Tinh dầu Bạch Dương Ngọt

Tinh dầu bạch dương ngọt có hương thơm ngọt ngào, sắc nét – mà từ lâu, các nhà khoa học đã khám phá ra nhiều lợi ích cho sức khoẻ. Dầu bạch dương ngọt được sử dụng chủ yếu với tác dụng giảm đau cơ khớp và các triệu chứng hô hấp. Mời độc giả cùng Kobi tìm hiểu thêm về nguồn gốc, lợi ích và cách sử dụng tinh dầu bạch dương ngọt sao cho có hiệu quả tốt nhất nhé.

1. Đôi nét về cây bạch dương ngọt

Bạch dương ngọt còn có tên khác là Bạch dương đen, Bạch dương anh đào, Bạch dương sắt.

Tên khoa học: Betula lenta – Họ thực vật: Betulaceae (Bạch dương, Cáng lò).

Bạch dương ngọt là một loài cây gỗ cao khoảng đến hơn 20 mét – duyên dáng với những chiếc lá xanh tươi và vỏ cây màu nâu đỏ. Cây có nguồn gốc ở miền nam Canada và Đông Bắc Hoa Kỳ và phát triển ở những vùng có khí hậu như Nga, các nước Đông Âu. Tại Việt Nam, một số cây đã được phát hiện ở vùng núi cao khoảng 800 mét trở lên ở Mù Cang Chải, Sa Pa, Mường Khương, Đồng Văn, Mèo Vạc.

Bạch dương ngọt được coi là “mộc vương” của các loài cây. Sở dĩ có tên gọi như vậy là do cây có thân gỗ cứng gấp đôi các loại kim loại thông thường. Gõ vào thân cây sẽ nghe tiếng “tang tang” giống như khi gõ vào kim loại.

2. Tinh dầu bạch dương ngọt

2.1 Tổng quan

Tinh dầu bạch dương ngọt được chiết xuất từ vỏ cây bạch dương qua kỹ thuật chưng cất hơi nước. Vì mật độ gỗ cao của thân cây mà trước khi chưng cất tinh dầu cần ướp và ngâm vỏ cây trong ít nhất 12 giờ. Tinh dầu có mùi thơm ngọt ngào, nồng cay mà tươi mát. Với thành phần chủ yếu là methyl salicylate, mùi hương quen thuộc của nó gợi nhắc đến những miếng cao salonpas của ông bà cha mẹ, những cái kẹo cao su Mỹ, …

Mùi hương của tinh dầu bạch dương ngọt tương tự như với tinh dầu lộc đề xanh (Wintergreen) nhưng nồng nàn và sắc nét hơn. Là một trong rất ít những tinh dầu nặng hơn nước, nên tinh dầu bạch dương ngọt hay chìm, thay vì nổi trong ngăn tách.

2.2 Thành phần hoá học tinh dầu bạch dương ngọt

Tinh dầu bạch dương ngọt có thành phần chủ yếu (hơn 99%) là methyl salicylate – một tiền chất của aspirin. Aspirin là một trong những loại thuốc kháng viêm, giảm đau hiệu quả hiện nay. Ngoài ra, còn một số thành phần khác chiếm tỷ lệ thấp như axit salicylic, betulene, betulenol. Những hợp chất trên đều được dùng trong hoá dược với tác dụng kháng viêm, sát trùng, kháng khuẩn, chống oxy hoá,…

3. Lợi ích của tinh dầu bạch dương ngọt đối với sức khỏe

Là một trong hai loại tinh dầu chứa methyl salicylate tự nhiên, cùng với tinh dầu lộc đề xanh, tinh dầu bạch dương ngọt được sử dụng nhiều vì những lợi ích của nó đối với sức khoẻ hơn là mùi hương dễ chịu của nó.

3.1 Giảm đau cơ xương khớp

Từ thế kỷ 18, người dân các vùng Anh Mỹ đã sử dụng tinh dầu bạch dương trong các công thức thảo dược điều trị các chứng đau nhức cơ khớp. Với khoảng 99% thành phần hoá học là methyl salicylate – một hợp chất kháng viêm tự nhiên, tinh dầu bạch dương có tác dụng giảm đau, giảm sưng nóng đỏ các khớp. Kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy tinh dầu bạch dương có tác dụng kháng viêm, giảm các marker gây viêm trong cơ thể. Dùng vài giọt tinh dầu pha loãng như một loại dầu xoa bóp tại chỗ. Xoa bóp lên các khớp đau sẽ giúp mạch máu lưu thông tốt hơn đồng thời giữ ấm được các khớp.

3.2 Hỗ trợ điều trị các triệu chứng cảm cúm

Theo Y học cổ truyền, tinh dầu bạch dương có vị cay, tính ấm – là một “vị thuốc” quy kinh Phế, giúp đẩy lùi cảm lạnh, ho, sốt ớn lạnh cách tự nhiên. Thêm một giọt tinh dầu bạch dương vào nồi nước xông người giúp ra mồ hôi, hạ sốt, đồng thời làm thông thoáng đường hô hấp – loại bỏ dễ dàng các chất đàm nhầy, khó khạc. Ở những vùng khí hậu lạnh như Liên Bang Nga và một số nước Đông Âu, người dân dùng tinh dầu bạch dương pha loãng, xoa bóp trên da góp phần giữ ấm cơ thể qua mùa đông lạnh giá.

Ngoài ra, với khả năng sát trùng, kháng khuẩn, kháng virus được chứng minh qua các nghiên cứu khoa học, tinh dầu bạch dương có thể rút ngắn thời gian bệnh, cũng như phòng ngừa những cơn cảm cúm sau này.

3.3 Thư giãn hệ thần kinh

Nghiên cứu cho thấy mùi hương trị liệu là một trong những giải pháp điều trị hiệu quả nhất đối với các bệnh lý tâm thần kinh. Một nghiên cứu trên chuột bị gây bệnh trầm cảm cho thấy, những con chuột được nuôi trong những lồng được khuếch tán tinh dầu hoạt động, ăn uống nhiều hơn so với những chuột được nuôi trong những lồng được khuyếch tán nước.

Tinh dầu bạch dương ngọt kích thích cơ thể tiết ra những hoocmon “hạnh phúc” là dopamine và serotonin giúp cơ thể cảm thấy dễ chịu, giảm bớt cảm giác buồn phiền, chán nản. Khuyếch tán 1 giọt tinh dầu bạch dương ngọt – 3 giọt tinh dầu trắc bách diệp – 3 giọt tinh dầu gỗ hồng kết hợp thiền định là một liệu pháp tốt giúp giảm bớt gánh nặng tâm lý, cô đơn trong điều trị bệnh nhân trầm cảm.

3.4 Liệu pháp chăm sóc da tự nhiên.

Y học phương Tây ngày xưa coi loại tinh dầu này “nước thần” cho da. Pha loãng tinh dầu sau đó sử dụng như một bước đệm sau khi rửa mặt và trước các bước dưỡng da tiếp theo. Tinh dầu bạch dương ngọt với liều lượng thấp hỗ trợ làm giảm các nếp nhăn, chảy xệ của da. Bên cạnh đó,

Áp dụng bên ngoài thường xuyên với liều lượng thấp sẽ có hiệu quả làm giảm nếp nhăn hay chảy xệ của da và cơ bắp, giúp cơ thể trông luôn tươi trẻ và tích cực

Hoạt chất chính của tinh dầu bạch dương là salicylate, một chất được tìm thấy trong nhiều sản phẩm điều trị mụn trứng cá. Salicylate có khả năng kiểm soát da dầu tự nhiên, mở lỗ chân lông, và hỗ trợ bất hoạt các vi khuẩn nơi mụn viêm, mụn sưng. Ngoài ra, tính chất bạt sừng, làm se nhỏ cấu trúc bề mặt giúp da mặt mịn màng, tươi trẻ hơn.

Hơn nữa, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra tính chất kháng khuẩn, kháng nấm mà vẫn giữ ẩm được làn da của tinh dầu bạch dương là một “liều thuốc” tuyệt vời cho các bệnh chàm, vẩy nến mạn tính.

3.5 Giúp tóc chắc khoẻ

Nhỏ một giọt tinh dầu bạch dương ngọt vào dầu gội mỗi lần gội đầu giúp sợi tóc mềm mượt. Xoa bóp tóc, da đầu giúp thư giãn, phục hồi độ bóng của tóc. Đồng thời, tinh dầu bạch dương ngọt cũng giúp ngăn ngừa gàu – một loại nấm trên da đầu.

3.6 Lợi tiểu – Giải độc cơ thể

Tinh dầu bạch dương ngọt là một chất lợi tiểu, phát hãn tự nhiên. Điều này có nghĩa là tinh dầu giúp loại bỏ các độc tố như trong máu thông qua đường tiểu và ra mồ hôi. Tuy nhiên, việc đi tiểu nhiều, ra mồ hôi nhiều cũng là một trong những nguyên nhân khiến cơ thể mất nước. Cần kết hợp biện pháp này với việc bổ sung nước đầy đủ và là nhiều nhất với tần suất 1 lần/1 tuần.

4. Cách sử dụng tinh dầu bạch dương ngọt hiệu quả

Tuỳ vào mục đích sử dụng mà tinh dầu bạch dương ngọt được sử dụng cách khác nhau.

4.1 Khuếch tán – Xông hơi

Liệu pháp mùi hương thường được áp dụng thông qua các loại máy xông tinh dầu, nến, …

• Tinh dầu bạch dương giúp kích thích hệ thần kinh và nâng cao tinh thần. Dùng 3 giọt tinh dầu bạch dương ngọt vào máy khuếch tán tính dầu giúp mùi hương bạch dương lan toả trong không khí, làm giảm căng thẳng, động lực giúp tinh thần minh mẫn và vui vẻ.
• Thêm 3 giọt tinh dầu bạch dương, 3 giọt tinh dầu bách xù, 3 giọt tinh dầu sả vào nước xông cảm giúp chống lại những cơn cảm lạnh theo mùa.
• Hít trực tiếp tinh dầu bạch dương ngọt hoặc xông hương qua máy khuếch tán để giúp giảm các cơn đau đầu do căng thẳng.

4.2 Dùng ngoài

• Chườm: trên các vùng cơ bị đau nhức, co thắt: Thêm vài giọt tinh dầu bạch dương vào thau nước ấm, vắt sạch nước rồi dùng chườm lên vùng đau. Chườm lạnh trên các vùng còn đang sưng nóng, đỏ, đau cấp tính.
• Dầu xoa bóp: pha loãng tỷ lệ 1:5 với loại dầu xoa bóp nền yêu thích
• Chăm sóc da: pha loãng tỷ lệ 1:25 với loại nước hoa hồng yêu thích, áp dụng trực tiếp lên da sau bước rửa mặt, trước cái bước chăm sóc da sau đó.
• Chăm sóc tóc: thêm một giọt tinh dầu bạch dương ngọt, dầu dừa và dầu gội. Sau đó, ủ ấm khoảng 10-20 phút, rồi xả với nước ấm.

5. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu bạch dương ngọt

5.1 Lời khuyên khi sử dụng

• Hoạt chất chính của tinh dầu bạch dương ngọt là tiền chất của aspirin, vì vậy chống chỉ định đối với bất kỳ ai nhạy cảm hay dị ứng với aspirin. Ngoài ra có vấn đề về gan, đang dùng thuốc chống đông máu, bị động kinh hoặc co giật cũng nên thận trọng và hỏi ý kiến trước khi sử dụng
• Mùi vị của tinh dầu bạch dương ngọt tương tự như một số loại kẹo bánh trên thị trường nên cần để tránh xa khỏi vòng tay của trẻ em, người già.
• Tinh dầu bạch dương có khả năng độc hại và có thể gây kích ứng da nên phải luôn được sử dụng một cách thận trọng và với độ pha loãng chính xác. Không nên bôi trực tiếp tinh dầu chưa pha loãng vào các vùng da nhạy cảm như khu vực mắt, niêm mạc, các vùng có vết thương hở …
• Trong quá trình sử dụng tinh dầu, nếu có các dấu hiệu dị ứng như mẩn đỏ, ngứa, choáng, nôn ói, nổi mề đay, phát ban, … ngừng sử dụng ngay lập tức, tiếp tục theo dõi sức khỏe và liên hệ hỗ trợ y tế khi cần thiết.
• Mùi hương của tinh dầu bạch dương được pha trộn tốt nhất với tinh dầu cam quýt, tinh dầu sả, tinh dầu gỗ tuyết tùng, gỗ đàn hương.

5.2 Cách bảo quản tinh dầu bạch dương ngọt

• Bảo quản tinh dầu trong lọ kín và luôn phải đậy kín nắp sau khi sử dụng. Tốt nhất nên sử dụng tinh dầu trong vòng 6 tháng kể từ khi mở nắp.
• Bảo quản ở nơi mát mẻ hoặc ngăn mát tủ lạnh, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Không thay đổi môi trường bảo quản liên tục trong thời gian ngắn.
• Không dùng trực tiếp lên các vùng da đang có tổn thương
• Thận trọng khi dùng với đối tượng phụ nữ đang mang thai và trẻ nhỏ hơn 6 tuổi.
• Tuyệt đối không được uống tinh dầu nguyên chất, chỉ sử dụng ngoài da (external use only). Pha loãng đường uống cần có sự tham vấn của bác sĩ chuyên môn. Cần phải xem tinh dầu bạch dương ngọt như một loại aspirin dạng lỏng – một loại thuốc kháng viêm mạnh. Tinh dầu bạch dương ngọt chỉ được sử dụng tại chỗ với các dung dịch pha loãng từ 25% trở xuống để duy trì sự hấp thu qua da ở mức an toàn.
• Ngừng sử dụng khi có dấu hiệu dị ứng hoặc thấy sản phẩm có mùi hôi, lạ, biến màu…

6. Tổng kết

Tinh dầu đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự khỏe mạnh của tâm trí và cơ thể của chúng ta. Tinh dầu bạch dương ngọt là một ví dụ điển hình cho câu nói đó. Nếu bạn muốn khai thác triệt để khả năng lợi ích của tinh dầu bạch dương ngọt nói riêng và tinh dầu thiên nhiên nói chung, đừng ngần ngại liên hệ với Kobi nhé!

Tài liệu tham khảo

1. 1. Sweet Birch Essential Oi for Hair https://www.econotimes.com/Stop-hair-loss-by-applying-birch-essential-oil-to-your-scalp-1586617
   2. Acute respiratory distress syndrome subphenotypes and differential response to simvastatin: secondary analysis of a randomised controlled trial https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2213260018301772