Tinh dầu Húng Quế

Húng quế là nguyên liệu gia vị không quá xa lạ và được ưa chuộng trong thế giới ẩm thực. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, chiết xuất từ thảo mộc này có công dụng vượt xa hơn đối với sức khỏe con người. Bây giờ, hãy cùng Kobi khám phá những lợi ích bất ngờ và cách sử dụng tinh dầu húng quế hiệu quả nhé.

1. Tổng quan về húng quế

1.1 Thông tin chung

Húng quế (basil) có tên khoa học là Ocimum basilicum L. thuộc họ Hoa môi (Lamiaceae). Gồm đa dạng số lượng loài thuộc các giống và dạng thực vật khác nhau, được trồng khắp thế giới. Trong đó, sử dụng rộng rãi nhất là húng quế ngọt.

Ban đầu, húng quế được ghi nhận là có nguồn gốc từ Ấn Độ, châu Á và châu Phi. Ngoài ra, vài tài liệu cho rằng tên loài này trong tiếng Hy Lạp mang ý nghĩa là “hoàng gia”.

Ngày nay, ta dễ dàng bắt gặp thảo mộc này rải rác nhiều nơi như nhà bếp, vườn cây…Bởi chúng là gia vị đặc trưng quan trọng trong nhiều nền ẩm thực như Thái Lan, Ý…

1.2 Đặc điểm sinh trưởng

Loài có thể thích nghi với điều kiện khí hậu nhiệt đới hay ôn đới ở các khu vực khác nhau như châu Á, châu Âu, Địa Trung Hải…

Cây ưa sáng và ẩm, sinh trưởng mạnh trong mùa mưa, song với kỹ thuật canh tác hiện nay có thể trồng gần như quanh năm

Phương pháp nhân giống là gieo hạt và giâm cành, với khả năng mọc chồi nhanh.

1.3 Mô tả cây húng quế

Thực vật thân thảo, dáng nhỏ, sống hằng năm, cao khoảng 25-50 cm. Thân và cành vuông nhẵn, phân nhánh nhiều, cành non thường có sắc tím đỏ.

Lá xanh, nhẵn 2 mặt, thường mọc đối, hình trái xoan với mũi mác dài 3-5 cm, rộng 1-1,5 cm. Bề mặt trên đậm và bóng hơn phía dưới, mép nguyên hoặc răng cưa nhỏ, cuống lá dài.

Ở đầu cành, hoa mọc thành cụm xim co gồm nhiều vòng với 5-6 hoa nhỏ, sắc trắng hồng. Các vòng hoa mọc cách xa nhau phía dưới, càng gần tới ngọn thì sát lại. Đài có 5 răng, không đều, mọc nghiêng, tồn tại khi cánh hoa đã rụng, màu lục hoặc tím tía. Tràng hoa hợp từ phía dưới tạo thành ống, rồi xẻ thành 2 môi, nhị 4.

Quả bế tư rời nhau, trong mỗi bế quả thường chứa đựng 1 hạt.

Trong y học cổ truyền, húng quế có vị cay, tính ấm, quy kinh Phế, Tâm. Từ xa xưa, chúng được ghi chép có tác dụng đa dạng như làm ra mồ hôi, giải cảm, giảm đau, tan ứ, chữa ho….

2. Đôi nét về tinh dầu húng quế

2.1 Đặc tính chung của tinh dầu húng quế

Tinh dầu húng quế (Basil essential oil) chiết xuất từ lá, thân và ngọn hoa của thảo mộc cùng tên. Thông qua phương pháp chưng cất lôi cuốn bằng hơi nước hoặc CO₂ . Tùy theo đặc tính của giống, khí hậu, kỹ thuật canh tác…mà khác nhau đôi chút về hoạt chất và hương vị nhưng tổng quan công dụng thì vẫn không đổi

• Màu sắc vàng nhạt
• Độ đậm đặc: mỏng và nhẹ hơn nước
• Mức độ mùi: trung bình-mạnh
• Mùi thơm nồng nàn đặc trưng, mang đến cảm giác tươi mát của cây lá, xen lẫn ngọt ngào ấm áp, gợi nhớ đến mùi hồi.

2.2 Bảo quản

• Tương tự như các loại tinh dầu thiên nhiên khác, nên lưu trữ chiết xuất húng quế trong lọ kín tối màu.
• Sau đó, đặt lọ tại vị trí khô thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp và xa tầm tay trẻ em.

3. Các thành phần giá trị từ tinh dầu húng quế

Tinh dầu húng quế chứa nhiều chất tự nhiên phong phú, trong đó các hợp chất chính là methyl chavicol, linalool, eugenol, methyl eugenol, 1,8 cineole (Eucalyptol), limonene, camphor, pinen…

Ngoài ra, chúng còn chứa các chất chống oxy hóa, vitamin như: lutein, zeaxanthin, beta-carotene và beta-cryptoxanthin…cùng nhiều chiết xuất thực vật tự nhiên có lợi khác.

Một số hoạt chất nổi bật như:

• Methyl chavicol (estragole): chất hữu cơ tự nhiên, thường dùng trong sản xuất nước hoa và tạo mùi thực phẩm.
• Linalool (C₁₀H₁₈O): hợp chất dễ bay hơi, không màu, góp mặt trong nhiều loại thực vật. Nhiều ý kiến cho rằng hàm lượng linalool càng cao thì mùi hương của tinh dầu càng hấp dẫn.
• 1,8-Cineole (eucalyptol): chất hữu cơ tự nhiên, hương vị tươi mát, đặc tính chống oxy hóa, kháng khuẩn, kháng viêm…

4. Tinh dầu húng quế có lợi ích gì cho sức khỏe?

4.1 Tiềm năng ngăn ngừa vi sinh vật gây hại, chống nhiễm trùng

Khả năng ấn tượng của dầu húng quế trong ngăn ngừa vi sinh vật gây hại được minh chứng:

• Hiệu quả chống lại mầm bệnh sinh ra từ thực phẩm phổ biến như vi khuẩn E.coli.
• Thí nghiệm của tạp chí The Journal of Infectious Diseases kết luận: chiết xuất húng quế chữa lành 50% số lượng động vật bị nhiễm trùng tai do vi khuẩn H.influenzae so với 6% ở nhóm dùng giả dược.
• Chiết xuất còn là “khắc tinh” của các vi sinh vật như: vi khuẩn Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis…hay nấm Candida albicans, Candida glabrata…

4.2 Đặc tính kháng viêm, thư giãn cơ và giảm đau xương khớp

Dầu húng quế được xem là loại thuốc chống viêm, giảm đau, giãn cơ tự nhiên. Chúng hữu ích như thế là bởi tác dụng từ các hoạt chất như linalool, citronellol, eugenol…Do đó, chiết xuất sẽ giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị các biểu hiện bất thường của nhiều hệ cơ quan như viêm khớp, viêm cơ,…

4.3 Cân bằng hệ thần kinh, vừa thư giãn, vừa kích thích

Một khám phá hấp dẫn về tinh dầu húng quế là tác động 2 chiều trên cơ thể. Đó là khả năng làm dịu thần kinh, ứng dụng liệu pháp mùi hương trong tình trạng rối loạn lo âu, mất ngủ, stress…Mặt khác, chúng còn có thể nâng cao não bộ, giúp tỉnh táo và tăng sự tập trung. Sự kết hợp giữa việc xoa dịu căng thẳng đồng thời vẫn kích thích, có lẽ là lý do tại sao hầu hết tác giả đề cao ưu điểm của tinh dầu này trong việc cân bằng hệ thần kinh, giải tỏa tâm trí,…

Ngoài ra, liệu pháp hương thơm cũng mang đến tín hiệu mới trong hỗ trợ chức năng vỏ thượng thận. Dù không phải biện pháp triệt để điều trị bệnh lý này, nhưng dầu húng quế được tiết lộ có ảnh hưởng tích cực đến chức năng vỏ thượng thận, điều hòa hormone,…Kết quả là ổn định huyết áp và khiến con người vui vẻ, tràn đầy năng lượng hơn.

4.4 Khử mùi khó chịu và chăm sóc răng miệng

Lợi ích rõ ràng của húng quế bao gồm việc chống lại vi khuẩn, nấm và khử mùi hôi trong thực phẩm, không khí, trên da,…Đó cũng là lý do mà chúng được tìm thấy nhiều trong ngành ẩm thực, các sản phẩm chăm sóc sức khỏe thông thường như nước súc miệng, kem đánh răng, sữa tắm, nước hoa…

4.5 Tinh dầu húng quế giúp xua đuổi côn trùng

Tương tự như những loại dầu dễ bay hơi khác, chiết xuất húng quế được báo cáo có các hoạt chất giúp ngăn ngừa và xua đuổi muỗi, côn trùng đốt. Bên cạnh đó, những hợp chất này còn giúp loài thực vật khác tự vệ trước những kẻ săn mồi như bọ, chuột, vi khuẩn trong đất…

4.6 Chữa lành những tổn thương ở da và tóc

Hầu hết nguyên nhân khiến da nổi mụn là do dầu thừa, vi khuẩn tích tụ, nhiễm trùng nhỏ…May mắn thay, tinh dầu húng quế có thể hoạt động như một phương pháp trị mụn, ngăn ngừa các tác nhân có hại và phục hồi tổn thương. Tuyệt vời hơn, chúng hạn chế gây khó chịu hoặc có tác dụng phụ sau khi sử dụng.

• Nhiều thực nghiệm trên người đã chứng minh rằng tinh dầu húng quế có thể sửa chữa các tổn thương do mụn trứng cá gây nên hoặc tình trạng sẹo, mẩn đỏ,…
• Hơn thế, các thí nghiệm của chiết xuất này trên mô hình da cũng ghi nhận nhiều kết quả thú vị như cải thiện dưỡng ẩm, giảm độ thô ráp và nếp nhăn, tẩy tế bào chết, sáng da…

Mặt khác, dầu húng quế cũng có nhiều ưu điểm đối với tóc như làm sạch, loại bỏ dầu thừa tích tụ, giảm thiểu sự xuất hiện của gàu, giúp tóc bóng khỏe một cách tự nhiên.

4.7 Chống oxy hóa và đẩy lùi nguy cơ mắc bệnh

Nhờ chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa, beta-carotene, eugenol, limonene,…mà húng quế giúp cơ thể chống lại các gốc tự do. Đây là những phân tử không ổn định tạo thành và phát triển do kết quả của quá trình trao đổi chất và các chuyển hóa tự nhiên khác. Chúng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường bên ngoài, sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng…Vì vậy, việc loại bỏ các gốc tự do khỏi cơ thể là vấn đề quan trọng, nhằm nâng cao hệ thống miễn dịch, tránh dẫn đến tổn thương tế bào và nguy cơ mắc bệnh lý.

Đối với bệnh đái tháo đường

• Thí nghiệm trên chuột mắc bệnh tiểu đường: tinh dầu húng quế giúp kiểm soát lượng đường trong máu cao.
• Nghiên cứu điều tra tác động của lá húng quế lên mức đường huyết và cholesterol ở người, kết quả ghi nhận, chúng hữu ích đáng kể trong cải thiện đường huyết và cholesterol mức độ nhẹ.

Đối với bệnh tim mạch

• Eugenol ngăn chặn kênh Canxi, ổn định huyết áp, phòng chống nguy cơ tổn thương tim mạch.
• Hạn chế xơ vữa mạch máu, ức chế giải phóng cytokine gây viêm, ngăn kết tụ tiểu cầu nguy hiểm…
• Lượng magie dồi dào tăng cường lưu lượng máu bằng cách cho phép các mạch máu và cơ thư giãn.

4.8 Phục hồi rối loạn tiêu hóa và hô hấp

Không quá ngạc nhiên khi tinh dầu húng quế luôn nằm trong danh sách những chiết xuất thiên nhiên được lựa chọn cho mục đích giảm các dấu hiệu của cúm, cảm lạnh, viêm xoang…Điều này là do chúng chứa những dược tính kháng virus tự nhiên.

Bên cạnh đó, khi ngửi hoặc xoa bụng bằng vài giọt tinh dầu pha loãng sẽ hữu ích trong kích thích tiêu hóa, giảm táo bón, khó tiêu, buồn nôn…

4.9 Tín hiệu khả quan trong hỗ trợ điều trị ung thư

Dữ liệu công bố trên tạp chí Nutrition and Cancer tiết lộ húng quế có các chiết xuất thực vật- phytochemical giúp ngăn ngừa ung thư một cách tự nhiên. Chúng tăng hoạt động chống oxy hóa, thay đổi tích cực biểu hiện gen, cản trở khối u lây lan. Kết luận này bao gồm trong ung thư da, gan, phổi, cổ tử cung…

Ngoài ra, ở nghiên cứu trên động vật, tinh dầu húng quế cho thấy tiềm năng trong bảo vệ mô và tế bào bình thường trước tác động tiêu cực của phương pháp điều trị ung thư (xạ trị, hóa trị…)

5. Cách sử dụng tinh dầu húng quế hiệu quả

Liệu pháp hương thơm: dùng máy xông hoặc máy khuếch tán lan tỏa tinh dầu khắp không gian sống. Ngoài ra, có thể nhỏ vài giọt dầu pha loãng lên cơ thể ở cổ tay, sau gáy,…hay các vật dụng gần gũi như gối, quần áo, túi thơm…để lưu hương thư giãn cũng như ngăn chặn sự tấn công của côn trùng.

Sản phẩm cho tóc: Dùng duy nhất tinh dầu húng quế hoặc trộn cùng tinh dầu hoa oải hương, hương thảo. Sau đó pha loãng trong dầu nền như dừa, jojoba…thoa lên tóc, ủ 30 phút rồi xả lại bằng nước sạch. Ngoài ra, ta còn có thể cho 3-5 giọt dầu vào dầu gội, dầu xả để sử dụng.

Dùng tại chỗ: pha tinh dầu với chất nền như dầu dừa, jojoba, sữa tắm, nước tắm, nước súc miệng,…tùy theo mục đích sử dụng. Hãy kết hợp chúng với động tác massage tại các khu vực khó chịu nhằm làm tăng lưu thông tuần hoàn và lợi ích điều trị.

Hỗ trợ điều trị tổn thương da mặt: hãy pha loãng với nước ấm rồi lấy bông tẩy trang lau qua nhẹ nhàng hoặc áp dụng dưới dạng xông hơi tinh dầu.

Ẩm thực: Một hoặc hai giọt dầu húng quế có thể dùng trong sinh tố, nước trái cây, sốt, súp…thay cho lá húng quế tươi.

6. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu húng quế

Dù húng quế là gia vị quen thuộc tuyệt vời, nhưng tinh dầu húng quế nguyên chất, đậm đặc được khuyến cáo không uống trực tiếp. Đồng thời nên pha loãng chiết xuất trước khi sử dụng để tránh kích ứng.

Trẻ nhỏ hơn 6 tuổi, phụ nữ trong thời kỳ mang thai, cho con bú, người mắc động kinh, dị ứng với các thành phần tinh dầu, trạng thái cấp cứu…không nên dùng. Vì chiết xuất có thể ảnh hưởng đến nồng độ nội tiết tố cũng như chức năng cơ, thần kinh,…Điều này dễ dẫn đến rủi ro như sẩy thai hay làm nặng thêm tình trạng bệnh.

Nếu bạn chưa từng sử dụng, luôn kiểm tra thử trên khu vực nhỏ trước khi dùng lan rộng. Đặc biệt, chú ý tránh xa vùng da nhạy cảm như mắt, niêm mạc, bên trong tai…hay các vùng không lành lặn. Trong trường hợp gặp phản ứng bất lợi như choáng, nôn ói, nổi mề đay…cần ngưng sử dụng ngay và đến gặp bác sĩ để được đánh giá sức khỏe và có biện pháp xử lý thích hợp.

Lưu ý rằng, chiết xuất thực vật chỉ là liệu pháp bổ trợ, không thay thế được bất kỳ phương pháp trị liệu hoặc đơn thuốc. Nếu bạn muốn sử dụng tinh dầu húng quế với mục đích trị bệnh hãy cân nhắc tham khảo thêm ý kiến từ thầy thuốc.

7. Tổng kết

Quả thực, không chỉ mùi thơm đặc trưng, húng quế còn có tiềm năng đối với sức khỏe con người. Đây cũng là phương pháp trị liệu bổ sung hiệu quả trong nhiều bệnh lý khác nhau. Cuối cùng, nếu bạn muốn khám phá thêm về thế giới tinh dầu, hãy liên hệ Kobi ngay nhé.

8. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

• Basil Essential Oil Fights Bacteria, Colds & Bad Odor https://draxe.com/essential-oils/basil-essential-oil/
• 12 Benefits of Basil + Recipe Ideas https://draxe.com/nutrition/benefits-of-basil/
• Basil, Sweet (Ocimum basilicum) Essential Oil https://escentualweb.com/sweet-basil-essential-oil/
• Health Benefits of Basil https://www.webmd.com/diet/health-benefits-basil#1
• All about basil sweet oil https://www.newdirectionsaromatics.com/blog/products/all-about-basil-sweet-oil.html