuếch tán hương thơm: bằng cách này tinh dầu Orris có thể dễ dàng tiếp cận đến cơ thể. Để nâng cấp trải nghiệm, bạn nên trang bị thêm công cụ hiện đại như đèn xông, máy khuếch tán…
• Dùng tại chỗ: thêm 1-2 giọt dầu Orris vào nước tắm, kem dưỡng ẩm, sữa tắm, dầu nền,…mà bạn yêu thích. Tiếp theo, tiến hành xoa bóp, massage hỗn hợp lên khu vực cần thiết để tăng hấp thụ.
• Xông hơi: thêm vài giọt tinh dầu nhựa hoa diên vỹ vào dụng cụ xông hơi hiện đại hoặc truyền thống để tiến hành trị liệu bằng hơi nước. Lúc này, hơi nước sẽ giúp cân bằng, điều chỉnh những cảm xúc cũng như các rối loạn hô hấp…
• Xịt một ít tinh dầu Orris vào vật dụng để lưu giữ mùi hương như túi thơm, quần áo,…

5. Gợi ý kết hợp cùng tinh dầu nhựa hoa diên vỹ

Việc phối hợp giữa những tinh dầu thực vật cùng nhau trong thời đại ngày nay nhận được sự quan tâm lớn từ người tiêu dùng. Lý giải cho điều này bởi chúng sẽ mang đến đa dạng trải nghiệm thưởng thức đồng thời tăng lợi ích trị liệu. Theo đó, tinh dầu nhựa hoa diên vỹ được gợi ý kết hợp cùng hương cỏ vetiver, hoa hồng (rose), hoa nhài (jasmine), oải hương (lavender), cam bergamot, nhóm họ citrus (cam, quýt), inula, ylang, thông bạc (silver fir)…

6. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu nhựa hoa diên vỹ

Nên tham khảo ý kiến người có chuyên môn trước khi sử dụng tinh dầu nhựa hoa diên vỹ. Đặc biệt là trên những đối tượng có tình trạng sức khỏe nhạy cảm. Chẳng hạn như:

• Khuyến cáo đối với phụ nữ cho con bú và đang có thai không nên dùng tinh dầu Orris này. Bởi giống như đa số các tính dầu thiên nhiên, chúng có thể gây ra rủi ro không đáng có.
• Trẻ em nhỏ tuổi không được khuyến nghị sử dụng tinh dầu Orris. Nguyên nhân là do nghiên cứu và báo cáo trên đối tượng này vẫn chưa đầy đủ và hoàn thiện.
• Bên cạnh đó, trường hợp tiền sử dị ứng với hoạt chất trong tinh dầu Orris không nên sử dụng.

Trong quá trình sử dụng tinh dầu nhựa hoa diên vỹ dù bằng cách thức nào cũng khuyến khích pha loãng với chất nền như dầu dừa, dầu jojoba…Lưu ý, không uống tinh dầu Orris cũng như tránh lạm dụng chiết xuất này lâu dài.

Những vị trí nhạy cảm như niêm mạc, mắt, mũi trong…có thể xảy ra kích ứng nếu bị tiếp xúc phải. Vì vậy nên cẩn thận tránh tiếp xúc trực tiếp các khu vực này.

Các chuyên gia luôn khuyến khích kiểm tra thử tinh dầu lên vùng da nhỏ trước. Điều này sẽ giúp bạn hạn chế được tình trạng kích ứng hay tác dụng không mong muốn. Chú ý, hãy ngừng sử dụng nếu trong quá trình tiến hành liệu pháp, nếu gặp bất thường như nôn ói, choáng, nhức đầu…

7. Quy cách đóng gói

8. Tổng kết

Có lẽ vẫn cần thêm thời gian để nghiên cứu và xác định cơ chế hoạt động của tinh dầu nhựa hoa diên vỹ Orris đối với các lợi ích điều trị. Thế nhưng, không ai có thể phủ nhận hoàn toàn hiệu quả và tiềm năng đến từ thực vật này. Mời đến với những trải nghiệm về tinh dầu thiên nhiên cùng với Kobi nhé.

9. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

10. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Chapter 54 – Iris (Iris germanica) Oils https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780124166417000547
2. Orris essential oil facts and benefits https://www.healthbenefitstimes.com/orris-essential-oil/
3. Orris oil https://en.wikipedia.org/wiki/Orris_oil
4. Orris Root https://theepicentre.com/spice/orris_root/
5. Anti-inflammatory isoflavonoids from the rhizomes of Iris germanica https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874103000552
6. New Constituents from the Rhizomes of Egyptian Iris germanica L. https://www.mdpi.com/1420-3049/17/3/2587/htm