Caraway được sử dụng làm loại gia vị trong bánh mì, đặc biệt là bánh mì lúa mạch đen và các sản phẩm thực phẩm khác. Caraway là loài nổi tiếng và được được làm thuốc lâu đời nhất được biết đến. Do có hàm lượng tinh dầu cao (> 40%), sản xuất tinh dầu caraway đã được thương mại hóa và bào chế dưới dạng thực phẩm bổ sung. Cùng Kobi tìm hiểu về loại tinh dầu này trong bài viết sau đây.

1. Mô tả cây caraway

Caraway tên khoa học là Carum carvi, trong họ Hoa tán Apiaceae. Caraway là một loài thực vật sống hai năm một lần, có nguồn gốc từ Tây Á, Châu Âu và Bắc Phi. Loại cây này có bề ngoài tương tự như các thành viên khác trong họ Hoa tán. Cây có các lá hình lông chim, mịn với các đường chia giống như sợi chỉ, chiều dài khoảng 20 – 30 cm. Cuống hoa chính cao từ 40 – 60 cm, có các hoa nhỏ màu trắng hoặc hồng dạng hình nón. Quả Caraway thường được gọi nhầm là hạt, hình lưỡi liềm, dài khoảng 2 mm, có 5 đường gờ nhạt.

2. Tinh dầu caraway là gì

Ngày nay, các kỹ thuật khác nhau đã được phát triển để chiết xuất tinh dầu từ caraway nhằm nâng cao sản lượng tinh dầu. Chiết xuất chất lỏng siêu tới hạn (Supercritical fluid extraction), chiết xuất với hỗ trợ của sóng siêu âm (ultrasound-assisted extraction), chiết xuất với hỗ trợ của vi sóng (microwave-assisted extraction) và chưng cất bằng phương pháp đun nóng cảm ứng trực tiếp với hỗ trợ của từ trường (hydrodistillation by direct induction heating assisted by magnetic field) là những phương pháp chính được áp dụng để chiết xuất tinh dầu từ quả caraway

Tinh dầu thu được có màu vàng nhạt, mùi thơm dịu, nồng, hơi cay. Hương vị của nó gợi nhớ đến cam thảo, rau mùi, hồi và thì là.

3. Thành phần hóa học của tinh dầu caraway

Nhìn chung các yếu tố môi trường như khí hậu, nguồn nước, thổ nhưỡng, … đều ảnh hưởng đến thành phần và chất lượng của tinh dầu caraway

Carvone (61.6 – 77.4%) và limonene (16.2 – 29.1) là hai thành phần chính của tinh dầu này. Ngoài ra còn có các thành phần khác như γ-Terpinene, cuminaldehyde, γ-Terpinene-7-al, p-cymene, β-myrcene, α-selinene, apiole, trans-dihydrocarvone, trans-carveole, …

4. Tác dụng của tinh dầu caraway

Tinh dầu thường dễ bay hơi, có mùi và có thể chứa tới 100 thành phần riêng lẻ. Tinh dầu có các hoạt tính chống oxy hóa, diệt khuẩn, diệt nấm, giảm đau, chống co thắt, … Tinh dầu chiết xuất từ caraway cũng được thêm vào mỹ phẩm, kem đánh răng và một số chế phẩm dược phẩm khác.

4.1. Chống oxy hóa

Gốc tự do là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh mạn tính trong cơ thể. Những gốc này làm suy giảm và lão hóa sớm các tế bào. Vì vậy chất chống oxy hóa trong tinh dầu caraway rất hữu ích với con người.

Hoạt tính chống oxy hóa của tinh dầu chiết xuất từ ​​quả caraway được xác định bằng xét nghiệm DPPH và các sản phẩm peroxy hóa. Kết quả cho thấy khả năng chống oxy hóa của tinh dầu cao hơn đáng kể so với các hợp chất chống oxy hóa tiêu chuẩn như trolox. Caraway giúp cho các tế bào chống lại sự tấn công của các gốc tự do, hoạt hóa của các enzym chống oxy hóa quét các gốc tự do ở chuột bị ung thư ruột kết. Do đó làm giảm sự tăng sinh tế bào của các tế bào ung thư. Tác dụng này nhờ vào các hợp chất phenolic có trong tinh dầu.

4.2. Bảo vệ gan, thận

Người ta nghiên cứu thấy tinh dầu caraway giúp bảo vệ thận bị độc với liều uống 10 mg/kg. Bên cạnh đó, tinh dầu còn cải thiện đáng kể bệnh lý bệnh thận do tiểu đường ở các tiểu cầu thận và mô kẽ. Nhận thấy tác dụng bảo vệ thận của tinh dầu đầy hứa hẹn.

Nghiên cứu khác cho thấy tinh dầu từ quả caraway có tác dụng giảm đáng kể men gan aspartate transaminase (AST) và alanin transaminase (ALT). Tinh dầu giúp làm giảm phù nề, xung huyết, hoại tử và mức độ nghiêm trọng của tổn thương gan chuột.

4.3. Khả năng chống đái tháo đường

Ở chuột mắc bệnh tiểu đường, người ta cho uống tinh dầu caraway giúp làm giảm lượng đường trong máu lúc đói. Tinh dầu tác dụng trên lượng đường huyết và không ảnh hưởng đến insulin trong máu. Điều này có thể ngụ ý rằng tinh dầu làm giảm đường huyết theo một cơ chế khác, độc lập với sự bài tiết insulin. Tác dụng chống oxy hóa của tinh dầu từ quả caraway có thể liên quan đến tác dụng chống đái tháo đường.

4.4. Thuốc chống co giật

Khả năng chống động kinh của quả caraway tự nhiên đã được mô tả trong y học truyền thống. Nghiên cứu ghi nhận tinh dầu caraway có tác dụng phòng ngừa, chống co giật do trương lực. Từ đó giảm tỉ lệ tử vong. Tác dụng chống co giật của tinh dầu cao hơn so với chiết xuất trong nước. Tinh dầu không ảnh hưởng đến phối hợp thần kinh – cơ.

4.5. Tác dụng chống viêm

Tinh dầu caraway đường uống làm giảm các cytokine tiền viêm (IFN-γ, IL-6 và TNF-α) ở chuột bị bệnh viêm đại tràng. Chất chiết xuất từ ​​caraway và tinh dầu của nó làm giảm viêm nhiễm và xâm nhập của các tế bào bạch cầu trong lớp chất nhầy và dưới niêm mạc. Do đó, caraway có thể là một ứng cử viên tốt để kiểm soát các bệnh viêm nhiễm như Hội chứng ruột kích thích (IBS) và bệnh viêm ruột (IBD).

4.6. Tinh dầu caraway trong hội chứng ruột kích thích (IBS)

Trong thử nghiệm chéo có đối chứng ngẫu nhiên, người ta đánh giá hiệu quả của thuốc đắp nóng có chứa tinh dầu trong điều trị IBS 3 tuần.

2/3 số bệnh nhân bôi ngoài tinh dầu caraway thấy hiệu quả điều trị tốt hoặc rất tốt. Chất lượng cuộc sống, mức độ lo lắng, chứng khó chịu ở bụng được cải thiện đáng kể. Điều trị bằng tinh dầu không có bất kỳ tác dụng phụ nào. Tinh dầu Caraway được xem là phương thuốc điều trị nhu động dạ dày – ruột, chống viêm, chống oxy hóa.

4.7. Giảm chứng khó tiêu

Ứng dụng quan trọng nhất của tinh dầu caraway là khắc phục các vấn đề về tiêu hóa.

Trong một thử nghiệm lâm sàng, hiệu quả và khả năng dung nạp của viên nang chứa tinh dầu caraway và tinh dầu bạc hà được đánh giá ở bệnh nhân rối loạn tiêu hóa chức năng. Người bệnh uống hai viên, hai lần mỗi ngày, 30-60 phút trước bữa ăn trong 28 ngày. Kết quả nghiên cứu cho thấy viên nang làm giảm các triệu chứng vượt trội hơn nhiều so với nhóm thuốc khác. Không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào được ghi nhận trong nghiên cứu.

4.8. Kháng khuẩn, kháng nấm

Tinh dầu Caraway có khả năng kháng khuẩn, diệt nấm, diệt côn trùng, diệt ấu trùng và vi sinh – kí sinh trùng khác.

Thành phần chính là limonene, β-selinene, β-elemene và caryophyllene oxide cho thấy hoạt tính kháng khuẩn chống lại Bacillus subtilis, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Bacillus cereus, Salmonella enteritidis, và Listeria monocytogenes. Tinh dầu có thể kháng nhiều loại nấm như Lasiodiplodia theobromae, Colletotrichum gloeosporioides, Alternaria citrii, Botrytis cinerea, và Penicillium digitatum.

Do đó, có ý kiến ​​cho rằng tinh dầu là một nguồn chất chống ô nhiễm, được sử dụng trong bảo quản thực phẩm. Mặc dù cơ chế của tinh dầu từ quả caraway chưa được hiểu rõ, nhưng có vẻ như nó tác động lên màng tế bào. Tuy nhiên, sự biến về các đặc điểm hình thái, năng suất, hàm lượng và thành phần tinh dầu ảnh hưởng đến hoạt động kháng khuẩn, có sự khác biệt lớn giữa các quần thể và giống cây caraway.

4.9. Công nghiệp thực phẩm

Carvone, một thành phần chính của tinh dầu, đã được sử dụng để ức chế sự mọc mầm ở khoai tây và hành tây trong kho bảo quản. Nghiên cứu khác năm 2013 báo cáo rằng phủ một lớp  chứa 0,20% tinh dầu caraway rất hữu ích để bảo quản xúc xích khô. Lớp phủ tự nhiên này có thể ngăn thực phẩm khỏi quá trình oxy hóa lipid, duy trì mùi vị tốt hơn khi bảo quản trong 5 tháng.

Cùng với khả năng kháng khuẩn nói trên thì tinh dầu từ quả caraway thực sự là một chất bảo quản hiệu quả, có nguồn gốc tự nhiên, an toàn cho con người.

Ngoài ra, người ta cho bò sữa ăn 0,2 và 1g tinh dầu/kg chất khô trong 24 ngày. Tinh dầu không ảnh hưởng đến tiêu hóa và sản xuất sữa của bò mà còn làm sữa có mùi thơm hơn.

5. Cách sử dụng tinh dầu caraway

5.1. Liều dùng tinh dầu Caraway hàng ngày

• 0,15 – 0,3 mL tương đương 3 – 6 giọt tinh dầu chia làm ba lần mỗi ngày ở người trưởng thành và người lớn tuổi. Nó giúp giảm triệu chứng dạ dày – ruột, co thắt, chướng bụng, đầy hơi và đầy bụng. Tuy nhiên, không khuyến cáo cho trẻ em dưới 18 tuổi, trong thời kỳ cho con bú và mang thai.
• Các chế phẩm của tinh dầu với nồng độ 2% dưới dạng kem bôi ngoài da hàng ngày. Có thể bôi lớp mỏng trên vùng bụng của trẻ sơ sinh, trẻ em, thanh thiếu niên, người lớn và người lớn tuổi.

5.2. Cách dùng tại nhà

• Nhỏ một giọt tinh dầu vào bàn chải đánh răng của bạn. Đánh răng cả sáng và tối để giúp duy trì một khoang miệng sạch sẽ.
• Thêm một giọt tinh dầu Caraway và một giọt tinh dầu đinh hương vào nước. Súc miệng hàng ngày.
• Mát – xa bụng nhẹ nhàng bằng tinh dầu pha loãng giúp giảm các triệu chứng tiêu hóa khó chịu.
• Khuếch tán ba đến bốn giọt tinh dầu để có hương thơm dịu ngọt, hoàn hảo trước hoặc trong bữa ăn.
• Thêm một giọt tinh dầu Caraway và một giọt tinh dầu Oải hương vào nước tắm ấm giúp bạn thư giãn, dễ chịu.

6. Lưu ý an toàn khi sử dụng

6.1. Chống chỉ định và thận trọng

• Không khuyến cáo sử dụng tinh dầu và chế phẩm từ caraway trên vùng da có vết thương hở, xung quanh mắt. Không để tinh dầu dính vào mắt.
• Tinh dầu caraway không khuyến cáo sử dụng trong thời kỳ mang thai và cho con bú do không đủ dữ liệu.
• Cảnh báo không sử dụng ở người bị tắc nghẽn đường mật, bệnh gan, viêm đường mật, sỏi mật hoặc các bệnh đường mật khác. Nguyên nhân do tinh dầu caraway có tác dụng ức chế hoàn toàn lên túi mật ở người.
• Chống chỉ định với người có tình trạng viêm thận.
• Sử dụng quá liều tinh dầu caraway trong thời gian dài có thể gây tổn thương thận và gan.

6.2. Độc tính của tinh dầu Caraway

• Tinh dầu nguyên chất không có tác dụng gây khó chịu trên da chuột thí nghiệm.
• Thoa tinh dầu nồng độ 4% trong dầu nền không có phản ứng kích ứng và nhạy cảm trong 48 giờ thử nghiệm ở người.
• Tinh dầu được dung nạp tốt ở liều điều trị và không có tác dụng độc đối với người. Liều tối đa không gây chết người của tinh dầu caraway là 400 mg/kg.
• Người tham gia nghiên cứu uống tinh dầu caraway pha loãng trong 12 tuần. Không có tác dụng phụ nào ghi nhận sau 12 tuần điều trị. Nhịp tim, chức năng gan, thận không bị ảnh hưởng.
• Tuy nhiên, khi uống tinh dầu liên tục có thể làm ảnh hưởng đến chuyển hóa dược học của paracetamol trong cơ thể.
• Sử dụng tinh dầu caraway 100 mg làm tăng nồng độ rifampin trong huyết tương. Caraway làm tăng chỉ số sinh khả dụng Cmax của kháng sinh và diện tích dưới đường cong.

Do đó, cần thận trọng khi sử dụng tinh dầu caraway cùng với những loại thuốc mà bạn đang điều trị. Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ sự e ngại nào về việc sử dụng tinh dầu.

7. Quy cách đóng gói

8. Kết luận

Mặc dù, tinh dầu caraway được cho là an toàn nhưng vẫn tồn tại tỉ lệ độc tính nhất định đối với cơ thể. Bạn đọc cần nắm vững cách sử dụng an toàn, hiệu quả, lợi ích cho bản thân và gia đình.

9. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

10. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780124166417000328
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6328425/