Tinh dầu Độc Cần

Ngày nay, có thể độc cần vẫn là thực vật khá mới mẻ đối với nhiều người trong chúng ta. Tuy nhiên, sức hấp dẫn về lợi ích mà loài cây này đem lại luôn nhận được quan tâm lớn. Trong đó, nổi bật hơn cả là tinh dầu độc cần, chiết xuất thiên nhiên được y học dân gian cũng như nghiên cứu khoa học nhận xét tích cực đối với sức khỏe con người. Sau đây, Kobi mời độc giả cùng khám phá những thú vị mà tinh dầu độc cần mang đến nhé.

1. Tổng quan về độc cần

1.1 Thông tin chung

Độc cần (Tsuga canadensis) là thực vật hạt trần, thuộc chi Tsuga, họ Thông (Pinaceae). Vào năm 1855, chúng được nhà nghiên cứu (L.) Carrière mô tả khoa học lần đầu tiên. Hiện nay, chi này có khoảng chín loài, bốn thành viên trong số đó xuất hiện ở Bắc Mỹ. Có thể kể đến vài khu vực như miền Đông Canada, ngoại trừ New found land và Labrador. Hay ở Mỹ, loài còn được tìm thấy ở Alabama, Minnesota, Georgia, Indiana và dãy núi Appalachian…

Người ta cho rằng cái tên “độc cần” xuất phát từ việc khi nghiền nát lá của chúng sẽ ngửi thấy mùi thơm tương tự như cây cỏ độc dược có nguồn gốc từ châu Âu. Một số tên gọi thường gặp khác trên thế giới như Tsuga, Hemlock spruce, Eastern hemlock, New England hemlock, Spruce hemlock, Canada hemlock, White hemlock, Spruce pine…

1.2 Đặc điểm sinh trưởng

Vài đặc điểm sinh trưởng của độc cần như:

• Là loài cây lá kim, thường xanh, phát triển mạnh trong đất ẩm. Được tìm thấy phổ biến trong các khu rừng hạt trần, gỗ cứng lá kim, gần đầm lầy, suối…
• Cây sinh trưởng chậm, có thể mất đến 250-300 năm để trưởng thành. Một số tài liệu ghi nhận rằng loài này sống lâu năm và tuổi thọ có thể đến 1200 năm.
• Khi trưởng thành, chúng có thể đạt đến đường kính thân là 4 mét.
• Đây là nguồn cung cấp thức ăn và nơi trú ẩn mùa đông cho động vật hoang dã.

Thực tế, hầu hết các bộ phận của độc cần đều mang lại lợi ích nhất định:

• Gỗ: vật liệu cung cấp cho các ngành công nghiệp như sản xuất bột giấy, xây dựng…
• Vỏ cây: nguồn cung cấp tanin thương mại, thường sử dụng trong sản xuất da và sản phẩm “thuộc da”.
• Là loại cây trang trí trong ngày lễ, làm cảnh trong vườn nhà, công viên, làm tiêu bản…

Hiện tại, loài độc cần bị hạn chế sử dụng cho mục đích thương mại hơn so với một số loài lá kim khác trong khu vực. Bên cạnh đó, người ta cũng lo ngại rằng sự biến đổi khí hậu sẽ đẩy nhanh các tác nhân có hại đến sự sống của cây như côn trùng, môi trường… Điều này dẫn đến diện tích rừng độc cần có thể sẽ bị ảnh hưởng mà thu hẹp.

1.2 Mô tả thực vật

Chiều cao cây độc cần trung bình khoảng 30m, có cành màu vàng đến nâu, hình nón nhỏ.

Cây có các lá kim ngắn, tròn ở đầu, xanh đậm ở trên và nhạt hơn ở dưới.

Vỏ cây lúc non có màu nâu xám, tương đối nhẵn. Đến khi già đi, vỏ dần thay đổi sang màu nâu, với các đường gờ dày.

Chúng mang cả hoa đực và hoa cái, ra hoa khoảng năm 15 tuổi. Trong đó, hoa đực xuất hiện thành từng chùm màu vàng nhạt, sau đó được bao quanh bởi các vảy nụ tạo thành nón đực. Hoa cái ngắn hơn, phát triển thành các nón con mọc thẳng và được thụ phấn nhờ gió.

2. Đôi nét về tinh dầu độc cần

2.1 Đặc tính chung của tinh dầu độc cần

Tinh dầu độc cần (Hemlock essential oil/ Tsuga essential oil) được tinh chế từ phần lá kim, cành cây từ thực vật cùng tên. Thông qua phương pháp chiết xuất phổ biến là chưng cất bằng hơi nước. Người ta thu được dung dịch có kết cấu loãng, trong suốt đến vàng nhạt, độ tỏa hương trung bình. Hơn thế, điểm đặc sắc của tinh dầu này là chúng sở hữu mùi hương tươi mát của cây cỏ xen lẫn hương gỗ, đất ấm áp.

Bảo quản:

• Thận trọng chứa tinh dầu độc cần trong vật chứa thủy tinh tối màu. Chú ý đậy kín sau mỗi lần dùng để duy trì độ tươi và thời hạn sử dụng tối đa.
• Không nên để ánh sáng mặt trời trực tiếp chiếu vào sản phẩm và để xa tầm tay trẻ nhỏ.
• Trong quá trình sử dụng, nếu tinh dầu độc cần có mùi lạ, biến chất thì nên ngừng tiếp xúc.

2.2 Các hoạt chất giá trị của tinh dầu độc cần

Tinh dầu độc cần được đóng góp đặc tính sinh học bởi nhiều hợp chất có giá trị cao. Tỷ lệ thành phần có thể sẽ khác biệt đôi chút phụ thuộc vào yếu tố thay đổi như môi trường sống, phương thức chiết xuất…Trong đó, các hoạt chất cơ bản được phân lập bao gồm:

• Monoterpen: tricyclene, α-pinen, camphene, β-pinen, myrcene, α-phellandrene, limonene…
• Ngoài ra, còn có oxy piperitone, isobornyl axetat, hydrocacbon sesquiterpene β-caryophyllene, α-humulene, cùng nhiều este khác…cũng được tìm thấy trong thành phần dễ bay hơi.

Một số hoạt chất nổi bật như:

• Limonene: hợp chất tự nhiên thường sử dụng làm hương liệu trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân.
• Pinene: một monoterpene, chiếm tỷ lệ lớn trong tinh dầu độc cần cũng như nhiều chiết xuất thực vật khác. Chất này được ứng dụng phổ biến trong ngành công nghiệp sản xuất nước hoa, mùi hương…
• Bornyl axetat là este tạo hương liệu, đặc trưng của thực vật họ Thông.
• Camphene: có nguồn gốc tự nhiên xuất phát từ tinh dầu nhựa thông, long não, gừng, xả,…
• Caryophyllene: hoạt chất chứa trong của nhiều loại tinh dầu thực vật thiết yếu, giúp tạo mùi hương đặc trưng.

3. Lợi ích của tinh dầu độc cần đối với sức khỏe

3.1 Độc cần trong thời kỳ lịch sử

• Trong lịch sử, nhiều bộ tộc ở Bắc Mỹ đã sử dụng độc cần trong trị liệu. Gồm một số bệnh lý như thấp khớp, viêm khớp, cảm lạnh, ho, đau nhức…
• Bên cạnh đó, vỏ cây còn được dùng làm thuốc đắp để điều trị đau và chữa lành vết thương.
• Các cành cây được đun sôi và làm trà, điều trị các vấn đề về đường tiêu hóa.
• Trong nền y học Trung Quốc và Ayurveda, thực vật là vị thuốc ngăn ngừa nhiều bệnh lý.
• Đây là nguồn cung cấp lượng tannin dồi dào cho ngành dược phẩm.

3.3 Ảnh hưởng tích cực lên hệ thần kinh

Là loài cây lá kim, không có gì ngạc nhiên khi tinh dầu độc cần (hemlock) tạo ấn tượng mạnh mẽ với liệu pháp mùi hương. Nếu bạn yêu thích hương thơm từ tinh dầu lãnh sam hay vân sam, bạn chắc chắn sẽ hài lòng với mùi hương của chiết xuất này. Đặc biệt, chúng được ưa chuộng khi sử dụng vào các dịp lễ mùa đông.

Ngoài ra, các chuyên gia nhận định rằng, về mặt cảm xúc, tinh dầu độc cần thực sự tiếp thêm sinh lực và cải thiện trạng thái mệt mỏi, lờ đờ. Không chỉ thế, chúng còn có lợi khi giúp cân bằng sự tập trung, lạc quan và bình tĩnh.

3.4 Cải thiện các vấn đề rối loạn ở hô hấp

Với cách thức xông hơi, khuếch tán hương thơm từ tinh dầu độc cần sẽ mang lại những hiệu quả bất ngờ, đặc biệt là cho hệ hô hấp của bạn. Nhờ đa dạng thành phần có đặc tính sinh học cao như limonene, pinene, các monoterpene khác…mà chiết xuất có khả năng sát khuẩn, hữu ích như một loại thuốc thông mũi, loãng đờm, làm sạch đường hít thở…Do vậy, trong trị liệu các biểu hiện của bệnh viêm phế quản, cảm cúm, cơn ho, cảm lạnh…tinh dầu độc cần có thể được cân nhắc phối hợp.

3.5 Tinh dầu độc cần và sức khỏe làn da

Từ xa xưa, dân gian đã biết sử dụng độc cần như thực vật cung cấp hàm lượng vitamin C cao như chiết xuất lá làm trà, thuốc đắp…Ngoài ra, đôi khi loài còn được đánh giá cao vì đặc tính làm se và khử trùng. Điều này mang lại lợi ích cho làn da, đặc biệt là với tổn thương gây nên bởi quá trình lão hóa, mụn nhọt…Đã có nhiều sản phẩm chăm sóc cơ thể dựa vào ưu điểm của chiết xuất từ độc cần để nuôi dưỡng, tăng cường sức khỏe làn da. Hơn thế, chúng còn có tiềm năng lớn trong hạn chế ảnh hưởng của quá trình lão hóa, hỗ trợ phục hồi tổn thương sau mụn, các bệnh lý nhiễm trùng da…

3.6 Phương thuốc hỗ trợ bệnh lý xương khớp tự nhiên

Trải qua thời gian lâu dài, độc cần (Tsuga canadensis) luôn được xem trọng như là loại thuốc truyền thống hỗ trợ giảm đau, chống viêm…Điều này được ứng dụng rõ rệt trong các phương thuốc điều trị tổn thương xương khớp như viêm khớp, thấp khớp, đau nhức…Ngày nay, các nhà nghiên cứu khoa học đã phát hiện tác dụng trên đến từ những hợp chất có dược tính sinh học cao như camphene, pinene…

Như vậy, để phát huy tối đa công dụng hỗ trợ vấn đề xương khớp của tinh dầu, bạn nên phối hợp chúng với các động tác xoa bóp bấm huyệt, massage lên vùng cơ thể khó chịu. Quá trình này sẽ đẩy nhanh hợp chất vào mô cơ, giúp phục hồi tổn thương thông qua việc kích thích tuần hoàn nuôi dưỡng, thư giãn cơ xương khớp, giảm sự co thắt…

3.7 Chất khử mùi và khắc tinh của côn trùng

Nhờ mang đến hương thơm đặc trưng mà dầu độc cần có thể được thêm vào chất khử mùi tự nhiên, hoặc thanh lọc nhằm tạo không khí ấm áp, trong lành cho môi trường sống của bạn. Hơn thế, đây còn là “khắc tinh” của côn trùng, bọ, muỗi, nấm mốc…khiến bạn thoải mái và hạnh phúc hơn.

4. Cách sử dụng tinh dầu độc cần hiệu quả

Với đa dạng nhu cầu khác nhau mà bạn có thể linh hoạt sử dụng tinh dầu độc cần (hemlock):

• Tinh dầu độc cần có thể tác động đến cơ thể bằng quá trình khuếch tán hương thơm. Để nâng cao lợi ích trị liệu bạn nên trang bị thêm công cụ như đèn xông, máy khuếch tán…
• Dùng tại chỗ: thêm 1-2 giọt dầu độc cần vào nước tắm, kem dưỡng ẩm, sữa tắm, dầu nền,…yêu thích của bạn. Sau đó, thực hiện xoa bóp, massage hỗn hợp nhẹ nhàng lên khu vực cần thiết. Ví dụ như vùng ngực-cổ để cải thiện vấn đề hô hấp hay cơ xương khớp để giảm đau…
• Xông hơi: thêm 2-3 giọt dầu độc cần vào dụng cụ xông hơi hiện đại hoặc truyền thống để tiến hành trị liệu bằng hơi nước. Lúc này, phương pháp hơi nước sẽ giúp bạn điều chỉnh, cân bằng những cảm xúc cũng như các rối loạn hô hấp…
• Xịt một ít tinh dầu độc cần vào vật dụng để lưu giữ hương thơm như túi thơm, quần áo,…

5. Gợi ý sự kết hợp cùng tinh dầu độc cần

Hiện nay, sự phối hợp ấn tượng giữa những tinh dầu thực vật cùng nhau tạo nên xu hướng mới. Điều này được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng và yêu thích. Bởi lẽ chúng sẽ tạo ra những trải nghiệm phong phú trong hành trình thưởng thức mùi hương thiên nhiên. Theo đó, tinh dầu độc cần được gợi ý kết hợp với tinh dầu thông (pine), hoàng đàn (cedarwood), oải hương (lavender), hương thảo (rosemary), benzoin…

6. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu độc cần

Nên tham khảo ý kiến người có chuyên môn trước khi sử dụng tinh dầu độc cần trên những đối tượng có tình trạng sức khỏe đặc biệt. Chẳng hạn như:

• Khuyến cáo đối với phụ nữ đang có thai và cho con bú không nên dùng tinh dầu này để tránh những rủi ro không đáng có.
• Trẻ em nhỏ tuổi cũng không được khuyến nghị sử dụng tinh dầu độc cần. Lý giải cho điều này là bởi nghiên cứu trên đối tượng này vẫn chưa đầy đủ và hoàn thiện.
• Bên cạnh đó, người tiền sử dị ứng với thành phần trong tinh dầu độc cần không nên sử dụng.

Quá trình sử dụng tinh dầu độc cần dù bằng cách thức nào cũng khuyến khích pha loãng với chất nền như dầu dừa, dầu jojoba…Lưu ý rằng, tuyệt đối không uống tinh dầu độc cần cũng như tránh lạm dụng chiết xuất quá nhiều.

Có thể xảy ra kích ứng ở những vị trí nhạy cảm như niêm mạc, mắt, mũi trong…vì vậy nên tránh tiếp xúc trực tiếp. Nếu không may tiếp xúc phải những nơi nhạy cảm này hãy dùng nước mát để rửa sạch và theo dõi tình trạng sức khỏe.

Ưu điểm của hành động thử tinh dầu trên vùng da nhỏ trước sẽ giúp bạn hạn chế được tình trạng kích ứng. Chú ý, trong quá trình tiến hành liệu pháp, nếu gặp bất thường như nôn ói, choáng, nhức đầu…hãy ngừng sử dụng.

7. Tổng kết

Cho đến hiện tại, dữ liệu nghiên cứu lâm sàng về lợi ích của tinh dầu độc cần vẫn chưa đa dạng. Tuy nhiên, từ truyền thống xa xưa, kinh nghiệm dân gian đã chứng minh vai trò của chiết xuất này mang lại nhiều hiệu quả khả quan đối với tình trạng sức khỏe con người. Cùng chờ đợi trong tương lai không xa sẽ có thêm những nghiên cứu và ứng dụng sâu rộng nhằm phát huy tiềm năng của thực vật. Hãy liên hệ với Kobi để cùng nhau trải nghiệm và thưởng thức kho tàng tinh dầu thiên nhiên nhé.

8. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Tsuga essential oil facts and health benefits https://www.healthbenefitstimes.com/tsuga-essential-oil/
2. Hemlock Essential Oil https://www.aromaweb.com/essential-oils/hemlock-oil.asp
3. Leaf essential oil composition of Tsuga canadensis growing wild in North Alabama and Northwest Georgia https://www.essencejournal.com/pdf/2017/vol5issue4/PartA/5-4-5-682.pdf
4. Spruce Essential Oil – Hemlock https://www.newdirectionsaromatics.ca/products/essential-oils/spruce-essential-oil-hemlock.html