Không thể phủ nhận rằng, trong thiên nhiên có vô số loài thực vật tinh tế, sở hữu những đặc tính chữa bệnh độc đáo. Trong đó có Symphytum officinale (liên mộc hay sẹ), từ lâu đã được sử dụng trong y học dân gian bởi chúng đem lại đa dạng giá trị sinh học tuyệt vời. Dưới đây, Kobi sẽ mang đến những thông tin hữu ích về thảo mộc này cũng như tinh dầu từ chúng, tinh dầu liên mộc.

1. Đôi nét về thực vật

1.1 Thông tin chung

• Họ thực vật: Boraginaceae;
• Chi thực vật: Chi Symphytum bao gồm khoảng 40 loài lâu năm có nguồn gốc từ Âu-Á và tự nhiên hóa khắp Bắc Mỹ. Một số loài nổi bật:
  • asperum Lepechin;
  • tuberosum L.;
  • Symphytum officinale L.: đây là loài được đề cập chủ yếu trong bài viết này.
  • Symphytum x uplandicum Nyman: là loài lai giữa S. officinale và S. asperum. Chúng đã được trồng với mục đích hạn chế lượng alcaloid trong các bộ phận trên không của cây. Nhìn chung có nhiều lông hơn và ra hoa muộn hơn loài Symphytum officinale, với sắc hoa có xu hướng xanh hơn hoặc tím
• Tên khoa học: Symphytum officinale;
• Tên tiếng anh: comfrey, black root, blackwort, bruisewort, salsify, slippery root, wallwort, knitbone…
• Tên tiếng việt: Liên mộc, sẻ, se, cây B12, hoa chuông…

Theo ghi chép, cây liên mộc (Symphytum officinale) được phát hiện và đưa vào sử dụng từ châu Âu. Cho đến nay, quần thể thực vật này xuất hiện rộng rãi ở khắp thế giới như châu Âu, Mỹ, Canada, Úc, một số khu vực ở châu Á…trong đó, chủ yếu được tìm thấy ở Bắc Âu.

1.2 Đặc điểm sinh trưởng

Là thực vật lâu năm, thường được tìm thấy ở đồng cỏ ẩm ướt.

Chúng có thể phát triển chiều cao từ 50-150cm.

Có thể thích nghi ở hầu hết mọi khí hậu, thổ nhưỡng và ưa bóng râm.

Thích được tưới nước tốt trong thời kỳ hạn hán hoặc nếu sống trong một khí hậu đặc biệt khô hạn.

Nhân giống bằng hạt, chiết cành, chia gốc…

Trong làm vườn hay khi trông cây comfrey với thực vật ăn quả khác, lợi ích thu được như:

• Bổ sung nitơ cho đất, đây là chất dinh dưỡng quan trọng giúp cây trồng khỏe mạnh;
• Ngăn chặn loài cỏ dại khác cạnh tranh tài nguyên với cây ăn quả.
• Ở một số nơi còn dùng lá của liên mộc cắt ra, rồi phủ xung quanh giống ăn quả khác trong vườn, nhằm cung cấp chất dưỡng cho đất giống như phân bón.

1.3 Mô tả thực vật

Thực vật có rễ màu đen, có lông và gai. Nhờ vào rễ dài mà thực vật có thể hút các chất dinh dưỡng quý giá từ sâu trong đất, lưu trữ chúng trong lá của nó.

Lá hình mũi mác dài, bao phủ lớp lông mịn;

Hoa có dạng như hình chuông, kích thước nhỏ, màu sắc đa dạng có thể là tím, tím đỏ, trắng,…Thường nở vào giữa tháng 5 và tháng 6, lúc đầu chúng được cuộn lại sau đó mở ra.

Về mặt y học, bộ phận lá và rễ đều mang lại những lợi ích đáng kể khi sử dụng. Các sản phẩm của cây liên mộc (comfrey) như:

• Dùng ngoài da: thuốc đắp, thuốc mỡ, thuốc muối…là cách thức hiệu quả được khuyên dùng.
• Hỗn hợp dầu xoa bóp, massage;
• Tinh dầu liên mộc;
• Dầu comfrey: làm từ lá và rễ nghiền nát ngâm với một loại dầu trung tính. Tuy nhiên, không nên được sử dụng để nấu ăn, giống như các loại dầu ăn khác do nguy cơ nhiễm độc gan cao.
• Dùng trực tiếp bằng đường uống dù không được khuyến khích ở hiện tại, nhưng cũng từng có ghi chép trong quá khứ như thuốc sắc, trà thảo mộc…

2. Tinh dầu liên mộc (sẹ) hay tinh dầu comfrey là gì?

2.1 Thông tin chung

Tinh dầu liên mộc (sẹ) (Comfrey essential oil) được chiết xuất từ bộ phận lá hay rễ loài Symphytum officinale. Thông qua quá trình chủ yếu là chưng cất bằng hơi nước thu được dung dịch tinh dầu comfrey:

• Dung dịch màu vàng nhạt đến vàng đậm, trong suốt;
• Hương thơm đặc trưng;

2.2 Thành phần hóa học

Đến nay, nhiều hợp chất hữu cơ được tìm thấy trong cây liên mộc. Chính nhờ những hoạt chất này góp phần tạo nên lợi ích của thực vật, đặc biệt trong trị liệu sức khỏe. Có thể kể đến như:

• Allantoin: giúp cơ thể phát triển các tế bào da mới và tái tạo các mô liên kết. `
• Inulin, tannin, saponin và các protein có lợi…giúp tăng trưởng tế bào da.
• Hợp chất gelatin có nguồn gốc thực vật, fructan và tinh bột được tìm thấy trong lá và rễ.
• Axit rosmarinic, axit lithspermic, acid caffeic, globoidnan, rabdosiin, globoidnan…
• Các hợp chất hữu ích khác bao gồm mucopolysaccharides, vitamin B12, chất chống oxy hóa…
• Alkaloid pyrrolizidine: echimidine, intermedine, symviridine, lasiocarpine…Theo đó, hợp chất này có thể gây độc cho cơ thể ở hàm lượng cao. Ngoài ra, rễ cây sẽ chứa hàm lượng alkaloid cao hơn so với bộ phận trên không khác. (Theo Furuya 1971, Rode 2002, Stickel 2000)
• Chất béo từ một số loài Boraginaceae được ghi nhận. Ví dụ như:
  • Acid béo bão hòa: linolenic, stearic,…
  • Acid béo không bão hòa đa (PUFA) có giá trị sinh học cao vì chúng hoạt động độc lập và có thể đóng góp nhiều ích lợi cho quá trình sinh học trong cơ thể.

Mặt khác, từ những nghiên cứu của (Barnes và cộng sự, 2007; Brauchli và cộng sự, 1982; Staiger, 2012; Trifan và cộng sự, 2018), rễ cây liên mộc được báo cáo có chứa:

• Polysaccharides (~ 29%), allantoin (0,6–4,7%);
• Axit phenolic (chlorogenic caffeic, axit rosmarinic);
• Phytosterol, saponin, tannin loại pyrocatechol;
• Alkaloid pyrrolizidine;
• …

2.3 Bảo quản

• Bảo quản tinh dầu comfrey trong lọ thủy tinh có nắp và giữ kín sau khi dùng. Thời gian sử dụng sản phẩm tốt nhất là theo khuyến cáo của nhà sản xuất ghi trên sản phẩm.
• Với mục đích kéo dài tuổi thọ của sản phẩm, tinh dầu liên mộc (sẹ) có thể cất trong ngăn mát tủ lạnh hay vị trí thoáng mát…
• Trong quá trình sử dụng, nếu tinh dầu comfrey xuất hiện tình trạng mùi lạ, ôi thiu…thì hãy loại bỏ chúng ngay.

3. Lợi ích của tinh dầu liên mộc (sẹ)

3.1 Thực vật Symphytum officinale trong y học dân gian

Từ ít nhất là thế kỷ thứ 4, dân gian đã biết sử dụng cây Symphytum officinale trong y học. Một số tài liệu ghi nhận:

• Nhân dân dùng lá học rễ cây làm thành thuốc đắp ngoài da. Sau đó đắp lên những vết thương để tăng quá trình phục hồi.
• Người Hy Lạp và La Mã cổ đại đã sử dụng lá cây để chữa lành gãy xương. Đặc tính chống viêm của loại thảo mộc này làm cho nó rất hiệu quả trong việc chữa lành các cơn đau nhanh chóng.
• Ngoài ra, các ứng dụng y học dân gian khác liên quan đến viêm tĩnh mạch, đau bụng kinh, viêm amidan, rối loạn dạ dày tá tràng và phổi cũng đã được ghi nhận. Theo (Salehi và cộng sự, 2019).
• Thậm chí, trong lịch sử, thảo mộc đã được kê đơn để chữa tiêu chảy và các vấn đề về phổi như ho gà.

3.2 Hoạt động chống nấm và chống oxy hóa

Hoạt động chống nấm từ Symphytum officinale, đặc biệt là tinh dầu liên mộc được cho là nhờ những hợp chất phenolic. Theo đó, các hoạt chất này giúp ức chế sự phát triển của loại nấm gây bệnh thực vật. Đây chỉ mới là những tín hiệu bước đầu về ích lợi này, vẫn cần thêm nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng để đánh giá chính xác hơn.

Trong thử nghiệm trong ống nghiệm về khả năng chống oxy hóa từ S. officinale, kết quả thu được khả quan với sự đóng góp chính của chất rabdosiin, globoidnans…

3.3 Khả năng giảm đau

Hiệu quả giảm đau từ chiết xuất của cây liên mộc được đánh giá tích cực:

• Theo cơ sở dữ liệu của trung tâm Nghiên cứu trị liệu (Therapeutic Research Center), bôi chiết xuất từ thực vật comfrey tại chỗ có thể hiệu quả để điều trị vấn đề ở hệ thốn vận động. Ví dụ như đau lưng, viêm đau cơ xương khớp, bong gân, căng cơ sau chấn thương…
• Đóng góp cho hiệu quả này là nhờ các hợp chất hữu cơ và chất chống oxy hóa được tìm thấy trong cây Symphytum officinale. Chẳng hạn như allantoin, axit rosmarinic…
• Thí nghiệm trên chuột được báo cáo ở tạp chí Scientific Reports (2021) đã xem xét một trong những thành phần chính của cây comfrey làm dịu chứng viêm và sưng tấy ở chuột do viêm khớp.
• Trong một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, mù đơn với 164 người tham gia so sánh hiệu quả của cây liên mộc với một loại thuốc NSAID (thuốc chống viêm không steroid) phổ biến được sử dụng cho chứng bong gân và đau mắt cá chân, kết quả là nó hoạt động tốt hơn gel diclofenac. Do đó, các nhà nghiên cứu bước đầu đã đưa ra nhận định rằng sản phẩm tự nhiên này hoạt động như một giải pháp tự nhiên hiệu quả. Tuy nhiên, cần thêm những thí nghiệm với cỡ mẫu lớn hơn để thể hiện rõ ràng lợi ích.

Như vậy, bằng chứng khoa học hiện đại cho thấy rằng người xưa đã đúng khi tin rằng cây liên mộc giúp chữa lành vết thương và giảm đau.

3.4 Tăng làm lành vết thương

Nhờ hàm lượng cao chất chống oxy hóa, cũng như vitamin C, làm cho cây liên mộc (comfrey) trở thành giải pháp lý tưởng để tăng tốc độ chữa lành vết thương. Đặc biệt, vitamin C còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất collagen ở cơ thể người. Có nghĩa là chất này cần thiết để sản xuất tế bào da mới, thúc đẩy phục hồi vết thương.

Ngoài ra, một thành phần gọi là allantoin cũng góp phần giúp da tái tạo nhanh chóng, giảm kích ứng. Chúng có thể khuếch tán qua da và mô, đến vùng bị ảnh hưởng, hỗ trợ sự hình thành mô.

3.5 Hoạt động chống viêm

Nhờ đa dạng hoạt chất có vai trò chống viêm như acid rosmarinic, allantoin…, mà chiết xuất từ thực vật S. officinale đã được nhiều thử nghiệm lâm sàng đã chứng minh hiệu quả như một phương thuốc chống viêm trong các rối loạn viêm liên quan đến cơ và khớp. (Theo Frost et al., 2014),

Bên cạnh đó, các thành phần phenolic từ cây liên mộc cũng được đánh giá tích cực về hoạt động chống oxy hóa và giải phóng chất chống viêm.

3.6 Tinh dầu liên mộc cải thiện sức khỏe đường hô hấp

Cần nhấn mạnh về việc tiêu thụ tinh dầu liên mộc thông qua đường hô hấp như hít vào, xoa lên ngực…cũng mang đến tác động tích cực cho hệ thống này. Có thể kể đến như:

• Long đờm;
• Hạn chế tắc nghẽn xoang hay đường hô hấp;
• Sát khuẩn đường hít thở;
• Giảm thiểu những cơn ho, sổ mũi;

3.7 Tinh dầu liên mộc và sức khỏe làn da

Những ảnh hưởng của chiết xuất từ liên mộc, đặc biệt là tinh dầu đến sức khỏe làn da được đánh giá khả quan. Theo đó, chúng có thể hỗ trợ:

• Tình trạng kích ứng da do mụn, vết cắn côn trùng. Điều này là nhờ sự kết hợp của vitamin C, chất chống oxy hóa và các hợp chất chống viêm.
• Allantoin kích hoạt các quá trình trao đổi chất trong mô dưới da và kích thích sự phát triển tế bào cần tái tạo. Từ đó mà thúc đẩy vết thương ở mức độ bề mặt nhanh chóng lành lại hơn.
• Tình trạng cháy nắng: Theo công bố trên Tạp chí Phytotherapy Research, các nhà khoa học kết luận rằng việc sử dụng cây liên mộc để làm dịu làn da bị viêm do cháy nắng nhẹ thu được kết quả khả quan. Thậm chí, khả năng của chúng còn được so sánh là tương đương so với diclofenac. Đây là một trong những loại thuốc không kê đơn thường được sử dụng để làm dịu da.
• Thuốc đắp và thuốc mỡ làm từ dầu lá cây comfrey giúp nuôi dưỡng và giữ ẩm cho làn da;
• Loại bỏ vết thâm: Đặc tính dưỡng ẩm của loại cây này cũng sẽ giúp làm mịn làn da thô ráp và bị tổn thương, đồng thời loại bỏ các tế bào chết trên da.

3.8 Tinh dầu liên mộc và sức khỏe của tóc

Chiết xuất từ loại thảo mộc Symphytum officinale này được biết đến là thành phần có lợi cho tóc. Theo đó, chúng có thể:

• Kiểm soát rụng tóc: chiết xuất từ comfrey là nguồn cung cấp protein thực vật và nhiều khoáng chất, chất chống oxy hóa thiết yếu. Thoa hỗn hợp chứa tinh dầu liên mộc trực tiếp lên da đầu và tóc để đẩy lùi rụng tóc.
• Ngoài ra, thảo dược này còn được coi là một loại dầu xả tự nhiên có thể giúp giải quyết các vấn đề về da đầu khô như gàu…Đồng thời tạo điều kiện và nuôi dưỡng để tóc trông bóng và mượt.

4. Gợi ý một số cách sử dụng tinh dầu liên mộc

Tùy vào nhu cầu sử dụng mà có thể linh hoạt thay đổi phương thức sử dụng tinh dầu comfrey. Chẳng hạn như:

4.1 Tinh dầu liên mộc thông qua đường hô hấp:

• Lan tỏa tinh dầu liên mộc trong không khí thông qua máy máy xông, máy khuếch tán tinh dầu…
• Nhỏ vài giọt tinh dầu liên mộc (comfrey) vào vật dụng gần nơi thư giãn, nghỉ ngơi. Bên cạnh đó, có thể dùng 1 giọt tinh dầu từ Symphytum officinale vào bàn tay rồi xoa tròn, hít thở sâu. Thao tác đơn giản này sẽ giúp tinh thần khôi phục, giải tỏa phiền muộn, căng thẳng, lợi hô hấp…
• Liệu pháp xông hơi tinh dầu từ Symphytum officinale giúp sát khuẩn, long đờm, hạn chế rối loạn hô hấp…

4.2 Tinh dầu liên mộc dùng ngoài da

• Hỗn hợp dầu massage: Pha loãng từ 1 đến 2 giọt tinh dầu liên mộc vào dầu vận chuyển như dầu hạnh nhân, dầu dừa, dầu jojoba,…để tạo nên hỗn hợp massage phù hợp với nhu cầu trị liệu. Sau đó, xoa bóp bấm huyệt với mục đích thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương và giảm đau.
• Ngoài ra, dân gian còn ứng dụng chiết xuất thảo dược này dưới dạng thuốc đắp, thuốc mỡ, thuốc muối…
• Thoa hỗn hợp chứa tinh dầu liên mộc trực tiếp lên da đầu và tóc để đẩy lùi rụng tóc.

Một số chuyên gia khuyên rằng, comfrey chỉ nên được sử dụng tại chỗ tối đa 10 ngày liên tục. Điều này giúp hạn chế những rủi ro khác mà chiết xuất thực vật này có thể đem lại.

5. Lưu ý khi sử dụng tinh dầu liên mộc

5.1 Lưu ý chung

Hiện này, vẫn còn có những ý kiến tranh cãi về ứng dụng chiết xuất từ cây liên mộc trong đời sống. Điều này phần lớn đến từ alkaloid pyrrolizidine, hợp chất có thể tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe như:

• Tăng nguy cơ mắc bệnh tắc tĩnh mạch gan: dẫn đến xơ gan, suy gan hoặc ung thư.
• Có hại đến thai nhi;

Do những lo ngại trên, sử dụng sản phẩm comfrey bằng miệng không được ủng hộ, bởi có thể gây độc cho gan. Bên cạnh đó, tương tự như bất kỳ phương thuốc thảo dược mới nào, hãy kiểm tra trước trên vùng da nhỏ cũng như tránh những vị trí nhạy cảm (mắt, tai trong, niêm mạc,…)

Ngoài ra, không nên thoa tinh dầu liên mộc nguyên chất, chưa pha loãng lên da.

Lưu ý rằng, không bao giờ sử dụng sản phẩm từ cây liên mộc trên vết thương hở. Nếu muốn xem nó hoạt động như thế nào đối với vết thương, hãy đợi cho đến khi vết thương liền lại trước khi áp dụng nó.

Tham khảo ý kiến nhân viên y tế  trước khi sử dụng sản phẩm từ liên mộc.

Tốt nhất chỉ nên sử dụng tinh dầu comfrey không quá 10 ngày liên tục. Và chỉ trong tổng số tối đa 4–6 tuần mỗi năm để tránh tác dụng phụ tiêu cực.

5.2 Đối tượng nào nên thận trọng khi sử dụng tinh dầu liên mộc

Tương tự như những tinh dầu thiên nhiên khác, không phải ai cũng sử dụng được tinh dầu liên mộc. Vì bằng chứng và thực nghiệm lâm sàng vẫn còn chưa đầy đủ trên một số đối tượng như:

• Trẻ sơ sinh;
• Phụ nữ có thai, ngay cả khi sử dụng bên ngoài;
• Phụ nữ đang cho con bú;
• Đối tượng từng dị ứng với sản phẩm từ loài Symphytum officinale;
• Những người bị bệnh gan, ung thư hoặc có tiền sử lạm dụng rượu cũng nên tránh dùng;

6. Quy cách đóng gói

7. Tổng kết

Không chỉ đem đến hương thơm đặc trưng mà tinh dầu liên mộc từ thực vật Symphytum officinale còn có những lợi ích đầy hứa hẹn liên quan đến nhiều khía cạnh sức khỏe. Mời bạn ghé thăm Kobi để khám phá nhiều hơn về thế giới tinh dầu thiên nhiên đa dạng cùng nhiều sản phẩm tự nhiên độc đáo khác nhé.

8. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

>>> Mua ngay: Tinh dầu Sả Chanh, Tinh dầu Bạc Hà, Tinh dầu Quế 100% nguyên chất, nhập khẩu Ấn Độ hoặc tham khảo danh sách 500 sản phẩm Tinh dầu thiên nhiên, dầu nền, dầu massage, tinh dầu thơm của Kobi tại đây.

9. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Comfrey Tea Benefits and Side Effects https://www.verywellfit.com/comfrey-tea-benefits-and-side-effects-4163901
2. Comfrey oil benefits https://www.hollandandbarrett.com/the-health-hub/conditions/skin-health/comfrey-oil-benefits/
3. 8 Impressive Benefits Of Comfrey https://www.organicfacts.net/comfrey.html
4. Comfrey https://www.drugs.com/npp/comfrey.html
5. What Is Comfrey? https://www.healthline.com/health/what-is-comfrey
6. Comfrey Comfort: Use ‘Knitbone’ to Soothe Muscles & Joints https://draxe.com/nutrition/comfrey/
7. Symphytum officinale https://en.wikipedia.org/wiki/Symphytum_officinale
8. Symphytum officinale L.: Liquid-liquid chromatography isolation of caffeic acid oligomers and evaluation of their influence on pro-inflammatory cytokine release in LPS-stimulated neutrophils https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874120330518