Manuka là loài cây bản địa New Zealand. Loài cây này đã được sử dụng trong y học cổ truyền tại địa phương. Hiện nay, tinh dầu manuka được sản xuất từ nhiều nơi khác nhau. Cùng Kobi tìm hiểu về tinh dầu và tác dụng của Manuka trong bài viết dưới đây.

1. Mô tả cây manuka

Manuka là một loại cây bụi, có tán cây sum xuê. Cây dễ sống và sinh trưởng. Nó thường là một loại cây bụi, cao tới 2 – 5 m, nhưng có thể phát triển tới 15 m hoặc hơn. Lá cây xanh quanh năm, phân nhánh dày đặc. Các lá nhỏ dài 7 – 20 mm và rộng 2 – 6 mm, với đầu gai ngắn. Những bông hoa màu trắng, đôi khi có màu hồng, đường kính 8 – 15 mm có năm cánh hoa. Gỗ dai và cứng.

Manuka thường bị nhầm lẫn với các loài liên quan như kanuka (Kunzea ericoides). Nhận biết cây qua tán lá, quả và hạt. Manuka mọc khắp New Zealand. Đặc biệt phổ biến ở các bờ biển phía đông khô hạn hơn. Nó cũng phát triển ở các vùng của Úc, chẳng hạn như Tasmania, Victoria và New South Wales.

2. Tinh dầu Manuka là gì

Cho đến gần đây, hầu hết sản lượng tinh dầu manuka của New Zealand là từ cây manuka thu hoạch trong tự nhiên. Dầu Manuka là một loại tinh dầu thu được từ quá trình chưng cất hơi nước của lá và cành nhỏ của cây manuka, Leptospermum scoparium. Hơi nước sau đó được ngưng tụ và dầu nổi trên mặt nước. Quá trình chưng cất thay đổi từ phương pháp chiết xuất nhanh bằng nhiệt độ siêu cao đến phương pháp chưng cất áp suất môi trường xung quanh chậm hơn ở nhiệt độ thấp hơn. Mỗi tấn lá tạo ra 3 – 5 lít tinh dầu manuka.

3. Thành phần hóa học của Tinh dầu Manuka

Nhìn chung, 100 thành phần đã được xác định từ 16 mẫu tinh dầu manuka thương mại, trong đó 51 thành phần chiếm 95% hàm lượng. Các thành phần chính của tinh dầu manuka có bán trên thị trường được ghi nhận là leptospermone, calamenene, δ – cadinene, cadina – 1,4 – diene, flavesone, cadina – 3 ,5 – diene, α – copaene và α – selinene.

4. Tác dụng của Tinh dầu Manuka

Mānuka mọc nhiều trên khắp New Zealand và là một phần của y học cổ truyền, có nhiều ứng dụng khác nhau. Vỏ của cây đã được sử dụng để điều trị các bệnh ngoài da, làm thuốc an thần và làm nước súc miệng. Lá được đun sôi trong nước để trị cảm lạnh hoặc giã nát đắp lên để giảm ngứa, dùng làm trà, làm thuốc hạ sốt và giảm đau. Hạt được sử dụng để điều trị bệnh đường tiêu hóa.

4.1. Chống vi khuẩn

Hoạt tính kháng khuẩn của tinh dầu mānuka đối với vi khuẩn tương đối rõ rệt. Như Staphylococcus aureus kháng methicillin (MRSA), Staphylococcus aureus, Staphylococcus sobrinus, Klebsiella pneumoniae, Listeria monocytogenes và Staphylococcus mutans.

Khả năng chống lại Staphylococcus epidermidis và Propionibacterium acnes, vi khuẩn gây bệnh gây ra mụn trứng cá ở người, cũng đã được ghi nhận.

Ngoài ra, tinh dầu còn ức chế vi khuẩn kị khí trong thực phẩm đóng hộp như Clostridium difficle và C. perfringens. Một số vi khuẩn gây bệnh tiêu hóa cũng có thể bị tinh dầu “tiêu diệt” như Helicobacter pylori gây bệnh dạ dày, Escherichia coli gây tiêu chảy, …

4.2. Hoạt động chống nấm

Tinh dầu có thể gây tổn thương thành tế bào và màng tế bào chất, từ đó làm phá vỡ cấu trúc chức năng của vi nấm. Tinh dầu có khả năng gây tổn thương nhiều vi nấm khác nhau. Bao gồm Phytophthora cactorum, Aspergillus niger, A. ochraceous, Fusarium Circinatum, F. culmorum, Malassezia furfur, Trichosporon mucoides, Candida albicans và C. Tropicalis. Những vi nấm này gây tổn hại đến sức khỏe con người và chi phí điều trị rất đắt đỏ.

4.3. Bảo vệ làn da

Bức xạ tia cực tím mặt trời (UV) là yếu tố môi trường chính làm tổn thương da và dẫn đến lão hóa sớm. Các nghiên cứu ở Hàn Quốc đã kết luận tinh dầu manuka có tác dụng bảo vệ da khi bị chiếu tia UV-B. Cụ thể là chống hao hụt số lượng sợi collagen, giảm tăng sản biểu bì, giảm sản xuất các yếu tố viêm, cho thấy tinh dầu mānuka có thể ức chế tình trạng viêm do tia UVB trên da.

Tinh dầu manuka ở dạng nhũ tương nano (kích thước hạt 11,93 µm) tỉ lệ 10% cùng với dẫn xuất Vitamin C đã được sử dụng trong các công thức mỹ phẩm. Bao gồm cả kem dưỡng da, serum dưỡng da, tinh chất và phấn mỹ phẩm. Công thức đa dạng có hiệu quả như một chất trắng da, chống viêm và cải thiện nếp nhăn.

4.4. Hoạt động thư giãn cơ

Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng tinh dầu manuka để trị liệu bằng hương thơm sẽ giúp thư giãn cho những người bị căng thẳng và lo lắng. Các nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh thận trọng đối với việc sử dụng dầu mānuka trong quá trình sinh nở. Bởi vì có thể gây bất lợi cho quá trình sinh nở và do đó cần tránh trong tình huống này.

Ngoài ra tinh dầu còn chống co thắt cơ trơn ở hồi tràng, giúp giảm các biểu hiện tiêu hóa giống như những tác dụng mà y học cổ truyền đã ghi nhận.

4.5. Có Thể Khử Mùi Cơ Thể

Tinh dầu Manuka cũng là một chất khử mùi, xua đuổi vi khuẩn gây mùi từ mồ hôi. Cơ thể càng tiết ra nhiều mồ hôi thì càng có nhiều vi khuẩn gây mùi như Corynebacterium spp và Micrococcus luteus sản xuất. Các nghiên cứu cho thấy rằng tinh dầu manuka với nồng độ thấp tới 0,03% có thể ngăn chặn vi khuẩn gây mùi cơ thể một cách hiệu quả.

4.6. Có thể làm sạch da đầu, ngăn ngừa gàu

Gàu là một trong những vấn đề da đầu khó chịu nhất và tốn nhiều công sức nhất để điều trị khỏi hoàn toàn. Tinh dầu Manuka nuôi dưỡng da đầu và ngăn không cho da đầu bị khô. Nó khôi phục sự cân bằng sản xuất dầu ở da đầu. Đồng thời tinh dầu cũng giúp giảm tình trạng da đầu bị khô vảy bong tróc. Vì tinh dầu manuka có đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm men và nấm gây kích ứng da đầu.

4.7. Diệt muỗi và ấu trùng

Các bệnh do muỗi truyền vẫn là một trong những thách thức sức khỏe cộng đồng cấp bách nhất mà nhân loại phải đối mặt ngày nay. Kiểm soát loài muỗi là một trong những chiến lược chính đã được sử dụng hiệu quả để phá vỡ chu trình lây truyền bệnh. Ngày nay, loài muỗi đã có mức độ đề kháng thuốc ở mức đáng báo động, làm dấy lên lo ngại. Hơn nữa, việc sử dụng một số loại thuốc trừ sâu tổng hợp có khả năng phá vỡ các quá trình sinh thái và gây hại cho các sinh vật khác.

Tinh dầu manuka tác động lên ấu trùng muỗi và có thể được sử dụng như một nguồn thuốc diệt bọ gậy sinh học. Vì cấu tạo từ các vật liệu dựa trên sinh học nên tương đối an toàn, chi phí thấp. Do đó, việc thuốc trừ sâu sinh học từ tinh dầu hấp dẫn cả về giá thành và an toàn sức khỏe cộng đồng và môi trường.

5. Cách sử dụng Tinh dầu Manuka

5.1. Liệu pháp hương thơm

• Nếu bạn bị lo lắng và trầm cảm hoặc chỉ thường cảm thấy buồn, tinh dầu manuka có thể giúp giảm bớt những cảm giác này. Kết hợp một vài giọt (khoảng 4-5 giọt) tinh dầu manuka với các loại tinh dầu khác như hoa oải hương và cho hỗn hợp vào trong máy khuếch tán sẽ giúp làm giảm cảm giác tiêu cực và cải thiện tâm trạng.
• Để có một đêm ngon giấc và thư thái hơn, hãy trộn một vài giọt tinh dầu manuka với một vài giọt tinh dầu oải hương, phong lữ, hoa nhài. Sử dụng với máy khuếch tán của bạn ít nhất một giờ trước khi đi ngủ.

5.2. Bôi ngoài da

• Để xua đuổi côn trùng, hãy trộn với một muỗng canh dầu vận chuyển như dầu dừa hoặc dầu jojoba. Sau đó thoa hỗn hợp lên toàn bộ khắp cơ thể.
• Thêm một vài giọt tinh dầu manuka vào toner hoặc kem dưỡng ẩm giúp giảm mụn, ngăn ngừa lão hóa.
• Khử mùi cơ thể: bạn chỉ cần thêm một vài giọt vào sữa tắm để ngăn vi khuẩn bám trên da. Bạn cũng có thể thêm tinh dầu vào bồn tắm cũng có khả năng khử mùi tương tự
• Chăm sóc da đầu và tóc: bạn chỉ cần thêm 2 – 3 giọt tinh dầu vào dầu gội và dầu xả của bạn để giúp hỗ trợ làn da bong tróc. Hoặc, nếu bạn muốn tự điều trị gàu qua đêm, bạn có thể trộn tinh dầu manuka với một ít dầu dừa, sau đó xoa bóp lên da đầu. Để hỗn hợp lưu lại trên đầu qua đêm và gội đầu bằng dầu gội vào ngày hôm sau.

5.3. Hóa mỹ phẩm

Ngày nay các sản phẩm mỹ phẩm từ tinh dầu manuka rất phổ biến. Đặc biệt các sản phẩm trong làm trắng da, trị mụn, chống lão hóa. Hoặc các sản phẩm gia dụng như dầu gội đầu, sữa tắm, … Bạn có thể tìm thấy các sản phẩm chứa tinh dầu này trên thị trường.

6. Lưu ý khi dùng Tinh dầu Manuka

Tinh dầu Mānuka, giống như các loại tinh dầu khác, đã được phân loại là an toàn và có thể sử dụng được cho con người. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn thiếu các thử nghiệm lâm sàng để cung cấp thông tin về thực hành dùng tinh dầu và tính gây độc của nó.

Bạn nên đọc kĩ hướng dẫn sử dụng, thời hạn sử dụng sau khi mở nắp được in trên bao bì của nhà sản xuất tinh dầu.

Nên bảo quản tinh dầu ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.

Bạn nên thận trọng nếu bạn là một trong các trường hợp dưới đây:

• Tinh dầu manuka có thể giúp điều trị vấn đề ở da người. Tuy nhiên vẫn có tỉ lệ một số người có thể bị dị ứng da khi tiếp xúc với tinh dầu, … Bạn nên kiểm tra thử ở vùng da nhỏ ở cánh tay trước khi dùng trên toàn mặt và cơ thể.
• Nếu phụ nữ trong thời kì mang thai, chuẩn bị sinh nở cần tránh sử dụng tinh dầu manuka do tính ức chế co cơ trơn tử cung. Phụ nữ đang cho con bú thì cơ thể có thể trở nên nhạy cảm và yếu ớt, nên cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu này.
• Không bao giờ được nuốt hoặc uống tinh dầu manuka, vì có thể gây ngộ độc cho gan thận.
• Nên để tinh dầu ở nơi tránh xa tầm tay trẻ em.
• Tránh để tinh dầu manuka dính vào mắt.
• Nên pha loãng tinh dầu manuka với các loại dầu nền sẵn có trước khi sử dụng ngoài da.

7. Quy cách đóng gói

8. Kết luận

Tinh dầu Manuka đã được sử dụng rộng rãi trong các chế phẩm y học cổ truyền với nhiều đặc tính hoạt tính sinh học. Tuy nhiên, tác dụng phụ và độc tính của tinh dầu trong y học lâm sàng vẫn còn đang được nghiên cứu thêm. Bạn đọc cần tham khảo ý kiến các chuyên gia y tế để sử dụng tinh dầu an toàn và hợp lý.

9. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

10. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7032722/
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Leptospermum_scoparium
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Manuka_oil#:~:text=Manuka%20oil%20is%20an%20essential,or%20New%20Zealand%20tea%20tree.