Tinh Dầu Rêu Sồi

Với một số cá nhân, rêu sồi (Oakmoss) có thể là loài địa y lạ lẫm hoặc ít được nghe nhắc đến. Thế nhưng, may mắn thay, Mẹ thiên nhiên đã ban tặng kho báu dược tính đẹp đẽ cho loại rêu này. Trong đó, tinh dầu chiết xuất từ Oakmoss còn đem đến trải nghiệm hương thơm khó quên cùng lợi ích sức khỏe ấn tượng. Hãy cùng Kobi khám phá nhiều điều thú vị hơn về tinh dầu rêu sồi này nhé.

1. Đôi nét về rêu sồi

1.1 Thông tin chung

Evernia prunastri, còn gọi là Oakmoss là một loài rêu hay địa y được tìm thấy trên các cành của cây Sồi- Oak. Vì cây sồi xuất hiện rộng khắp khu vực Bắc Mỹ và châu Âu, nên rêu sồi (Oakmoss) cũng theo đó mà phổ biến.

Theo tài liệu, loài địa y Evernia prunastri này có nguồn gốc từ họ Parmeliaceae và chi Evernia. Hiện nay có hàng ngàn loài thuộc họ thực vật này trên toàn thế giới đã được báo cáo.

Bên cạnh đó, đúng như tên gọi, dù chủ yếu xuất hiện trên thân và cành cây Sồi, nhưng loài vẫn có thể được tìm thấy trên vỏ của những cây rụng lá và lá kim như thông, linh sam…ở nhiều khu rừng ôn đới miền núi khắp Bắc bán cầu.

1.2 Mô tả đặc điểm và thành phần cấu tạo

Rêu sồi Oak Moss có những đặc điểm hình thái đặc trưng như:

• Kích thước chung ngắn, thường phẳng, hẹp, dài khoảng 3-4cm, có thể mọc tập trung trên vỏ cây để tạo thành những cụm rêu lớn hơn.
• Chúng phân nhánh khá đẹp mắt, tượng tự như hình dáng của chiếc sừng động vật (nai, hươu).
• Màu sắc của rêu sồi đa dạng tùy vào môi trường sống từ xanh sẫm đến xanh lá nhạt hơn, hay màu vàng lục khi ướt.
• Khi sờ vào, tay sẽ có cảm giác mềm và hơi ẩm ướt như hầu hết các loài rêu khác.

Cho đến nay, ghi nhận về thành phần của loài rêu Evernia prunastri còn chưa đa dạng. Bước đầu phát hiện ra một số hợp chất nổi bật như

• Benzoxazines;
• Benzofuranes;
• Usnic acid;
• Polyunsaturated
• Fatty acids;
• Carbohydrate;
• Triterpens;
• Steroids;
• Anthraquinone;

3. Ứng dụng của rêu sồi trong cuộc sống

Sự đa dạng trong ứng dụng của rêu sồi trong cuộc sống đã được thực tế chứng minh từ lâu đời:

• Sản phẩm chăm sóc da, dưỡng da, làm sạch cơ thể như xà phòng,…
• Mỹ phẩm;
• Thuốc xịt, khử mùi,…nhờ đặc tính khử trùng.
• Liệu pháp hương thơm, đặc biệt là chiết xuất của tinh dầu và nước hoa. Với nốt hương đậm đà, dai dẳng, chiết xuất từ rêu sồi thường được sử dụng làm chất cố định nước hoa và góp phần tạo thành nốt hương cuối của nhiều loại nước hoa trên thế giới.
• Dược liệu;
• Phụ gia thực phẩm;

2. Tinh dầu rêu sồi là gì?

2.1 Thông tin chung

Tinh dầu rêu sồi (Oakmoss Essential Oil) là một sản phẩm hương thơm, được chiết xuất từ loài địa y Evernia prunastri. Với nhiều phương pháp tinh chế như phương pháp chiết xuất dung môi hoặc chiết xuất hơi nước thu được dung dịch có đặc tính:

• Màu sắc: từ màu nâu tối, đến vàng sẫm;
• Kết cấu tinh dầu sánh nhẹ, sức mạnh của hương thơm ban đầu vừa phải;

• Mô tả mùi hương: là sự hòa quyện đầy sắc thái ấm áp của mùi đất ẩm, vỏ, lá cây và gỗ khô xen lẫn với chút tươi mát thoang thoảng của hương rêu tự nhiên. Vừa sâu sắc, bí ẩn những cũng đem lại trải nghiệm hương thơm thư giãn, yên bình, sâu lắng.
• Độ lưu hương: được đánh giá là một “chất cố định hương thơm” xuất sắc với sự bền bỉ và sâu lắng. Trong phạm vi nước hoa tự nhiên, chất định hình là một thành phần giúp ổn định và kéo dài hương thơm.
• Đặc tính cơ bản tự nhiên:
• Làm dịu;
• Chống nhiễm trùng;
• Long đờm;
• Người dân bản địa Châu Mỹ sử dụng chiết xuất tự nhiên này để tăng tốc độ cũng như điều trị vết thương. đối phó với nhiều bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.
• …;

Trong khi hầu hết các quốc gia châu Âu thường phải thu thập loại rêu này, thì tinh dầu từ loại rêu này được chiết xuất chủ yếu ở Pháp. Bên cạnh đó, đây còn được xem là nhà sản xuất tinh dầu rêu sồi lớn nhất trên thế giới. Ngoài Pháp, có rất ít quốc gia, chẳng hạn như Bulgaria và Hoa Kỳ, sản xuất dầu này.

2.2 Thành phần của tinh dầu rêu sồi

Theo báo cáo, monoterpenes hydrocarbon và oxygenated monoterpenes là những thành phần chủ đạo của tinh dầu này.  Dưới đây là những hoạt chất đáng chú ý được phân tích từ tinh dầu rêu sồi (Oakmoss):

• Acid Evernic;
• Acid delta usnic;
• Atranorine;
• Chloratronorine;
• Ngoài ra còn có n-octadecanol, n-tetradecanol, Heptadecane, Eicosene-1, n-hexadecanol, Tridecenol acetate (2,05%).
• a-pinene, β-pinene, camphene, limonene, y-terpinene, p-cymene, trans-pinocarveol, a-copaene và o-muurolene.
• Cùng đa dạng hợp chất chống oxy hóa, phenolic khác…;

Bên cạnh đó, cần lưu ý rằng, sự khác biệt đôi chút về thành phần và tỷ lệ hàm lượng tinh dầu rêu sồi còn đến từ:

• Yếu tố môi trường;
• Giai đoạn sinh trưởng;
• Thời gian thu hái;
• Phương pháp thu hoạch;
• Phương thức chưng chất;
• Bảo quản sản phẩm tinh dầu Oakmoss…;

2.3 Bảo quản tinh dầu rêu sồi như thế nào?

• Bảo quản tinh dầu rêu sồi trong lọ thủy tinh có nắp và giữ kín sau khi dùng. Thời hạn sử dụng sản phẩm từ Evernia prunastri được khuyến nghị sau khi mở nắp thông thường là khoảng 6 tháng. Bởi đây là thời điểm mà chiết xuất từ Oakmoss vẫn giữ được chất lượng của chúng. Chú ý các khuyến cáo và hướng dẫn của nhà sản xuất thường được in ấn trên nhãn sản phẩm.
• Với mục đích kéo dài tuổi thọ của sản phẩm, tinh dầu từ Evernia prunastri có thể đem cất trong ngăn mát tủ lạnh hay tại vị trí thoáng mát…
• Nếu tinh dầu từ loài Evernia prunastri xuất hiện tình trạng mùi lạ, ôi thiu, bị oxy hóa…thì hãy loại bỏ chúng ngay.
• Để hạn chế rủi ro bất thường, nên để tinh dầu rêu sồi (Oakmoss) tránh xa tầm tay trẻ nhỏ.

3. Lợi ích đến từ tinh dầu rêu sồi

3.1 Tính sát khuẩn

Từ truyền thống xa xưa, chiết xuất từ loài rêu sồi đã được nhân dân ứng dụng như chất sát khuẩn tự nhiên. Tuyệt vời hơn là những hợp chất này sẽ không mang đến sự khó chịu hay cảm giác nóng rát như cồn thuốc. Ngược lại còn tạo sự thoải mái thông qua hương thơm của mình.

Chúng sẽ bảo vệ cơ thể trước sự tấn công bất hợp pháp của vi sinh vật gây hại cũng như ức chế sự sinh trưởng, tạo môi trường không thuận lợi đối với vi khuẩn.

Thậm chí, một số ý kiến còn cho rằng, chiết xuất từ Oakmoss có thể hoạt động hiệu quả như chất khử trùng đối với nhiễm trùng huyết. Tuy nhiên, có lẽ điều này còn phải xác nhận và nghiên cứu chi tiết thêm.

Hoạt tính kháng nấm đối với loài C.albicans của rêu sồi bước đầu cũng đã ghi nhận tín hiệu tích cực.

3.2 Chống oxy hóa

Stress oxy hóa liên quan đến sự khởi phát của nhiều tổn thương bệnh lý, đặc biệt là mãn tính. Bao gồm các bệnh tim mạch, đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp, ung thư, hoặc các rối loạn thần kinh như bệnh Alzheimer hoặc Parkinson…Do vậy việc khôi phục cân bằng oxy hóa là rất quan trọng để duy trì hoạt động sinh lý cơ thể.

May mắn thay, thiên nhiên đã cung cấp nguồn chất chống oxy hóa dồi dào cho con người. Trong đó, đặc biệt là hợp chất phenolic, flavonoid thường được tìm thấy ở thực vật. Theo đó, tiềm năng chống oxy hóa của chúng được đánh giá khả quan với những mối liên hệ chặt chẽ.

Trong tinh dầu rêu sồi những hợp chất phenolic và flavonoid này cũng đã góp phần chịu trách nhiệm chính cho khả năng chống oxy hóa đáng chú ý của sản phẩm.

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Food and Chemical Toxicology cho thấy rằng rêu sồi cũng có thể có đặc tính kháng khuẩn, chống oxy hóa và chống ung thư.

3.3 Làm dịu viêm

Làm dịu (tiếng anh là demulcent) là khả năng được đánh giá cao của tinh dầu rêu sồi. Theo đó, chúng có thể tác động tại các khu vực được tiếp xúc như:

• Dịu phản ứng viêm và kích ứng đang xảy ra trên các vết thương, hay trầy xước;
• Duy trì sự mịn màng và mềm mại của da, đồng thời cân bàng độ ẩm và dầu thừa.
• Ở hệ tiêu hóa, hạn chế sự khó chịu gây ra bởi kích ứng và viêm thực quản, dạ dày, ruột…do thức ăn, acid gây ra. Chẳng hạn như đầy hơi, khí trệ, ăn uống khó tiêu…

3.4 Tinh dầu rêu sồi lợi hô hấp

Lợi hô hấp là một trong những tiềm năng tuyệt vời của tinh dầu rêu sồi, bởi lẽ chúng có thể:

• Khử và làm loãng đờm tích tụ trên các bộ phận khác nhau của hệ thống hô hấp như phế quản, hầu họng, phổi, khí quản…
• Hỗ trợ tống xuất chất nhầy và đờm ra khỏi cơ thể;
• Góp phần thông thoáng đường thở, hạn chế vấn đề hen suyễn, khó thở, ho, tắc nghẽn ở ngực…Từ đó mà tình trạng viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi…được phòng ngừa hiệu quả.

Để ứng dụng lợi ích này, bạn chỉ cần đơn giản xông hơi, khuếch tán mùi hương qua không khí. Hoặc đơn giản là nhỏ vài giọt tinh dầu lên tay rồi hít vào nhằm cải thiện tình trạng hô hấp khó chịu ngay lập tức.

3.5 Chiết xuất phục hồi

Chúng ta có thể tìm thấy sự hồi phục chất lượng như vậy ở tinh dầu Oakmoss khi sử dụng. Trong thực tế nhân dân cũng đã ghi nhận sự hồi phục rõ rệt khi sử dụng sản phẩm từ rêu sồi. Đặc biệt là tổn thương do môi trường tác động, làm chậm quá trình lão hóa, tăng độ phục hồi vết thương…Đồng thời đóng góp vào cơ thể bảo vệ, hệ thống miễn dịch cũng như sức khỏe tổng thể của cơ thể.

3.6 Cơ và xương khớp

Cơ và khớp bị cứng, mẩn đỏ do sưng cơ cũng như các chứng chuột rút đau đớn khác trong cơ thể có thể dễ dàng được chữa lành khi sử dụng thường xuyên loại tinh dầu Oakmoss này. Thực vật, không chỉ trong y học dân gian, ở thời hiện đại sản phẩm từ rêu sồi như tinh dầu đã trở thành sự lựa chọn lý tưởng bổ trợ cho phương pháp điều trị chứng đau khớp và tình trạng sưng viêm liên quan khác…Ngoài ra, công dụng này còn được nâng cao hơn khi tinh dầu Oakmoss được kết hợp trong hỗn hợp dầu vận chuyển dưới tác động của kỹ thuật massage, xoa bóp điêu luyện.

3.7 Liệu pháp tinh thần

Đa số ý kiến đều công nhận rằng, tinh dầu rêu sồi mang lại những hiệu quả đáng chú ý trong liệu pháp hương thơm. Cụ thể hơn:

• Hoạt chất trong Oakmoss có thể được sử dụng như một chất chống trầm cảm mạnh mẽ.
• Hương thơm tinh tế từ rêu sồi còn giúp nuôi dưỡng cảm giác yên bình cũng như làm dịu tâm trí của bạn;
• Ổn định cảm xúc;
• Giải tỏa căng thẳng;
• Thúc đẩy nguồn năng lượng tích cực cũng như xoa dịu những tiêu cực đang lan tỏa;

Với những điều tuyệt vời kể trên, dễ dàng để lý giải lý do mà tinh dầu Oakmoss luôn được ưa chuộng trong các buổi tập yoga, thiền định, cầu nguyện hay chỉ đơn giản là những khoảnh khắc hằng ngày thư giãn đời thường.

3.8 Lợi ích cho tóc

Dù còn khá mới mẻ, nhưng nhờ tính năng khử trùng, sát khuẩn mà tinh dầu rêu sồi được cho là hỗ trợ vấn đề tóc như:

• Dịu vết nhiễm trùng;
• Hạn chế tình trạng ngưa, bong vẩy, mẩn đỏ…
• Nuôi dưỡng tóc và da đầu khỏe mạnh hơn.

Cho vài giọt tinh dầu từ Evernia prunastri vào dầu gội hay dầu xả để trải nghiệm lợi ích này.

4. Gợi ý sử dụng tinh dầu rêu sồi đơn giản

4.1 Tinh dầu rêu sồi dùng qua đường hô hấp:

• Cách phổ biến nhất là khuếch tán tinh dầu rêu sồi bằng thiết bị hiện đại như máy xông, máy khuếch tán tinh dầu…
• Nhỏ vài giọt tinh dầu Oakmoss vào lòng bàn tay rồi xoa tròn và hít thở là cách thức dễ dàng để thưởng thức chiết xuất này.
• Góp mặt trong nguyên liệu sản xuất những sản phẩm mùi hương như túi thơm, nến thơm, sáp thơm…
• Xông hơi tinh dầu Oakmoss bằng những phương thức truyền thống hoặc thông qua máy xông hơi hiện đại.
• Nhỏ 3-4 giọt dầu Evernia prunastri vào vật dụng gần nơi thư giãn, nghỉ ngơi, bồn tắm, nước rửa chân…

4.2 Tinh dầu rêu sồi dùng bên ngoài da

Dầu xoa bóp tại chỗ trên cơ thể: Lấy 1 hoặc 2 giọt tinh dầu từ Evernia prunastri và hòa trộn vào dầu vận chuyển như hạnh nhân (almond), dầu o liu, dầu jojoba,…để tạo nên hỗn hợp massage phù hợp với nhu cầu điều trị. Ví dụ:

• Nhẹ nhàng xoa bóp lên cổ, ngực và lưng của bạn hỗn hợp để điều trị nghẹt mũi, cảm lạnh và nghẹt mũi.
• Kết hợp 4 đến 5 giọt dầu Evernia prunastri với dầu dừa và nhẹ nhàng massage lên vùng bị ảnh hưởng để giảm đau và viêm nhanh hơn.
• Thêm 3 giọt tinh dầu Oakmoss với dầu hạnh nhân và nhẹ nhàng xoa bóp lên bụng của bạn để giảm đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, co thắt ruột…

Thêm 1 giọt tinh dầu Evernia prunastri vào kem dưỡng da hay dầu gội, dầu xả…để cải thiện vấn đề da và tóc.

*Theo xu hướng hiện nay cũng như sở thích cá nhân có thể kết hợp tinh dầu rêu sồi với một số loại khác như:

• Anise;
• Cam Bergamot;
• Xô thơm (Clary sage);
• Cây bách (cypress);
• Oải hương;
• Neroli;
• …;

5. Lưu ý gì trong quá trình sử dụng tinh dầu rêu sồi

5.1 Lưu ý chung

Dù khá lành tính, nhưng trong quá trình sử dụng tinh dầu rêu sồi cũng cần phải chú ý các điểm sau:

• Không ủng hộ hành động dùng tinh dầu rêu sồi nguyên chất, đậm đặc bằng miệng trực tiếp.
• Khuyến khích sử dụng tinh dầu Evernia prunastri theo cách được nhà sản xuất đề nghị, bao gồm thông qua hô hấp và thoa tại chỗ.
• Nếu bạn có làn da nhạy cảm hoặc dễ bị dị ứng, hãy thử hỗn hợp chứa chiết xuất từ rêu sồi trên một vùng nhỏ của cánh tay trong, trước khi sử dụng chúng.
• Mặt khác, lưu ý hạn chế tiếp xúc những nơi nhạy cảm trên cơ thể như vết thương hở, niêm mạc, tai trong, mắt,…
• Vì tinh dầu Evernia prunastri càng đậm đặc, nồng độ càng cao thì tình trạng chóng mặt, đau đầu, kích ứng, phỏng da…sẽ dễ xảy ra. Vì vậy, không nên thoa tinh dầu Evernia prunastri chưa pha loãng lên da nếu chưa có đầy đủ kiến thức tường tận.
• Hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ chuyên khoa về hương thơm để được tư vấn chuyên nghiệp về loại dầu và liều lượng được khuyến nghị. Trong sách tinh dầu của tác giả  “Tisserand và Young” cảnh báo rằng có nhiều nguy cơ gây mẫn cảm da khi sử dụng Oakmoss. Do vậy, họ khuyến nghị mức tối đa trên da là 0,1%.

5.2 Đối tượng nào nên thận trọng khi sử dụng tinh dầu rêu sồi

Trong quá trình sử dụng tinh dầu rêu sồi cũng cần phải chú ý trên các đối tượng như:

• Trẻ em: từ 2 tuổi trở xuống.
• Vật nuôi;
• Phụ nữ có thai: với đối tượng này, hãy tham khảo ý kiến ​​của nhà trị liệu bằng hương thơm có chuyên môn để biết được sự phù hợp và an toàn của các loại dầu cụ thể. Bởi vì, một số loại dầu sẽ không nên dùng khi mang thai, còn vài loại chỉ cần tránh trong 3 – 4 tháng đầu. Mặt khác, có loại khác có thể hữu ích trong quá trình chuyển dạ, nhưng có thể gây rủi ro trong những tháng trước đó.
• Phụ nữ đang cho con bú;
• Đang mắc rối loạn thần kinh giống như chứng cuồng loạn và động kinh;
• Đối tượng từng dị ứng với sản phẩm chiết xuất từ thực vật thuộc loài Evernia prunastri;
• Nếu bạn có lịch trình phẫu thuật, khuyến khích ngưng sử dụng tinh dầu Oakmoss ít nhất 2 tuần trước đó.

6. Tổng kết

Không thể phủ nhận rằng, giá trị của loài địa y Evernia prunastri được thể hiện phong phú với mục đích y học. Hơn thế, đây còn là nguồn cung cấp tinh dầu rêu sồi với các hợp chất thơm nổi bật cùng lợi ích sức khỏe ấn tượng. Ghé thăm Kobi để trải nghiệm nhiều hơn về thế giới tinh dầu thiên nhiên đa dạng cùng nhiều sản phẩm tự nhiên độc đáo khác nhé.

7. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Health Benefits of Oak Moss Essential Oil https://www.healthbenefitstimes.com/health-benefits-of-oak-moss-essential-oil/
2. Oakmoss Absolute https://www.aromaweb.com/essential-oils/oakmoss-absolute.asp
3. 5 Amazing Benefits Of Oakmoss Essential Oil https://www.organicfacts.net/health-benefits/essential-oils/health-benefits-of-oak-moss-essential-oil.html
4. Chemical composition and antimicrobial activity of Evernia prunastri and Ramalina farinacea from Algeria https://www.semanticscholar.org/paper/Chemical-composition-and-antimicrobial-activity-of-Chahra-Messaoud/de7caefa7d6fdc61d69d6e35fa0db1fb2cda42bd
5. Rêu sồi https://vi.wikipedia.org/wiki/R%C3%AAu_s%E1%BB%93i