Hoa đại từ xa xưa đã là một vị thuốc trong y học cổ truyền phương Đông. Toàn bộ thành phần của cây đều được sử dụng. Tuy nhiên, tinh dầu chiết xuất từ hoa đại còn ít người biết đến. Vậy tinh dầu hoa đại có hiệu quả như thế nào? Cùng Kobi tìm hiểu về tinh dầu này trong bài viết bên dưới đây.

1. Mô tả cây hoa đại

Cây hoa đại có tên khoa học là Plumeria alba, P. acutifolia, P. minata, P. obtusa. Cây hoa đại còn được gọi với cái tên quen thuộc là cây bông Sứ, hoa chăm pa, … Cây đại thuộc họ Trúc đào Apocynaceae.

Cây hoa đại thuộc loại cây nhỡ, chiều cao khoảng 3 – 7 m. Thân cây tròn mập, to, phân nhánh đa dạng, xù xì. Thân cây mềm, khi rạch có mủ chảy ra, rất dễ gãy. Vỏ cây hoa đại màu trắng xám có sẹo lá sau khi rụng để lại. Bộ rễ của cây thường phình to, gốc cây lớn.

Lá đại to, mọc so le sít nhau, thường tập trung ở đầu cành. Phiến lá đại dày to, hình mũi mác, gốc lá hẹp lại và đầu lá nhọn. Phần rìa mép lá nguyên, mặt trên lá bóng. Gân lá hình lông chim, gân giữa nổi rõ. Lúc lá rụng để lại sẹo trên cành cây. Vào tháng 11, cành nhánh cây bị trơ lá vì rụng hết đi (nên người ta còn gọi là cây Sứ cùi).

Hoa của cây đại mọc thành cụm trên một cuống chung dài khoảng 30 – 50cm ở đầu cành cây. Hoa có mùi rất thơm. Phần rìa mép hoa có màu trắng, ở trong trung tâm có màu vàng với nhị dính trên ống tràng. Ngoài ra, còn có những giống hoa đại cho hoa màu hồng – đỏ cũng thường được trồng. Cánh hoa dày mập, dạng phễu. Hoa thường có 5 cánh, nhưng cũng có trường hợp 6, 7 cánh. Hoa đại thường nở từ mùa xuân đến hè.

Cây hoa đại rất khó đậu quả. Quả đại có hình trụ, chiều dài khoảng 10 – 15cm. Hạt đại có cánh mỏng.

2. Đặc điểm sinh trưởng của cây hoa đại

Hoa đại là một loài thực vật bản địa ở Trung Mỹ, Mexico và Venezuela. Nó lan rộng đến các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới như Hawaii, nơi nó được trồng rất nhiều. Đây là loại cây ưa đất nắng khô, rất sợ úng. Do đặc điểm hoa thơm, đẹp và trồng lâu năm, nó trở nên phổ biến khắp nơi trên thế giới. Hoa đại đã trở thành quốc hoa của Lào và Nicaragua.

Ở nước ta, cây hoa đại thường được trồng nhiều trong các sân đình chùa, công viên, … Bởi vì cây có dáng đẹp và hoa thơm.

3. Cách thu hái hoa đại

Gần như toàn cây hoa đại như vỏ thân, vỏ rễ, hoa, lá, nhựa, tất cả đều có thể dùng làm thuốc.

Người ta tiến hành thu hái hoa đại vào lúc hoa mới nở vào khoảng tầm từ tháng 5 đến tháng 11. Hoa đại hái về đem phơi trong bóng râm hoặc sấy nhẹ ở 40 – 50 độ C cho đến khi khô.

Vỏ thân và rễ thì được thu hái ở những cây già. Ta tiến hành tách từng mảnh nhỏ, phơi hoặc sấy nhẹ đến khô.

Lá và nhựa cây đại thì có thể lấy quanh năm. Ngoài ra, ta còn có thể dùng nụ hoa và lá tươi

Những dược liệu này được bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ẩm mốc, giập nát, tránh nơi ẩm ướt, tránh ánh nắng trực tiếp.

4. Tinh dầu hoa đại là gì?

Trong hoa đại, có một lượng tinh dầu nhất định tạo nên mùi hương thơm dịu mát của hoa. Người ta thu hái hoa, sơ chế và chuyển đến nhà máy sản xuất tinh dầu. Ở đây có nhiều phương pháp chiết xuất khác nhau như chưng cất hơi nước, chiết xuất dung môi, dùng microwave, CO2, …

5. Thành phần hóa học của tinh dầu hoa đại

46 thành phần dễ bay hơi đã được xác định trong tinh dầu hoa đại. Thành phần chính gồm benzyl salicylat, benzyl benzoat, germacrene B, limonene, linalool, α-cedrene, caryophyllene oxide và (E, E)-α-farnesene, …

6. Những công dụng của tinh dầu hoa đại

Theo Đông y, hoa đại có tác dụng thanh nhiệt, điều hòa dạ dày, nhuận tràng, bổ phổi. Hoa có thể dùng làm thuốc chữa ho, có thể dùng làm điều chế thuốc trong bệnh huyết học Hemophilie.

6.1. Giảm đau ở phụ nữ khi chuyển dạ

Đau khi chuyển dạ là một trong những yếu tố đáng sợ nhất mà sản phụ phải đối mặt. Đến nỗi họ có xu hướng chọn sinh mổ để tránh sinh tự nhiên qua đường âm đạo. Đau chuyển dạ có thể kích hoạt dây thần kinh giao cảm, dẫn đến tăng huyết áp mẹ, nhịp tim thai tăng, co thắt tử cung và kéo dài thời gian chuyển dạ. Thời gian kéo dài dẫn đến các biến chứng như chảy máu, nhiễm trùng, tăng đau đớn, nguy cơ tử vong mẹ và con.

Bác sĩ đã xoa bóp tinh dầu hoa đại vào vùng lưng từ đốt sống ngực 10 đến thắt lưng 1 của sản phụ. Những sản phụ này đã trở nên bình tĩnh hơn khi đối mặt với cơn đau đẻ. Do đó thời gian chuyển dạ đã được rút ngắn lại.

Tinh dầu hoa đại Frangipani chứa các hợp chất như triterpenoid và amyrin. Hai chất này hoạt động như một chất thư giãn và giảm đau. Tinh dầu Frangipani có mùi thơm tươi mát, được mũi tiếp nhận, chuyển tín hiệu đến não kiểm soát cảm xúc, trí nhớ, kiểm soát căng thẳng.

Các hợp chất là geraniol, citronellol và linalool tạo nên mùi thơm cho tinh dầu. Khi bôi ngoài da sẽ liên kết với nhóm steroid của tuyến mồ hôi. Nhóm steroid này kích thích cơ thể sản xuất chất giảm đau tự nhiên và mang lại cảm giác an toàn. Khi sản phụ cảm thấy thư giãn, hormone endorphin giúp an thần tự nhiên, do đó cảm giác đau sẽ giảm đi.

Vì vậy, sử dụng tinh dầu hoa đại nói riêng và tinh dầu nói chung đã cải thiện thể chất, cảm xúc của sản phụ và được khuyến khích bổ sung trong chuyển dạ.

6.2. Kháng vi khuẩn

Vi khuẩn (vi trùng) là những yếu tố từ bên ngoài xâm nhập gây bệnh phổ biến nhất ở người. Chúng gây nhiễm trùng ở bất kì vị trí nào và xâm lấn vào nhiều cơ quan nội tạng của cơ thể. Có nhiều loại vi khuẩn hiện nay đang kháng kháng sinh. Điều này khiến cho con người phải luôn tìm kiếm nhiều loại thuốc điều trị mới.

Thử nghiệm tinh dầu hoa đại trên các vi khuẩn thường gặp đã ghi nhận những kết quả khả quan. Tinh dầu chống lại Bacillus subtilis, Enterococcus faecalis, Escherichia coli, Monilia albicans, … Tuy nhiên, với Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa (gây bệnh nặng nhất) thì tác dụng của tinh dầu còn khá yếu ớt.

6.3. Chống oxy hóa

Việc tiếp xúc với ô nhiễm, tia UV, sinh hoạt không lành mạnh đều có thể hình thành quá mức các gốc tự do trong cơ thể. Các gốc tự do có thể làm tổn hại tế bào, cơ quan. Từ đó, có thể dẫn đến nhiều tình trạng bệnh lý như ung thư, viêm nhiễm, các bệnh tim mạch, v.v … Chất chống oxy hóa giúp con người chống lại tổn thương do gốc tự do gây ra.

Cùng với nhiều tinh dầu thực vật khác, đã có nghiên cứu kỹ lưỡng rằng tinh dầu hoa đại trắng có hoạt tính chống oxy hóa mạnh mẽ. Tinh dầu thu dọn các gốc tự do trong các quá trình phản ứng. Từ đó, tinh dầu chống lại lão hóa tế bào.

6.4. Đuổi trừ muỗi và côn trùng

Mùi thơm của hoa địa đã được sử dụng làm dầu thơm. Hàm lượng tinh dầu có giá trị cao trong kinh doanh làm đẹp.

Một nghiên cứu đã báo cáo việc sử dụng tinh dầu hoa đại được ứng dụng để xua đuổi côn trùng. Tinh dầu được pha chế thành các gốc gel với nồng độ từ 5 đến 10% tùy theo sở thích. Công thức bao gồm tinh dầu bạc hà 7,5%, long não (camphor) 4%, dầu ô liu nguyên chất 20%, và tinh dầu hoa đại 10%.

6.5. Tác động lên hội chứng chuyển hóa

Rối loạn mỡ máu là một trong những yếu tố nguy cơ của các bệnh tim mạch. Việc sử dụng thuốc hạ lipid máu tổng hợp đã làm giảm thành công mức lipid trong máu. Tuy nhiên, cùng với đó, tác dụng không mong muốn của thuốc đã thúc đẩy tìm kiếm phương pháp thay thế.

Nghiên cứu năm 2014 đã báo cáo tác dụng tiềm tàng của hoa đại trắng. Thử nghiệm giảm cholesterol của tinh dầu chiết xuất từ ​​hoa đại có 52% hoạt tính. Kết quả này cho thấy hiệu lực của tinh dầu frangipani là giảm lipid máu. Mặc dù hoạt tính này vẫn không lớn hơn so với thuốc simvastatin (92%).

Bệnh đái tháo đường cũng là bệnh rối loạn chuyển hóa được phát hiện do tăng đường huyết. Nguyên do là tình trạng ăn uống, gây thiếu hoặc kháng insulin. Căn bệnh này dẫn đến nhiều biến chứng như bệnh tim mạch và vi mạch. Tinh dầu từ hoa đại trắng đã được báo cáo là hạ đường huyết trên chuột.

Tinh dầu và các chiết xuất từ hoa đại có thể trở thành phương án mới trong y học tương lai.

6.6. Chăm sóc da, tóc

Hương thơm phong phú, mạnh mẽ và kỳ lạ của tinh dầu frangipani được sử dụng rộng rãi trong sản xuất nước hoa, mỹ phẩm, …

Tinh dầu hoa đại là nguồn chống oxy hóa tốt. Nó hỗ trợ dưỡng ẩm cho làn da khô, giúp da mềm mại, săn chắc, sáng da, giảm thâm nám. Tinh dầu còn giúp làm sạch sâu, loại bỏ các tạp chất, bụi bẩn từ bên trong da và làm thông thoáng lỗ chân lông.

Ngoài ra, tinh dầu giúp chắc khỏe các nang tóc và bảo vệ tóc khỏi tác hại của tia UV. Đồng thời giữ cho da đầu ngậm nước và ngăn ngừa gàu.

6.7. Giảm đau đầu khi căng thẳng

Tinh dầu hoa đại giúp giảm căng thẳng trong cơ thể, an thần, mang lại giấc ngủ ngon. Những người có vấn đề nghiêm trọng với đau đầu có thể thấy tinh dầu hoa đại rất hữu ích. Tinh dầu hoa đại chứa các hợp chất như triterpenoid và amyrin. Hai chất này hoạt động như một chất thư giãn và giảm đau. Tinh dầu có mùi thơm tươi mát, được mũi tiếp nhận, chuyển tín hiệu đến não kiểm soát cảm xúc, trí nhớ, kiểm soát căng thẳng.

6.8. Có thể chống lại tế bào ung thư đại tràng

Trong một nghiên cứu về độc tính của tinh dầu hoa đại lên tế bào, người ta vô tình phát hiện sự thật thú vị. Tinh dầu có thể ức chế phát triển, và gây độc đối với tế bào ung thư đại tràng. Tuy nhiên, cần thêm nhiều nghiên cứu lớn, cụ thể, chính xác về khả năng này.

7. Cách sử dụng tinh dầu hoa đại

Tinh dầu hoa đại có thể pha trộn với các loại dầu hoa và dầu cam quýt khác. Như tinh dầu vỏ quýt, hoa cam, vỏ cam, sả hoa hồng, lá chanh, hoa hồng và Ylang Ylang.

7.1. Làm dầu xoa bóp ngoài da

• Bạn có thể tạo hỗn hợp tinh dầu hao đại và dầu nền để xoa bóp giúp nhanh chóng thư giãn, dễ dàng thực hiện tại nhà. Bạn hãy thêm vài giọt tinh dầu hoa đại trộn với hai thìa cà phê dầu nền ưa thích.
• Xoa hỗn hợp tinh dầu hoa đại pha loãng lên các vùng của cơ thể và tận hưởng mùi thơm. Nó có thể giúp làn da chống lão hóa, giảm đau đầu, đau lưng, chăm sóc tóc…
• Hỗn hợp tinh dầu hoa đại bạn cũng có thể thêm vào sữa tắm, kem dưỡng, dầu gội, … Cách này cũng giúp bạn dưỡng da, tóc chắc khỏe và lưu mùi thơm dịu trên cơ thể.

7.2. Xông tinh dầu, nến thơm

• Bạn có thể sử dụng tinh dầu hoa đại trong nhà để đuổi côn trùng, khử mùi hôi và giảm căng thẳng stress.
• Bạn có thể cho một vài giọt tinh dầu hoa đại vào máy khuếch tán cùng với lượng nước nhất định. Như vậy, máy khuếch tán giúp lan tỏa tinh dầu khắp không gian nhà.
• Bạn cũng có thể tìm mua nến thơm có mùi tinh dầu hoa đại tại nhà.

7.3. Khử trùng

Lợi ích kháng nấm, kháng khuẩn của tinh dầu hoa đại đã đề cập ở trên. Bạn có thể thêm một vài giọt tinh dầu vào chất tẩy rửa, nước lau nhà để tăng hiệu quả làm sạch, đuổi côn trùng.

7.4. Trong ngành công nghiệp hương thơm

Hương thơm không thể cưỡng lại của hoa đại trở nên được yêu thích trong nước hoa và các sản phẩm làm đẹp. Không những vậy, tinh dầu còn có các công dụng làm đẹp cần thiết. Bạn có thể tìm thấy thành phần trong một loạt các sản phẩm chăm sóc da như kem dưỡng, chăm sóc tóc, dầu thơm, …

Chiết xuất từ hoa đại cũng được ứng dụng trong công nghiệp dược phẩm, sản phẩm liên quan đến chống oxy hóa. Tiềm năng này hứa hẹn trong tương lai.

8. Những lưu ý khi sử dụng tinh dầu hoa đại

8.1. Tính an toàn

Tinh dầu chiết xuất từ cây hoa đại khá an toàn. Tuy nhiên, bạn cần nhớ những điểm lưu ý dưới đây đề sử dụng an toàn:

• Tinh dầu hoa đại có đặc tính co tử cung, cần tránh dùng trong thời kỳ mang thai vì có thể dẫn đến sẩy thai. Phụ nữ cho con bú, trẻ nhỏ, người đang có các bệnh mạn tính về tim, gan, thận, … khi sử dụng tinh dầu hoa đại cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.
• Kích ứng da. Giống như nhiều loại tinh dầu khác, khi thoa tinh dầu hoa đại lên da có một số người da bị đỏ và kích ứng. Vì vậy, hãy bôi thử một ít tinh dầu hoa đại đã pha loãng lên một vùng da nhỏ, đợi trong vài giờ rồi mới thoa lên vùng da rộng hơn.
• Nếu bạn dị ứng với hoa đại thì không nên sử dụng tinh dầu từ hoa đại. Tinh dầu đậm đặc có thể gây dị ứng mạnh hơn.
• Không được uống tinh dầu bất kì bao gồm cả tinh dầu hoa đại. Vì uống tinh dầu có thể khiến bạn ngộ độc, buồn nôn, ói mửa, …
• Tránh ngửi trực tiếp tinh dầu trong chai lọ chứa, vì tinh dầu hoa đại đậm đặc có thể gây kích ứng đường thở.

8.2. Bảo quản tinh dầu hoa đại

• Bạn nên đọc kĩ hướng dẫn sử dụng, thời hạn dùng sau khi mở nắp đã được in trên bao bì của nhà sản xuất tinh dầu hoa đại.
• Bạn nên bảo quản tinh dầu trong chai lọ thủy tinh tối màu, bảo quản ở nơi thoáng mát. Tinh dầu nên tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.
• Bạn nên để tinh dầu hoa đại tránh xa tầm tay của trẻ em và vật nuôi.
• Trong quá trình sử dụng, nếu tinh dầu hoa đại có màu khác lạ, mùi bất thường thì tốt nhất, bạn không nên sử dụng nữa.

9. Quy cách đóng gói

10. Kết luận

Trên đây là bài viết về tinh dầu hoa đại của Kobi. Hiện tại Kobi đang kinh doanh các sản phẩm về tinh dầu thiên nhiên, dầu nền và các sản phẩm phụ trợ. Bạn đọc quan tâm, có nhu cầu sử dụng tinh dầu hoa đại thì đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn cụ thể. Những bài viết khác về tinh dầu, bạn đọc có thể tìm hiểu thêm bằng cách truy cập vào trang web chính thức Kobi.vn.

11. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

12. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Đỗ Tất Lợi. Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam.
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25532294/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6542573/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22897435/