Cần tây là loại thực phẩm được biết đến với khả năng cung cấp chất xơ, bảo vệ sức khỏe tim mạch, và một số lợi ích làm đẹp. Cần tây có thể sử dụng như loại rau ăn hàng ngày. Còn ít người biết đến hạt cần tây cung cấp lượng tinh dầu có giá trị coa. Mời bạn đọc cùng Kobi tìm hiểu về tinh dầu hạt cần tây trong bài viết dưới đây.

1.  Mô tả cây cần tây

Cây cần tây có tên khoa học là Apium graveolens. Cần tây là một loài thực vật sống ở đầm lầy trong họ hoa tán Apiaceae. Chúng đã được trồng như một loại rau từ thời cổ đại.

Cần tây có thân gồm nhiều cuống dài, thuôn thành lá. Lá cần tây có hình lông chim đến lưỡng kim với các lá chét hình thoi dài 3–6 cm và rộng 2–4 cm. Hoa cần tây có màu trắng kem, đường kính 2–3 mm. Hạt cần tây có hình trứng rộng đến hình cầu, dài và rộng 1,5–2 mm.

Các giống cây trồng hiện đại đã được lựa chọn để có cuống lá to chắc hoặc có thân lá lớn. Thân cây cần tây dễ dàng tách ra thành “sợi”. Đó là những bó tế bào nhu mô góc nằm bên ngoài bó mạch.

2.  Đặc điểm sinh trưởng của cây cần tây

Cây được ươm từ hạt. Sau khi tỉa thưa, chúng sẽ đạt được chiều cao từ 15–20 cm. Cần tây lần đầu tiên được trồng như một loại rau mùa đông – đầu mùa xuân. Cần tây là một loại cây trồng hai năm một lần trên toàn cầu. Nó chỉ ra hoa và hạt trong năm thứ hai.

Cần tây thích nơi môi trường sống tự nhiên mặn và ẩm ướt, hoặc đất đầm lầy gần bờ biển. Đất giàu dinh dưỡng, nhiều bùn.

3.  Cách thu hái cần tây

3.1. Thân và Lá cần tây

Khi cây đạt kích thước chung thì người ta tiến hành thu hoạch, có thể bán được. Do sự phát triển của cây trồng rất đồng đều nên các cánh đồng chỉ thu hoạch một lần. Cần tây được đóng gói vào các thùng carton chứa từ 36 – 48 thân cây và nặng tới 27 kg. Trong điều kiện tối ưu, cần tây có thể được bảo quản đến bảy tuần từ 0–2 ° C.

Lá cần tây thường được sử dụng trong nấu ăn để tăng thêm vị cay gần giống nhưng nhẹ hơn tiêu đen. Lá cần tây được phơi khô thích hợp để rắc vào gia vị để ướp cá, thịt nướng, chiên, quay, món súp và món hầm. Chúng cũng có thể được ăn sống, trộn thành món salad hoặc để trang trí.

3.2. Hạt cần tây

Ở các nước ôn đới, cần tây cũng được trồng để lấy hạt. Trên thực tế, những hạt này tạo ra một loại tinh dầu có giá trị được sử dụng trong ngành công nghiệp nước hoa. Hạt cần tây có thể được sử dụng làm hương liệu, gia vị.

4.  Tinh dầu hạt cần tây là gì

• Hạt cần tây sau khi thu hoạch được sơ chế và chuyển đến nhà máy sản xuất tinh dầu. Ở đây, hạt được chưng cất hơi nước, chiết xuất dung môi để thu được tinh dầu hạt cần tây.
• Tinh dầu thu được là Chất lỏng màu vàng nhạt, trong suốt. Mùi thơm mạnh mẽ, hơi cay, nồng, hơi béo đặc trưng của cần tây. Mùi hương cực kỳ lan tỏa.

5.  Thành phần hoá học của tinh dầu hạt cần tây

Hạt cần tây chứa 2% tinh dầu dễ bay hơi được ứng dụng để làm hương liệu cho thực phẩm và cả trong ngành sản xuất nước hoa. Limonene và selinene là 2 thành phần chiếm 60% và 20% trong tinh dầu.

Tuy nhiên, các thành phần trong tinh dầu tạo ra mùi thơm điển hình là 3-n-butyl-4-5-dihydro phthalide (sedanenolide), 3-n-butylphthalide, sedanolide, và anhydride sedanonic. Chúng hiện diện ở mức độ rất thấp (1- 3%). Trong đó, sedanenaloide có nhiều lợi ích cho sức khỏe.

6.  Những công dụng của tinh dầu hạt cần tây

6.1. Theo y học cổ truyền Iran

Ở Iran, cần tây được công nhận các hợp chất tốt cho sức khỏe, có thể chữa bệnh đa dạng. Tinh dầu hạt cần tây rất hữu ích trong điều trị viêm phế quản, bệnh suy nhược, hen suyễn, bệnh vẩy nến, nôn mửa, sốt và các khối u.

6.2. Hạ huyết áp

• Cao huyết áp là một căn bệnh tim mạch được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”. Cao huyết áp có thể gây biến chứng lên tim mạch, thận, não, mắt, … Hạ và đưa huyết áp về chỉ số bình thường luôn là mục tiêu chữa trị căn bệnh này.
• Nghiên cứu đánh giá tính an toàn của tinh dầu chiết xuất từ hạt cần tây với các thành phần hoạt tính như 3-n-butylphthalide ở bệnh nhân cao huyết áp. Người tham gia được sử dụng viên nang bào chế từ tinh dầu trong 4 tuần.
• Kết quả chỉ ra rằng viên nang hạt cần tây là an toàn cho bệnh nhân tăng huyết áp, và làm giảm các giá trị huyết áp và mỡ lipid.
• Ngoài ra, nó còn có lợi đối với các chức năng của thận và gan. Đồng thời, không có thay đổi đáng kể nào trong tế bào máu và điện giải.
• Theo kết quả đầy hứa hẹn của thử nghiệm, Viên nang chiết xuất hạt cần tây có thể được coi là một chất bổ sung an toàn cho bệnh nhân cao huyết áp.

6.3. Chống viêm ruột

• Bệnh viêm ruột (IBD) là một tình trạng viêm mãn tính và đa yếu tố đường tiêu hóa, được phân loại thành viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Trong khi căn nguyên của IBD vẫn chưa được biết rõ. Rối loạn chức năng hệ thống miễn dịch, thay đổi hệ lợi khuẩn đường ruột, căng thẳng oxy hóa và tổn thương niêm mạc ruột là một trong những lý do đáng ngờ nhất. Các thuốc ức chế miễn dịch có hiệu quả hạn chế. Nhưng các phản ứng có hại và độc tính lớn như phản ứng dị ứng, ức chế tủy xương, loãng xương, nhiễm độc gan và xơ phổi.
• Hàm lượng tinh dầu hạt cần tây có khả năng chống co thắt mạnh, chủ yếu là limonene (60%) và selinene (10%). Trong số các hợp chất còn lại, có có luteolin tác dụng chống viêm đáng kể theo y văn.
• Người ta cũng kết luận rằng luteolin là một thành phần quan trọng của tinh dầu chiết xuất từ cần tây có hiệu quả trong cải thiện bệnh viêm đại tràng ở chuột. Mặc dù còn cần thêm nhiều thí nghiệm nhưng tinh dầu có thể ứng dụng bào chế trong điều trị hoặc phòng ngừa viêm đại tràng ở người.

6.4. Tinh dầu dạng nhũ tương nano có hoạt tính kháng ung thư tiềm năng

Tiềm năng điều trị của tinh dầu hạt cần tây đã được nghiên cứu thông qua việc xây dựng và thử nghiệm một loại nhũ tương nano với sử dụng kỹ thuật siêu âm.

Sau khi được bào chế, tinh dầu đã ức chế sự tăng sinh tế bào đáng kể, kích hoạt chết tế bào theo đúng chu trình.

Các kết quả trong nghiên cứu này cho thấy tinh dầu hạt cần tây là một thành phần có thể dùng để điều trị ung thư. Chúng là một ứng cử viên để điều trị ung thư tích cực nhưng an toàn.

6.5. Giảm tổn thương tinh hoàn ở nam giới

• Di (2-ethylhexyl) phthalate (DEHP), phthalate phổ biến nhất trong nhiều mặt hàng gia dụng. DEHP được cho là gây rối loạn nội tiết ở nam giới, có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến chức năng sinh sản, cho cả thời thơ ấu và người lớn. Tiếp xúc với phthalate trước khi sinh đã được chứng minh là có liên quan đến giảm chức năng sinh sản ở nam giới vị thành niên.
• Một nghiên cứu đã đánh giá khả năng hoạt động của tinh dầu hạt cần tây chống lại DEPH trên chuột đực như thế nào. Sau 8 tuần sử dụng, tinh dầu cần tây giúp ngăn chặn việc giảm trọng lượng tinh hoàn. Đồng thời, tăng cường số lượng tinh trùng mào tinh, nồng độ hormone sinh dục như testosterone; giảm thiểu các chất gây quá trình oxy hóa.

6.6. Giảm đau, chống viêm

• Tinh dầu hạt cần tây là một chất chống viêm, giảm đau khá tốt được nghiên cứu trên tạp chí Dược học 2007. Chúng là phương thuốc tự nhiên giúp giảm đau và khó chịu như viêm khớp, thấp khớp, bệnh gút, đau nhức cơ bắp sau một buổi tập luyện căng thẳng.
• Tình trạng đau, viêm một phần là do sự tích tụ của các chất không mong muốn trong máu như chất trung gian gây viêm (viêm khớp), acid uric (gút), acid lactic (đau cơ). Tinh dầu giúp tăng cường đào thải thông qua cơ chế lợi tiểu, tống các chất ra bên ngoài.

6.7. Điều hòa kinh nguyệt ở nữ giới

• Tinh dầu hạt cần tây là một “đồng minh” hữu ích cho những phụ nữ bị đau và khó chịu trong chu kỳ kinh nguyệt của họ. Tinh dầu giúp làm dịu chứng chuột rút và giảm đau bụng kinh hàng tháng. Đồng thời, giúp giảm bớt các triệu chứng mệt mỏi và buồn nôn.
• Hơn nữa, tinh dầu đảm bảo chu kỳ kinh nguyệt đều đặn. Điều này rất quan trọng vì khi đó, nó sẽ giúp giảm thiểu rủi ro mắc các bệnh về tử cung, đảm bảo duy trì sức khỏe tổng thể của tử cung.

6.8. Kháng khuẩn

Tinh dầu hạt cần tây có đặc tính kháng khuẩn diệt vi trùng, đặc diệt là vi khuẩn tụ cầu vàng rất cứng đầu, TInh dầu có thể giúp chữa nhiều bệnh ngoài da, và các bệnh nhiễm trùng bên trong cơ thể. Vì vậy, các chuyên gia thảo dược khuyên dùng tinh  dầu hạt cần tây để ngăn ngừa các vấn đề về viêm bàng quang.

6.9. Thuốc chống muỗi bôi da

Thành phần 3-n-butylphthalide trong tinh dầu hạt cần tây đã được nghiên cứu trở thành thuốc xịt chống côn trùng đốt.

• Nghiên cứu đã phát hiện tinh dầu có khả năng bảo vệ khỏi bị muỗi đốt trong 3.5 giờ sau khi bôi. Tinh dầu rất ổn định trên da, và chống thấm chống trôi rất tốt. Khi thoa lên da của những người tình nguyện, tinh dầu cho thấy hoạt tính xua đuổi mạnh mẽ đối với một loạt các loài muỗi khác nhau như muỗi Aedes, muỗi Culex, muỗi Mansonia, …
• Tinh dầu cũng không gây kích ứng da, bất kỳ tác dụng phụ nào khác, trong 6 tháng sử dụng hoặc trong 3 tháng tiếp theo sau khi theo dõi. Thuốc chống muỗi dựa trên chiết xuất của tinh dầu hạt cần tây có thể được phát triển thương mại.

7.  Cách sử dụng tinh dầu hạt cần tây

7.1. Trong trị liệu bằng hương thơm

• Khuếch tán: Để trải nghiệm những lợi ích về hương thơm của tinh dầu hạt cần tây, bạn chỉ cần thêm một vài giọt vào máy khuếch tán tinh dầu hoặc máy xông hơi điện. Điều này tuyệt vời cho một không gian tràn ngập hương thơm nồng, mạnh mẽ. Ngoài ra, tinh dầu còn có thể giúp đuổi trừ một số loài muỗi, côn trùng trong nhà.
• Tắm nước ấm: Đối với những người muốn giảm viêm, co thắt cơ và đau nhức, hãy thêm một vài giọt tinh dầu hạt cần tây vào bồn nước ấm.

7.2. Mát xa ngoài da

Bạn có thể pha loãng 5 giọt tinh dầu hạt cần tây với 2.5 ml dầu mè, hoặc dầu dừa.

• Xoa bóp bấm huyệt: bạn có thể mát – xa vào những vùng bị đau khớp, đau cơ, … Nếu đang trong chu kỳ kinh nguyệt, bạn có thể mát xa vào vùng bụng dưới để giúp giảm đau.
• Bôi chống muỗi, côn trùng: bạn có thể dùng tỉ lệ tinh dầu : dầu nền như trên. Tiến hành xoa lên vùng da không được quần áo che phủ. Hỗn hợp sẽ giúp bảo vệ bạn và gia đình khỏi bị muỗi đốt.

7.3. Trong công nghiệp dược phẩm

Tinh dầu hạt cần tây đã được chứng nhận an toàn GRAS và được sử dụng trong các sản phẩm trên thị trường. Các dạng bào chế khác nhau của tinh dầu được ứng dụng trong thuốc hạ huyết áp, xịt chống muỗi, hỗ trợ giảm đau, chống oxy hóa, …

Tinh dầu hạt cần tây còn là note hương cơ bản trong chế tạo nước hoa. Tinh dầu cho mùi hương nồng, ấm áp, mạnh mẽ,

8.  Những lưu ý khi sử dụng tinh dầu hạt cần tây

8.1. Khi chọn mua tinh dầu

Khi chọn mua bạn nên tìm hiểu các thông số tiêu chuẩn về tinh dầu hạt cần tây mà nhà sản xuất công bố. Ngoài ra, bạn cần:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia trước khi bạn bắt đầu sử dụng tinh dầu hạt cần tây.
• Đảm bảo chắc chắn sản phẩm tinh dầu được sản xuất có chất lượng, thương hiệu uy tín.
• Kiểm tra tên khoa học của sản phẩm tinh dầu hạt cần tây là Celery Seed Essential Oil hoặc Apium graveolens. Việc làm này có thể giúp bạn chọn đúng tinh dầu mình cần.
• Nếu sản phẩm tinh dầu cần tây có mùi khác lạ thì bạn không nên mua.

8.2. Trong khi sử dụng tinh dầu

• Sử dụng các loại tinh dầu từ thảo mộc là một cách tiếp cận lâu đời để bồi bổ cơ thể và điều trị bệnh. Tuy nhiên, một số tinh dầu có thể có tác dụng phụ, tương tác với các loại thảo mộc, chất bổ sung hoặc thuốc khác. Vì những lý do này, bạn nên dùng tinh dầu hạt cần tây dưới sự giám sát của bác sĩ, chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
• Phụ nữ có thai không nên dùng tinh dầu hạt cần tây. Vì có thể dẫn đến chảy máu tử cung và co thắt cơ tử cung, có thể gây sẩy thai.
• Những người đang bị bệnh viêm thận không nên dùng tinh dầu từ hạt cần tây.
• Những người bị huyết áp thấp nên thận trọng khi sử dụng tinh dầu này. Chúng có thể gây hạ huyết áp, choáng váng, chóng mặt, …
• Một số người bị dị ứng với phấn hoa bạch dương cũng có thể bị dị ứng với tinh dầu hạt cần tây.
• Tránh ngửi tinh dầu trực tiếp từ trong chai lọ vì tinh dầu đậm đặc có thể rất cay nồng, gây khó chịu.
• Không được nuốt hoặc uống tinh dầu hạt cần tây khi chưa được bào chế, tinh luyện thành viên uống.
• Một số hóa chất trong tinh dầu hạt cần tây có thể khiến da trở nên rất nhạy cảm với tia UV trong ánh nắng mặt trời. Vì vậy, sau khi thoa tinh dầu trên da thì cần sử dụng kem chống nắng phổ rộng để bảo vệ da.

8.3. Tương tác với một số thuốc

Nếu bạn đang sử dụng một số thuốc dưới đây thì bạn không nên dùng tinh dầu, thậm chí là hạt cần tây nguyên bản.

• Lithi: có thể thay đổi cách bài tiết thuốc này trong cơ thể.
• Thuốc tuyến giáp: có thể tương tác với thuốc tuyến giáp.
• Thuốc lợi tiểu (thuốc hạ huyết áp): Tinh dầu hạt cần tây hoạt động như một loại thuốc lợi tiểu. Vì vậy, nó có thể làm tăng tác dụng của các thuốc lợi tiểu khác và làm tăng nguy cơ mất nước.
• Thuốc làm loãng máu (thuốc chống đông máu và chống kết tụ tiểu cầu): Hạt cần tây chứa các hóa chất có thể làm loãng máu. Điều này có thể làm tăng tác dụng của thuốc làm loãng máu và làm tăng nguy cơ chảy máu. Thuốc làm loãng máu bao gồm aspirin, warfarin (Coumadin) và clopidogrel (Plavix).
• Các loại thuốc khác: Hạt cần tây có thể tương tác với lithium và thuốc an thần.

8.4. Bảo quản tinh dầu hạt cần tây

Trong tinh dầu hạt cần tây có rất nhiều chất có lợi cho sức khỏe. Bạn cần lưu ý khi bảo quản tinh dầu để giữ gìn những hợp chất có lợi này.

• Bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, thời hạn dùng sau khi mở nắp đã được in trên bao bì của nhà sản xuất tinh dầu hạt cần tây.
• Bạn nên bảo quản tinh dầu hạt cần tây trong các loại chai lọ thủy tinh tối màu, bảo quản ở nơi thoáng mát. Tránh để tinh dầu tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.
• Bạn nên để tinh dầu hạt cần tây tránh xa tầm tay của trẻ em và vật nuôi. Trẻ nhỏ có tính tò mò và hiếu động.
• Trong quá trình sử dụng, nếu tinh dầu có màu sắc khác lạ, mùi vị bất thường thì tốt nhất, bạn không nên tiếp tục sử dụng nữa.

9. Quy cách đóng gói

10.  Kết luận

Tinh dầu hạt cần tây là một loại tinh dầu có nguồn gốc từ hạt cây cần tây. Trong những năm qua, tinh dầu hạt cần tây đã được sử dụng cho nhiều mục đích liên quan đến sức khỏe con người. Hiện tại Kobi đang kinh doanh tinh dầu, dầu nền và các sản phẩm phụ trợ. Bạn đọc quan tâm, có nhu cầu sử dụng tinh dầu hạt cần tây thì đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn cụ thể. Những bài viết khác, bạn đọc có thể tìm hiểu thêm bằng cách truy cập vào trang web chính thức Kobi.vn.

11. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

12. Các chứng chỉ/chứng nhận

• COA/GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15228722/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35536382/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8505686/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5871295/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24188309/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33116493/
7. https://www.mountsinai.org/health-library/herb/celery-seed
8. https://en.wikipedia.org/wiki/Celery