Tinh dầu Cúc Bất Tử

Cúc bất tử Helichrysum là cái tên gây nhiều nhầm lẫn với nhiều người ở Việt Nam. Nhưng cúc bất tử Helichrysum đã được sử dụng rộng rãi và rất phổ biến trong y học cổ truyền Địa Trung Hải, Nam Âu, … Loài cây này cũng được sử dụng trong ẩm thực. Cùng KOBI tìm hiểu về tinh dầu cúc bất tử Helichrysum và những lợi ích trong bài viết chi tiết dưới đây.

1. Mô tả cây cúc bất tử Helichrysum

Cúc bất tử có tên khoa học là Helichrysum italicum. Đây là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc (Asteraceae).

Cúc bất tử thường mọc ở nhữn khu vực khô nhiều đá và cát, thường được tìm thấy ở Địa Trung Hải và Nam Âu. Chúng là cây bụi nhỏ, chiều cao khoảng từ 40 – 60 cm. Lá xẻ thùy sâu, nhỏ, thuôn dài, có mùi thơm nồng. Hoa chùm mọc ở đầu ngọn hoặc cành. Hoa có màu vàng kim. Thường ra hoa từ đầu tháng 6 tới cuối tháng 7.

Trong tiếng Anh, đôi khi cúc bất tử còn được gọi là “curry plant” (cây cà ri) do có mùi thơm gần giống như bột cà ri. Cành non và lá được dùng để hầm các món thịt, cá và rau để tạo hương vị.

Cần tránh nhầm lẫn với cây cúc bất tử với hoa nhiều màu sắc khác nhau, được trồng ở Đà Lạt, Việt Nam. Loài này tên khoa học là Xerochrysum bracteatum, cũng là một loài thực vật thuộc họ Cúc (Asteraceae).

2. Tinh dầu cúc bất tử là gì?

Tinh dầu Helichrysum có nguồn gốc từ cây Helichrysum italicum. Dầu có thể được tìm thấy trong tất cả các bộ phận xanh của cây, bao gồm cả thân và lá. Hoa khô của cây cũng có thể được sử dụng cho mục đích y học.

Helichrysum italicum còn được gọi là cây cà ri vì lá của nó có mùi giống cà ri.

3. Thành phần hóa học của tinh dầu cúc bất tử

Tinh dầu cúc bất tử có thành phần rất phức tạp. Có 44 hợp chất đã được nghiên cứu xác định. Các hợp chất chính là: α-pinen (12,8%), 2-metylcyclo-hexyl pentanoat (11,1%), neryl axetat (10,4%), 1,7-di-epi-α-cedren (6,8%), thymol (5,4 %), erymophilene (4,3%), limonene (4,0%), 2,3,4,7,8,8a-hexahydro-1 H -3a, 7-methanoazulene (3,1%), α-bergamotene (2,6%) và ar-curcurmene (2,3%).

4. Tác dụng của tinh dầu cúc bất tử

Tinh dầu cúc bất tử Helichrysum là một loại thuốc truyền thống được sử dụng phổ biến ở vùng Địa Trung Hải. Chúng được cho là có đặc tính chống viêm, kháng nấm và kháng khuẩn.

4.1. Chất kháng khuẩn tốt

Khả năng kháng khuẩn là đặc điểm thường gặp của các tinh dầu. Tinh dầu cúc bất tử cũng không ngoại lệ.

Khả năng kháng khuẩn của tinh dầu đã được đánh giá phương pháp khuếch tán đĩa. Cho thấy hiệu quả trên rất nhiều loại vi khuẩn như: Staphylococcus aureus, Micrococcus luteus, Enterococcus cereus, Bacillus cereus, Staphylococcus epidermidis, Bacillus subtitis, Enterococcus cereus, Bacillus cereus, Staphylococcus epidermidis, …

Đồng thời, tinh dầu cũng diệt được các loại nấm Candida albicans, Saccharomyces cerevisiae, Fusarium solani var.coeruleum, Aspergillus niger, Alternaria Alternata, Ascochyta rabiei, …

Đặc biệt, tinh dầu có hiệu quả trên S. aureus kháng methicillin, Klebsiella pneumoniae kháng carbapenem, Acinetobacter baumannii kháng carbapenem và Pseudomonas aeruginosa kháng carbapenem. Khả năng diệt nấm/diệt khuẩn đối với C. albicans và A. baumannii kháng carbapenem chỉ với nồng độ 5%. Đây là những chủng vi khuẩn khiến giới y khoa thực sự “đau đầu”.

Điều này hoàn toàn phù hợp với cách sử dụng trong y học truyền thống, có liên quan đến các tình trạng viêm đường hô hấp, tiêu hóa và bệnh ngoài da.

4.2. Chống lão hóa da

Tinh dầu từ loài cúc bất tử Helichrysum italicum là một trong những thành phần phổ biến trong các sản phẩm dưỡng da. Mục đích chính là chống lại quá trình lão hóa.

Lão hóa da được phân thành hai loại, cụ thể là nguyên nhân bên trong và bên ngoài. Nguyên nhân bên trong là sự giảm độ đàn hồi của da do quá trình lão hóa tự nhiên. Trong khi yếu tố bên ngoài là kết quả của việc tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời. Sự tiếp xúc quá mức với tia UV tạo ra những thay đổi trong mô liên kết, làm mất độ đàn hồi của da và có thể gây ra một số khối u da.

Cả quá trình lão hóa từ bên trong và tác động bên ngoài đều liên quan đến gia tăng hoạt động của một số enzym ở da, ví dụ như collagenase và elastase. Hai men này làm phân hủy collagen và elastin ở da.

Nghiên cứu thành phần α-pinen và limonene trong tinh dầu cúc bất tử cho thấy khả năng ức chế trên cả collagenase và elastase. Từ đây là cơ sở để tinh dầu giúp làm chậm quá trình lão hóa da.

4.3. Giảm mệt mỏi

Ngày nay, trong xã hội hiện đại, dưới áp lực căng thẳng của cuộc sống, nhiều người luôn trong trạng thái tinh thần mệt mỏi. Tỉ lệ này ngày càng tăng cao, đặc biệt ở các thành phố lớn.

Nghiên cứu trên nhóm người đang có vấn đề về tinh thần mệt mỏi, cạn kiệt năng lượng ở mức độ vừa trong 3 tuần. Người tham gia được sử dụng ống hít mũi. Trong đó, có chứa hỗn hợp tinh dầu bạc hà, húng quế tây basil và helichrysum. Kết quả ghi nhận người tham gia cảm thấy tinh thần giảm mệt mỏi, năng lượng trở lại và tăng năng suất làm việc.

4.4. Nhanh lành vết thương do đái tháo đường

Đái tháo đường đại diện cho một nhóm các bệnh chuyển hóa mạn tính với đặc điểm chính là tăng đường huyết mãn tính. Theo Hiệp hội Đái tháo đường Quốc tế, đây là bệnh lý toàn cầu lớn nhất trong thế kỷ XXI, ảnh hưởng đến hơn 420 triệu người với không ngừng gia tăng.

Một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất là suy giảm khả năng lành vết thương, thường dẫn đến các vết thương mạn tính và cắt cụt chi. Trên toàn thế giới, 20% bệnh nhân đái tháo đường bị loét chân do đái tháo đường, dai dẳng không lành. Biến chứng này do sự xáo trộn trong từng giai đoạn chữa lành vết thương, tức là các giai đoạn cầm máu, tiêu viêm, tăng sinh và tái tạo mô.

Vì vậy, nghiên cứu đã tiến hành trên chuột để tìm ra phương pháp hiệu quả giảm biến chứng cắt cụt chi của người bệnh. Tinh dầu cúc bất tử đã chứng minh khả năng của chúng.

Sau khi dùng thuốc tại chỗ trong 7 ngày, khả năng co hồi vết thương ở chuột được điều trị bằng gel và thuốc mỡ chiết xuất từ ​​tinh dầu cúc bất cao hơn đáng kể so với chuột bình thường.

Khi kết thúc điều trị, nhóm chuột dùng gel và thuốc mỡ có vết thương co lại lên tới 98,75% và 98,33%. Đây là nhóm hiệu quả nhất trong số tất cả các nhóm trong thí nghiệm.

Với nồng độ 0,5% trong nghiên cứu đã cho kết quả tốt. Và không nên tăng nồng độ do có khả năng gây kích ứng da.

4.5. Rối loạn tiêu hóa

Tinh dầu cúc bất tử Helichrysum theo truyền thống được sử dụng để điều trị một loạt các vấn đề về tiêu hóa, chẳng hạn như: đau dạ dày, đầy hơi, khó tiêu, trào ngược axit, táo bón, …

Một nghiên cứu năm 2013 trên chuột và trong phòng thí nghiệm cho thấy rằng tinh dầu helichrysum có thể giúp giảm triệu chứng co thắt ruột. Đồng thời tinh dầu có thể giúp giảm các triệu chứng tiêu hóa khác như đau bụng và đầy hơi.

5. Cách sử dụng tinh dầu cúc bất tử

5.1. Trộn với kem dưỡng da yêu thích

Bạn có thể trộn với loại kem dưỡng da (cream hoặc gel) mà bạn yêu thích. Nên trộn với nồng độ 0.5% bằng cách trộn 0,5 g tinh dầu cúc bất tử với 99,5g kem dưỡng cho đến khi thu được mẫu đồng nhất.

Hoặc, bạn cũng có thể thay bằng dầu dưỡng da yêu thích như dầu hạnh nhân, dầu dừa. Cũng với nồng độ và cách pha như trên. Như vậy, tinh dầu như chất đẩy mạnh khả năng dưỡng da của dầu nền.

Bạn cũng có thể tìm thấy thành phần tinh dầu cúc bất tử trong một số sản phẩm dưỡng da trên thị trường.

5.2. Liệu pháp hương thơm

Liệu pháp hương thơm được chứng minh là hữu ích cho một loạt các triệu chứng và tình trạng bệnh. Trong đó, tinh dầu là một phần quan trọng của liệu pháp hương thơm.

Để tận hưởng mùi thơm tinh dầu cúc bất tử helichrysum, bạn hãy nhỏ một vài giọt tinh dầu vào bát nước nóng. Sau đó, hít hơi nước mang tinh dầu từ bát.

Hoặc, bạn có thể “refill” ống hít mũi của mình với hỗn hợp tinh dầu cúc bất tử, bạc hà, húng quế tây. Nó giúp bạn sảng khoái tinh thần, giảm mệt mỏi.

5.3. Đối với xông nhà cửa

Tinh dầu cúc bất tử có thể diệt khuẩn, diệt nấm, giúp môi trường xung quanh trong lành. Bạn có thể thêm một vài giọt tinh dầu vào máy khuếch tán; hoặc, pha loãng từ 2 – 4 ml tinh dầu với cồn để xịt phòng; pha với nước lau sàn nhà.

6. Lưu ý an toàn khi sử dụng tinh dầu cúc bất tử

6.1. Người cơ địa dị ứng

• Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), tinh dầu cúc bất helichrysum “được công nhận là an toàn”. Tuy nhiên, mọi người vẫn nên thận trọng khi sử dụng ngoài da. Các loại tinh dầu có thể gây kích ứng da. Vì vậy tốt nhất bạn nên trộn với dầu nền và bôi thử một ngày trước khi thoa ở vùng da rộng hơn. Nên pha với liều lượng 0,5% để thích hợp để bôi tại chỗ. Nếu tăng nồng độ thì có khả năng gây kích ứng da.
• Có tỷ lệ tương đối những người nhạy cảm với các loài thuộc họ cúc. Họ cũng có thể có các phản ứng dị ứng với tinh dầu cúc bất tử. Vì vậy, nếu trước đó bạn từng dị ứng thì cần thận trọng khi dùng tinh dầu.

6.2. Nhóm đặc biệt

• Nên để tinh dầu xa tầm tay trẻ em và vật nuôi.
• Chưa đủ dữ liệu về an toàn nên cẩn trọng với phụ nữ có thai, đang cho con bú và trẻ em. Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng.
• Nghiên cứu trên động vật phát hiện ra rằng tinh dầu từ cúc bất tử helichrysum có thể tác động đến một số men gan. Điều này có nghĩa là có khả năng tinh dầu tương tác với các loại thuốc được chuyển hóa ở gan. Vì vậy, cần thận trọng với những người đang mắc bệnh lý về gan.
• Có hàng trăm loài Helichrysum khác nhau. Mặc dù có thể sử dụng cây với một số lợi ích sức khỏe, nhưng không phải tất cả các loài đều mang lại hiệu quả mong muốn. Vì vậy, khi chọn tinh dầu cúc bất tử Helichrysum, bạn hãy chắc chắn rằng nhà sản xuất đã chiết xuất đúng loại cây, phù hợp với tình trạng sức khỏe bạn đang quan tâm.
• Không được nuốt hoặc uống tinh dầu bất kì.

7. Kết luận

Bên cạnh những tác dụng và lợi ích của tinh dầu từ cúc bất tử thì chúng ta vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu về tính an toàn trong tương lai. Bạn đọc cần tham khảo ý kiến của chuyên gia để sử dụng tinh dầu phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân.

8. Các chứng chỉ/chứng nhận

• COA/GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6244829/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30602287/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31199702/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5506734/
5. https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2012.0089
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8400224/
7. https://www.medicalnewstoday.com/articles/324934