Tinh dầu Lộc Đề Xanh

1. Nguồn gốc của tinh dầu lộc đề xanh

Cây lộc đề xanh, nguồn chế xuất ra tinh dầu lộc đề xanh có tên khoa học là Gaultheria procumbens – hay còn gọi là wintergreen, checkerberry, eastern teaberry – là một loài thực vật thuộc chi Gaultheria, họ Thạch Nam (một số nơi còn gọi là họ Đỗ Quyên), tên khoa học là Ericaceae.

Chi Gaultheria là một chi thực vật lớn với khoảng 150 loài được phân bố khắp Châu Mỹ, Châu Á và châu Úc. Về mặt cấu trúc hóa học, các đại diện của chi này đặc trưng bởi sự phong phú của một chất là methyl salicylate 2-O-(6′-O-β-D-xylopyranosyl)-β-D-glucopyranoside (còn gọi là gaultherin) và /hoặc các chất tương tự cấu trúc đó chỉ thay đổi gốc đường glucopyrano.

Salicylat thiên nhiên trước đây là những hợp chất tinh khiết đầu tiên được sử dụng trong điều trị giảm đau kháng viêm và cấu trúc của nó là tiền đề dùng để tổng hợp nên aspirin (acid acetylsalicylic) – là loại thuốc kháng viêm non-steroid được sử dụng rộng rãi nhất trên toàn thế giới sau này.

Lộc đề xanh là một loài cây bụi có mùi thơm, cao từ 10 – 15 cm, là loài cây bản địa của vùng Đông Bắc Bắc Mỹ và được trồng khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là ở những quốc gia có khí hậu ôn đới dùng làm cây cảnh và làm thuốc.

Lá thường xanh hình elip hoặc oval, dài 2 – 5cm. Hoa của cây màu trắng hoặc hồng, có hình chuông mọc rũ xuống. Quả là dạng quả mọng, màu đỏ giống như dâu. Theo y học cổ truyền, thân và lá lộc đề xanh được dùng để điều trị các rối loạn liên quan đến viêm, đau, nhiễm trùng bao gồm viêm khớp dạng thấp, cảm cúm, cảm lạnh, viêm khí quản, viêm họng, sốt, sưng và đau cơ cũng như một số vấn đề về da liễu và răng miệng.

Hiện nay methyl salicylate được ứng dụng rộng rãi như là một chất tạo hương trong ngành công nghiệp thực phẩm (kẹo cao su, si rô, kem, nước giải khát…), mỹ phẩm (dầu gội, xà phòng, chất tẩy rửa) và dược phẩm (nước súc miệng, kem đánh răng, thuốc kháng nấm dùng ngoài da…).

2. Thành phần hóa học và đặc điểm của tinh dầu lộc đề xanh

Tinh dầu lộc đề xanh có màu từ không màu đến vàng nhạt (một số tài liệu khác lại ghi nhận có màu tím nhạt), với hương thơm mát, hơi ngọt và hương vị gần giống như tinh dầu bạc hà. Được điều chế từ lá của cây lộc đề xanh bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơn nước.

Thường người ta sẽ đem ủ lên men lá lộc đề xanh trong khoảng 3 ngày sau đó mới đưa vào quy trình sản xuất. Trung bình từ 3 gam lá lộc đề xanh khô có thể thu được khoảng 127.8 mg tinh dầu.

Người ta đã ghi nhận được khoảng 64 hợp chất có trong tinh dầu lộc đề xanh. Tuy nhiên thành phần hóa học chính của nó là methyl salicylate (91.1%), và tỉ lệ này thay đổi tùy theo môi trường địa lý khác nhau và giao động trong khoảng từ 61.14% đến 99.96%. Một số thành phần khác chiếm tỉ lệ ít hơn bao gồm Tuberolactone (5.3%), Massoia lactone (1.3%), (E)-Cinnamyl alcohol (0.8%), Pulegone (0.6%), Benzyl alcohol (0.2%)…

3. Tác dụng của tinh dầu lộc đề xanh

Theo ghi chép lịch sử, một số bộ lạc thổ dân ở Bắc Mỹ, chẳng hạn như người Mohawk và Ojibwe, đã phát hiện ra rằng việc sử dụng lộc đề xanh giúp họ làm giảm các bệnh lý về đường hô hấp, làm dịu các triệu chứng viêm và đau.

Họ đã nhai lá để giúp hạ sốt và ngăn ngừa nhiễm trùng, dùng lá để đắp khi có đau nhức ở các vùng trên cơ thể. Các tài liệu cũng mô tả tác dụng thúc đẩy tuần hoàn máu, thư giãn cơ bắp, điều trị các vết bầm tím và giảm sưng đau khớp. Hiện tại, các hiệu quả trên đã được các nhà khoa học chứng minh bởi nhiều công trình nghiên cứu. Các tác dụng của lộc đề xanh bao gồm:

3.1. Tác dụng giảm đau, kháng viêm tuyệt vời

Methyl salicylate trong tinh dầu lộc đề xanh là thành phần hóa học chính mang lại hiệu quả giảm đau kháng viêm do cấu trúc tương tự như aspirin. Cơ chế bao gồm sự ức chế các enzym cyclooxygenase và hyaluronidase, điều hòa hướng xuống sự biểu hiện của nitric oxid synthase và ngăn chặn giải phóng các yếu tố gây viêm từ các tế bào miễn dịch như IL-1β, IL-6, và TNF-α.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả giảm đau đối với đau đầu, đau trong thoái hóa khớp, gout, viêm khớp dạng thấp, đau bụng kinh.

Một nghiên cứu trên 208 bệnh nhân đau căng cơ cho thấy khi sử dụng miếng dán có chứa methyl salicylate 10% và menthol 3% giúp cải thiện đau đáng kể so với nhóm dùng giả dược trong 8 giờ đối với đau từ nhẹ đến trung bình. Do đó, cục quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chấp thuận cho công ty dược phẩm Hisamitsu (Nhật Bản) lưu hành dưới dạng OTC sản phẩm miếng dán giảm đau và cao xoa bóp khá nổi tiếng có chứa methyl salicylate là Salonpas mà người dùng có thể mua mà không cần toa bác sĩ (OTC, viết tắt tiếng Anh over-the-counter).

3.2. Hiệu quả chống lại nhiều loại vi khuẩn

Trong một nghiên cứu, tinh dầu lộc đề xanh đã được chứng minh có hiệu quả kháng khuẩn rất mạnh với nhiều chủng vi khuẩn đề kháng kháng sinh được phân lập từ các mẫu bệnh phẩm người bệnh như đàm, hầu họng. Bao gồm tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) , Escherichia coli, Streptococcus pyogenes, Acinetobacter Baumanii, liên cầu khuẩn đường ruột (Enterococcus faecalis), phế cầu (Klebsiella pneumoniae), trực khuẩn mủ xanh (Pseudomonas aeruginosa)…Điểm thú vị là nó ức chế các chủng vi khuẩn gram âm (là các vi khuẩn như E. coli, A. Baumanii, P. aeruginosa…) mạnh hơn là các vi khuẩn gram dương. Điều này mở ra hướng nghiên cứu cho thấy tiềm năng ứng dụng rất lớn khi các chủng vi khuẩn này đang ngày càng đa kháng với nhiều loại kháng sinh khác nhau.

3.3. Tác dụng kháng một số loại nấm gây bệnh trên người

Không chỉ chống được các loại vi khuẩn, một số nghiên cứu còn chứng minh rằng tinh dầu lộc đề xanh có hiệu quả kháng lại một số vi nấm gây bệnh trên người như Candida albican, Aspergillus flavus, Aspergillus fumigatus…thường gây bệnh cơ hội trên những người bị suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS, dùng các thuốc ức chế miễn dịch, ung thư…

3.4. Diệt côn trùng

Tinh dầu lộc đề xanh đã được chứng minh có hiệu quả diệt côn trùng đối với nhiều loại khác nhau như ve (mite), ong bắp cày (social wasp), bọ xít (stink bug), mọt gạo (rice weevil)… Do đó, người ta đã ứng dụng tinh dầu lộc đề xanh như là một thuốc để diệt côn trùng gây hại cho cây cối với nguồn gốc từ thiên nhiên.

Ngoài ra, tinh dầu lộc đề xanh còn có hiệu quả rất tốt trong việc chống lại kiến ba khoang. Người ta đã chứng minh cơ chế tác dụng của nó thông qua sự ức chế hoạt tính của men acetylcholinesterase (là men quan trọng được tìm thấy trong hệ thống thần kinh của các loài côn trùng, có chức năng quan trọng trong giai đoạn kích thích dẫn truyền thần kinh), từ đó làm tích tụ acetylcholine ở các nút synap thần kinh và cắt đứt dẫn truyền xung động thần kinh. Tác dụng này rất có ích khi gần đây nổi lên nhiều khu vực ở nước ta bị kiến ba khoang tấn công gây nên viêm da tiếp xúc.

3.5. Hoạt tính chống các gốc tự do oxy hóa

Gần đây một số các thử nghiệm đã chứng minh rằng tinh dầu lộc đề xanh có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, giúp nó ngày càng được phổ biến trong ngành công nghiệp mỹ phẩm.

4. Một số cách dùng tinh dầu lộc đề xanh

Tinh dầu lộc đề xanh có thể thể dùng như liệu pháp mùi hương giúp thúc đẩy sự hưng phấn, giảm căng thẳng về tâm lý, tăng cường sự tập trung. Tuy nhiên không nên sử dụng quá thường xuyên, khuyến cáo nên dùng từ 2 – 4 giọt vào máy khuếch tán tinh dầu và xông trong tối đa 10 phút. Ngoài ra nó còn có hiệu quả làm giảm cảm giác buồn nôn, giảm triệu chứng nghẹt mũi. Có thể nhỏ 1 giọt tinh dầu vào khẩu trang hoặc khăn giấy để gần mũi khi di chuyển bằng tàu xe.

Để xua đuổi côn trùng, giảm mùi hôi khó chịu, có thể nhỏ từ 2 – 4 giọt tinh dầu vào bình xịt chứa khoảng 30ml nước,sau đó đậy nắp và lắc kỹ để pha loãng tinh dầu. Sau đó xịt xung quanh nhà như phòng khách, nhà bếp, phòng tắm, phòng ngủ giúp loại bỏ mùi hôi, khử khuẩn và nấm mốc có hại cũng như các loại công trùng khác (muỗi, kiến ba khoang….)

Nếu dùng tinh dầu lộc đề xanh trên da, nên pha loãng tinh dầu theo tỉ lệ 1 : 4 với loại dầu nền (dầu ô liu, dầu jojoba…) ưa thích để tạo thành hỗn hợp dầu xoa bóp trên da. Nó đặc biệt hữu ích dùng trong các trường hợp đau bụng kinh, đau mỏi vai gáy, đau lưng.

Với đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm tuyệt vời của tinh dầu lộc đề xanh, có thể thêm 1 – 2 giọt tinh dầu vào sữa rửa mặt thông thường. Điều này sẽ giúp làm sạch da, giảm mụn viêm và ngăn ngừa mụn phát triển rất hiệu quả. Tương tự, có thể nhỏ 1 – 2 giọt tinh dầu vào dầu gội đầu giúp tóc chắc khỏe hơn, trừ gàu, giảm ngứa da đầu, đồng thời lưu lại hương thơm dễ chịu cho tóc.

Ngoài ra, đối với những người có các bệnh lý viêm da mạn tính như chàm, vảy nến, hỗn hợp tinh dầu lộc đề xanh với dầu dẫn có thể giúp giảm viêm ngứa đối với những sang thương trên da. Tuy nhiên cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng vì có một số báo cáo ghi nhận trường hợp viêm da dị ứng khi dùng trên da.

Để giúp làm sạch và sát khuẩn răng miệng, giảm đau răng, cải thiện mùi hơi thở: có thể dùng 1 giọt tinh dầu lộc đề xanh hòa vào 1 cốc nước lọc để súc miệng hàng ngày.

Đối với những trường hợp cảm lạnh, cảm cúm thông thường. Xông với tinh dầu lộc đề xanh có thể giúp hạ sốt, giảm ho, giảm nghẹt mũi và đau họng. Cách dùng: nhỏ từ 2 – 4 giọt tinh dầu vào máy xông hoặc nồi nước nóng để xông, thời gian xông tối đa là 15 phút. Lưu ý khi xông thường ra mồ hôi nhiều có thể làm cơ thể bị mất nước, cần bổ sung nước đầy đủ trước và sau khi xông hơi.

Một cách khác hiệu quả hơn có thể áp dụng là dùng 2 giọt các loại tinh dầu lộc đề xanh, tinh dầu cam bergamot, tinh dầu bạch đàn và tinh dầu bạc hà vào bồn tắm với nước ấm, sau đó ngâm mình trong thời gian tối đa 15 phút.

Để phòng tránh mối mọt có thể nhỏ 1 giọt tinh dầu lộc đề xanh vào tờ giấy ăn rồi để vào nơi bảo quản gạo hay các loại đậu, hạt. Tuy nhiên, lưu ý rằng không được nhỏ hay xịt trực tiếp tinh dầu vào gạo hay thực phẩm.

Lưu ý: không sử dụng trực tiếp trên da khi chưa pha loãng với dầu dẫn, không được uống trực tiếp.

5. Tính an toàn của tinh dầu lộc đề xanh và các lưu ý khi sử dụng

Theo khuyến cáo của Ủy ban an toàn thực phẩm Châu Âu (EFSA), hội đồng chuyên gia về phụ gia thực phẩm của FAO/WHO (JECFA) thì lượng methyl salicylate được phép đưa vào cơ thể qua đường ăn uống là 0.5 mg tính trên mỗi kg trọng lượng cơ thể (ví dụ một người nặng 50 kg thì lượng methyl salicylate nạp vào cơ thể tối đa một ngày là 25 mg).

Các báo cáo khoa học cũng đã ghi nhận sự tương tác của methyl salicylate với một số thuốc làm tăng nguy cơ chảy máu, tăng nguy cơ suy thận nặng, tăng nguy cơ hạ đường huyết và một số loại thuốc khác. Do đó, với những người có các bệnh lý nền như tim mạch, đái tháo đường, tiền sử dị ứng với aspirin, rối loạn đông cầm máu… cần tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị trước khi sử dụng tinh dầu lộc đề xanh cũng như các sản phẩm có chứa methyl salicylate.

Trước khi sử dụng tinh dầu lộc đề xanh trên da, cũng giống như các loại tinh dầu khác, cần thực hiện test da trước để xem có hiện tượng kích ứng xảy ra hay không. Không nên dùng ở những vị trí niêm mạc như niêm mạc mắt, mũi, tai hoặc vùng sinh dục.

Bảo quản cần lưu ý tránh xa tầm tay trẻ em vì có rất nhiều báo cáo ghi nhận các trường hợp trẻ em uống nhầm phải tinh dầu lộc đề xanh vì lầm tưởng là nước bạc hà với các triệu chứng ngộ độc như đau bụng, nôn ói, tiêu chảy, khó thở đến nặng như co giật toàn thể, phù niêm mạc hầu họng, thậm chí tử vong. Không giống như các loại tinh dầu khác, tinh dầu lộc đề xanh được khuyến cáo không nên sử dụng cho phụ nữ có thai vì nó có thể ảnh hưởng lên việc bài tiết một số hormone trong cơ thể.

Đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn nhiều hơn bạn nhé.

>>> Mua ngay: Tinh dầu Sả Chanh, Tinh dầu Bạc Hà, Tinh dầu Quế 100% nguyên chất, nhập khẩu Ấn Độ hoặc tham khảo danh sách 500 sản phẩm Tinh dầu thiên nhiên, dầu nền, dầu massage, tinh dầu thơm của Kobi tại đây.

6. Các chứng chỉ/chứng nhận

• COA/GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

• Liu, Z., Zhang, Q., Wu, X., Yu, W., & Guo, S. (2017). Insecticidal Mechanism of Wintergreen Oil Against the Health Pest Paederus fuscipes (Coleoptera: Staphylinidae). Journal of Medical Entomology, 55(1), 155–162. doi:10.1093/jme/tjx162.
• Michel, P., Granica, S., Magiera, A., Rosińska, K., Jurek, M., Poraj, Ł., & Olszewska, M. A. (2019). Salicylate and Procyanidin-Rich Stem Extracts of Gaultheria procumbens L. Inhibit Pro-Inflammatory Enzymes and Suppress Pro-Inflammatory and Pro-Oxidant Functions of Human Neutrophils Ex Vivo. International journal of molecular sciences, 20(7), 1753. https://doi.org/10.3390/ijms20071753.
• Lawson, S. K., Satyal, P., & Setzer, W. N. (2021). The Volatile Phytochemistry of Seven Native American Aromatic Medicinal Plants. Plants (Basel, Switzerland), 10(6), 1061. https://doi.org/10.3390/plants10061061.
• Magiera, A., Sienkiewicz, M., Olszewska, M., Kicel, A., & Michel, P. (2019). Chemical profile and antibacterial activity of essential oils from leaves and fruits of Gaultheria procumbens L. cultivated in Poland. Acta Poloniae Pharmaceutica-Drug Research, 76(1), 93-102.
• Higashi, Y., Kiuchi, T., & Furuta, K. (2010). Efficacy and safety profile of a topical methyl salicylate and menthol patch in adult patients with mild to moderate muscle strain: a randomized, double-blind, parallel-group, placebo-controlled, multicenter study. Clinical therapeutics, 32(1), 34–43. https://doi.org/10.1016/j.clinthera.2010.01.016