Lưu ly là loài cây thảo mộc, cây cảnh, làm rau ăn phổ biến ở các nước châu Âu. Các bộ phận của lưu ly như thân, lá, hoa, hạt đều được con người sử dụng triệt để. Mỗi năm hàng ngàn tấn lưu ly được thu hoạch, đem lại giá trị kinh tế cao. Hiện nay, tinh dầu lưu ly đã được chiết xuất và sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên không phải ai cũng biết cách sử dụng tinh dầu này. Mời bạn đọc cùng Kobi tìm hiểu về nguồn gốc, công dụng, lưu ý khi sử dụng tinh dầu lưu ly trong bài viết dưới đây.

1.  Mô tả cây lưu ly

Cây lưu ly có tên khoa học là Borago officinalis. Lưu ly còn được gọi là hoa sao, Starflower, Borage, Cool Tankard, … Lưu ly là một loại thảo mộc hàng năm trong họ thực vật có hoa Boraginaceae. Cây có nguồn gốc từ khu vực Địa Trung Hải và đã được trồng ở nhiều quốc gia khác.

Cây lưu ly B. officinalis phát triển chiều cao từ 60 đến 100 cm. Trên thân cây và lá có nhiều lông sợi tơ. Các lá mọc xen kẽ, lá đơn và dài 5–15 cm.

Những bông hoa lưu ly có cánh nguyên hoàn chỉnh. Năm cánh hoa hẹp, hình tam giác nhọn như ngôi sao. Hoa lưu ly thường có màu xanh lam. Đôi khi người ta có thể thấy hoa màu hồng và hoa trắng cũng được trồng. Tuy nhiên, cây hoa xanh là trội về mặt di truyền so với cây hoa trắng. Khi đồng loạt nhiều hoa lưu ly cùng nở thì cây cũng tự thụ phấn

Ở những vùng khí hậu ôn đới như nước Anh thì mùa hoa lưu ly tương đối dài, từ tháng 6 đến tháng 9. Ở những vùng khí hậu ôn hòa hơn, cây lưu ly nở hoa liên tục trong hầu hết các tháng trong năm.

2.  Đặc điểm sinh trưởng của cây lưu ly

• Lưu ly là loại cây phát triển tốt nhất trong điều kiện ánh nắng đầy đủ. Nhưng cây cũng phát triển khá tốt nếu trồng ở trong bóng râm. Cây phát triển tốt trên mọi loại đất, kể cả đất nghèo dinh dưỡng. Cây có thể phát triển và lan rộng với số lượng gia tăng nhanh chóng.
• Cây được trồng trong các khu vườn ở hầu hết châu Âu như Đan Mạch, Pháp, Đức và Vương quốc Anh. Cây cũng được trồng thương mại để chiết xuất lấy dầu và tinh dầu.
• Để nhân giống, bạn có thể trồng cây lưu ly từ hạt. Sau đó, cây sẽ ở trong vườn của bạn năm này qua năm khác.
• Ngoài ra, Cây lưu ly được người nông dân trồng cạnh những cây nông nghiệp khác. Lưu ly có tác dụng bảo vệ, chăm sóc các loại đậu, rau bina, cà chua cải bắp và thậm chí cả dâu tây. Nông sản sẽ không bị các loài côn trùng, nấm thối pha hoại.

3.  Cách thu hái lưu ly

Tùy theo mục đích sử dụng mà thời điểm thu hái lưu ly cũng khác nhau. Cả thân cây, hoa, hạt lưu ly đều có thể sử dụng được.

• Theo truyền thống, cây lưu ly được trồng để sử dụng trong ẩm thực và y học. Ngày nay, lưu ly đã được trồng thương mại, chủ yếu là lấy hạt có dầu.
• Cây lưu ly được sử dụng làm rau tươi, thảo mộc khô. Cây lưu ly tươi có vị giống dưa chuột, thường được sử dụng trong món salad, luộc xào, ngâm muối chua, ….
• Hoa tươi có vị ngọt như mật ong và thường trang trí món tráng miệng và cocktail. Trong ẩm thực Iran, hoa lưu ly khô được dùng làm trà.

4.  Tinh Dầu Lưu Ly là gì?

Từ cây lưu ly, người ta có thể chế biến, chiết xuất được 2 dạng chế phẩm. Đó là:

• Dầu hạt lưu ly được ép lạnh từ hạt lưu ly. Dầu hạt lưu ly giống như các loại dầu thực vật khác. Dầu được đánh giá cao vì hàm lượng axit gamma linoleic (GLA) cao. Người ta cho rằng axit béo này có thể giúp giảm nhiều bệnh. Dạng dầu thường phổ biến hơn tinh dầu lưu ly.
• Tinh dầu lưu ly được chiết xuất từ hoa, lá đài hoa hình sao, thân cây. Tinh dầu thu được bằng cách chiết xuất chất lỏng carbon dioxide siêu tới hạn (SFE) hoặc chưng cất hydro. Trong các điều kiện khác nhau thì hiệu suất thu được cũng khác nhau. Trong đó, SFE được sử dụng trên quy mô lớn để sản xuất tinh dầu và dược phẩm từ thực vật.
• Các chế phẩm từ lưu ly thường có mùi đặc trưng của cây. Mùi này được mô tả là như thịt gà nấu chín (cooked chicken). Tuy nhiên, mọi người thường không thấy khó chịu với mùi này. Ngoài ra, tinh dầu được chiết xuất từ hoa lưu ly xanh sẽ lẫn chút sắc xanh nhẹ của hoa.

5.  Thành phần hóa học của Tinh Dầu Lưu Ly

Hơn 40 thành phần trong tinh dầu lưu ly đã được xác định, chiếm khoảng 83% tổng thành phần. Trong đó, có thể kể đến một số hợp chất như hexanal, hexanol, decanal, E-b-ocimene, g-terpinene and methyl-eugenol, E,E-decadienal.

Ngoài ra, nhiều nhà nghiên cứu đã báo cáo về các axit béo trong toàn bộ cây lưu ly.

Chúng có chứa các hợp chất:

• Pyrrolizidine alkaloids (PA), licosamin, intermedin, sopinin, sopindian, yezan, colin.
• Axit béo bao gồm ALA, SDA và GLA.
• Axit silicic (1,5% -22,0%); kali, canxi, nitrat kali (3%), axit axetic, lactic và malic; δ-bornesitol, cianozhens.

Lượng axit béo gama-linolenic nhiều nhất trong lưu ly khi thu hoạch vào tháng 8 hoặc tháng 9.

6.  Những công dụng của Tinh Dầu Lưu Ly

6.1. Chống oxy hóa

Trong những năm gần đây, người ta quan tâm nhiều đến việc tìm kiếm các loại thuốc chống oxy hóa mới. Mục đích nhằm giảm thiểu, ngăn ngừa các bệnh tật và tử vong ở người do các tác hại của các gốc tự do gây ra.

Trong những thập kỷ gần đây, tinh dầu đã nổi lên nhờ vào một loạt các tác dụng sinh học và dược lý. Cùng với nhiều loại tinh dầu khác nhau, tinh dầu cây lưu ly là một trong những thảo mộc thơm và làm thuốc quan trọng.

Các nghiên cứu cho thấy, ngoài công dụng ẩm thực, tinh dầu lưu ly là một nguồn chất chống oxy hóa tự nhiên dồi dào. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh việc sử dụng tinh dầu của cây lưu ly có thể dọn dẹp các gốc tự do gây hại. Đồng thời, các thuốc có nền tảng từ tinh dầu có xu hướng ít tác dụng phụ hơn so với dầu tổng hợp.

6.2. Hiệu quả liên quan đến GLA

• GLA là một trong những hợp chất axit béo có trong tinh dầu cây lưu ly. Đây là axit béo không bão hòa rất quan trọng trong tế bào động vật. Vì chúng giúp duy trì cấu trúc chức năng của màng tế bào; tổng hợp và chuyển hóa cholesterol; tránh mất nước ở da; điều hòa dẫn truyền thần kinh và hệ miễn dịch.
• Sự gia tăng tuổi tác, căng thẳng stress, chàm da, tiểu đường, một số bệnh nhiễm trùng, quá trình oxy hóa … làm thiếu hụt GLA. Vì vậy, sử dụng các sản phẩm chứa GLA làm chất bổ sung là rất hữu ích. GLA được sử dụng làm chất bổ sung thực phẩm và thuốc kê đơn để điều trị các bệnh. Như là chàm cơ địa, bệnh tim, cải thiện chứng xơ vữa động mạch, đau xương chũm theo chu kỳ, tiểu đường, viêm khớp và đa xơ cứng, …
• Từ đây, giá trị của tinh dầu và dầu từ cây lưu ly ngày càng tăng cao. Nhu cầu sử dụng lưu ly trong chế độ sinh hoạt ngày càng nhiều.

6.3. Giảm triệu chứng của Hen suyễn

Nghiên cứu đã đánh giá tác động của viên nang chứa chiết xuất tinh dầu Borage đối với bệnh suyễn trong 1 tháng. Người bệnh sử dụng 3 lần mỗi ngày.

Kết quả cho thấy có thể ngăn chặn các dấu hiệu chính của bệnh như ho, khó thở, khò khè ở đường thở và các triệu chứng ban đêm. Đồng thời nó cũng giúp kiểm soát căn bệnh, giảm tần suất cơn hen cấp tính cần đến cấp cứu và sử dụng thuốc. Tuy nhiên, các chỉ số xét nghiệm không đáng kể. Vì vậy, người ta có thể phân loại tinh dầu lưu ly vào nhóm thuốc cắt cơn hen.

6.4. Hàng rào bảo vệ da

• Khi da bị chàm, viêm da dị ứng thì da thường khô, ngứa, nứt nẻ, … Tinh dầu lưu ly giúp giảm các triệu chứng của bệnh. Các vấn đề ngứa da và kích thích cũng được cải thiện. Bởi vì tinh dầu có cả tác dụng chống oxy hóa và chống viêm, có lợi cho những người bị viêm da dị ứng. Nghiên cứu lâm sàng cho thấy triển vọng khi dùng tinh dầu lưu ly bôi tại chỗ đối với các tình trạng da bệnh.
• Ngoài ra, các chất chống oxy hóa của tinh dầu cây lưu ly cũng được sử dụng trong các công thức sản phẩm chăm sóc da, kem chống nắng hấp thụ tia cực tím.

6.5. Ứng dụng dược phẩm khác

Lưu ly còn nhiều ứng dụng trong y học từ thời cổ đại đến hiện nay. Nhưng vẫn chưa có nhiều nghiên cứu chứng minh hiệu quả thực sự.

• Chiết xuất từ lá cây lưu ly được dùng làm thuốc chống co giật, giãn phế quản, giãn mạch. Nó cũng có đặc tính giảm đau tim.
• Ngày nay axit béo cần thiết GLA và SDA trong tinh dầu và dầu lưu ly cũng đáp ứng sự thiếu hụt các axit béo. Chúng cũng được sử dụng để hỗ trợ điều trị huyết khối, viêm, ung thư, …
• Tinh dầu cây lưu ly cũng có tác dụng điều trị chứng rối loạn ám ảnh, stress ở chuột. Trong y học cổ truyền Iran được sử dụng làm một loại thuốc an thần từ thời cổ đại. Các hợp chất trong tinh dầu tạo ra các hiệu ứng giống như benzodiazepine (là loại thuốc chống co giật, động kinh) bằng cách gắn vào các thụ thể. Tất nhiên hiện nay vẫn cần có những nghiên cứu đặc biệt về những chất này.
• Ngoài ra, tinh dầu chiết xuất từ cây lưu ly làm tăng bài tiết nước tiểu, giảm huyết áp và có lợi cho chức năng thận.

7.  Cách sử dụng Tinh dầu Lưu Ly

7.1. Làm dầu dưỡng da

• Tinh dầu lưu ly thường được sử dụng để mát xa ngoài da hơn là dùng trong trị liệu hương thơm hay khuếch tán. Tinh dầu hấp thụ rất nhanh và không gây cảm giác nặng trên da. Tinh dầu lưu ly phải được pha loãng với dầu vận chuyển trước khi thoa lên da.
• Luôn luôn tham khảo ý kiến với bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu cây lưu ly.
• Bạn có thể trộn tối đa 12 giọt tinh dầu lưu ly cho mỗi 30ml dầu hạnh nhân, jojoba hoặc ô liu trước khi sử dụng. Sau đó, bạn thoa một lớp mỏng dầu lên vùng da đang khô ráp, viêm chàm, … hai lần mỗi ngày.
• Dựa trên nghiên cứu lâm sàng, có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để tinh dầu phát huy hết tác dụng. Vì vậy bạn hãy kiên nhẫn và sử dụng tinh dầu một cách nhất quán để có kết quả mong muốn.

7.2. Dầu dưỡng tóc

Bạn cũng có thể dùng công thức hỗn hợp trên để dưỡng mượt tóc, giảm gãy rụng và giảm tình trạng khô da đầu. Xoa hỗn hợp lên tóc, và để ủ trong 30 – 60 phút rồi gội đầu. Bạn cần lưu ý là gội sạch lớp dầu trên tóc để tránh tình trạng bết rít.

7.3. Trong thực phẩm chức năng

• Với hàm lượng GLA thì tinh dầu và dầu lưu ly đều được các công ty dược quan tâm, bào chế kỹ lưỡng. Nếu bạn mua sản phẩm có chứa tinh dầu cây lưu ly bổ sung đường uống thì hãy làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Bởi vì hiện nay chưa có tiêu chuẩn chung về liều lượng.
• Ngoài ra, nếu bạn thiếu vitamin C và các vi chất dinh dưỡng khác thì cơ thể có thể không hấp thụ được GLA. Đây là những chất cần thiết để chuyển hóa GLA. Vì vậy, bạn cần bổ sung kèm với nhau.

8.  Lưu ý khi sử dụng Tinh dầu Lưu Ly

8.1. Khi chọn mua tinh dầu

Tinh dầu cây lưu ly sẽ không an toàn nếu còn tồn chứa pyrrolizidine alkaloids (PA). Nguyên do là các bộ phận của cây lưu ly bao gồm cả lá, hoa và hạt có thể chứa PA. Nếu uống  PA có thể làm hư hỏng gan, gây ung thư, đặc biệt là sử dụng liều lượng cao, trong thời gian dài.

Vì vậy, khi chọn mua tinh dầu bạn cần xem xét các thông tin nhà sản xuất công bố. Bạn nên chọn nhà sản xuất uy tín, có công nghệ hiện đại. Bạn chỉ sử dụng các sản phẩm đã được chứng nhận và dán nhãn không chứa PA.

8.2. Nhóm đối tượng đặc biệt

• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Các nhà nghiên cứu y khoa khuyến cáo không nên sử dụng tinh dầu lưu ly trong thời gian này. Bởi vì, không chắc chắn liệu các sản phẩm từ cây lưu ly được chứng nhận không chứa PA có an toàn khi mang thai và cho con bú hay không. Vì vậy, tốt nhất là để giữ an toàn thì bạn nên tránh sử dụng, kể cả tinh dầu lưu ly.
• Trẻ em: Chế phẩm dược từ tinh dầu lưu ly có thể an toàn nếu dùng một cách thích hợp. Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa nếu muốn sử dụng tinh dầu này.
• Người bị rối loạn chảy máu: Có một số lo ngại rằng tinh dầu lưu ly có thể kéo dài thời gian chảy máu, tăng nguy cơ bầm tím. Nếu bạn bị rối loạn chảy máu, hãy sử dụng tinh dầu cây lưu ly một cách thận trọng.
• Người bị Bệnh gan: Các alkaloid pyrrolizidine (PA) gây độc cho gan, có thể làm cho bệnh gan nặng hơn.
• Người sắp phẫu thuật: Cây lưu ly có thể làm tăng nguy cơ chảy máu trong và sau khi phẫu thuật. Ngừng dùng tinh dầu lưu ly ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật theo lịch trình.

8.3. Tương tác với một số thuốc

Bạn hãy thận trọng nếu đang sử dụng một số thuốc cùng với tinh dầu lưu ly. Bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ đã kê đơn thuốc.

• Các loại thuốc phân hủy, thải trừ qua gan: khi kết hợp với lưu ly sẽ làm tăng gánh nặng cho gan. Bao gồm carbamazepine, phenobarbital, phenytoin, rifampin, rifabutin, …
• Thuốc chống đông máu, Thuốc chống kết tập tiểu cầu: khi kết hợp làm kéo dài thời gian chảy máu, khó cầm máu nếu xảy ra tổn thương, xuất huyết tiêu hóa, … Bao gồm aspirin, clopidogrel, diclofenac, ibuprofen, dalteparin, enoxaparin, heparin, warfarin, …
• Phenothiazines: khi kết hợp có thể làm tăng nguy cơ bị co giật ở một số người. Bao gồm chlorpromazine, fluphenazine, trifluoperazine, thioridazine,…

8.4. Bảo quản tinh dầu lưu ly

Để sử dụng tinh dầu lưu ly hiệu quả, lâu dài, bạn cần lưu ý trong cách bảo quản mà Kobi điểm dưới đây:

• Bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, thời hạn dùng sau khi mở nắp đã được in trên bao bì của nhà sản xuất tinh dầu lưu ly.
• Bạn nên bảo quản tinh dầu lưu ly trong các loại chai lọ thủy tinh tối màu. Không chứa tinh dầu trong các chai nhựa vì các hợp chất thể hòa tan nhựa.
• Bảo quản tinh dầu ở nơi thoáng mát. Tránh để tinh dầu lưu ly tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.
• Bạn nên để tinh dầu lưu ly tránh xa tầm tay của trẻ em và vật nuôi.
• Trong quá trình sử dụng, nếu tinh dầu có màu sắc, mùi vị bất thường thì bạn không nên tiếp tục sử dụng sản phẩm.

9. Quy cách đóng gói

10.  Kết luận

Tinh dầu lưu ly Borage là một loại tinh dầu có nguồn gốc từ hoa của cây lưu ly. Trong những năm qua, tinh dầu Borage đã được sử dụng cho mục đích liên quan đến sức khỏe con người. Hiện tại Kobi đang kinh doanh tinh dầu thiên nhiên, dầu nền và các sản phẩm phụ trợ. Bạn đọc quan tâm, có nhu cầu sử dụng tinh dầu lưu ly thì đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn cụ thể. Những bài viết về sản phẩm khác, bạn đọc có thể tìm hiểu thêm bằng cách truy cập vào trang web chính thức Kobi.vn.

11. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

>>> Mua ngay: Tinh dầu Sả Chanh, Tinh dầu Bạc Hà, Tinh dầu Quế 100% nguyên chất, nhập khẩu Ấn Độ hoặc tham khảo danh sách 500 sản phẩm Tinh dầu thiên nhiên, dầu nền, dầu massage, tinh dầu thơm của Kobi tại đây.

12. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5304961/
2. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1995764514601991?via%3Dihub
3. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14786419.2014.947495?journalCode=gnpl20
4. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-596/borage
5. https://plants.ces.ncsu.edu/plants/borago-officinalis/
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Borage