Hoàng quỳ là loài cây mọc hoang dã nhiều nơi ở nước ta. Hoàng quỳ rất được ưa chuộng trong nền y học cổ truyền Ấn Độ. Tinh dầu hạt hoàng quỳ có mùi thơm khá đặc biệt và có những công dụng cho sức khỏe con người. Cùng Kobi hiểu thêm về cây hoàng quỳ, tinh dầu và cách sử dụng qua bài viết dưới đây.

1. Sơ lược về cây hoàng quỳ

1.1. Mô tả cây hoàng quỳ

Cây hoàng quỳ còn có tên khác là cây vông vang hay ambrette. Hoàng quỳ có tên khoa học là Hibiscus abelmoschus L. (tên khác là Abelmoschus moschatus Moench.). Hoàng quỳ thuộc gia đình họ Bông Malvaceae.

Hoàng quỳ là loài cây thân cỏ, có chiều cao khoảng 1 mét. Phần gốc hơi chuyển thành gỗ, thân có ít lông tơ. Lá hoàng quỳ hình trái tim, có cạnh hoặc thành các thùy xẻ khá sâu. Cả hai mặt của lá đều phủ nhiều lông. Lá chia năm thùy hình ba cạnh, mép lá cây có răng cưa. Gân lá có 3 – 5 gân chính. Hoa hoàng quỳ có màu vàng, mọc đơn lẻ ở nách của lá. Cuống hoa cũng có một lớp lông, phần cuống gần hoa hơi phình to ra. Quả hoàng quỳ thuôn khoảng 4 – 5 cm. Quả có 5 cạnh, bên ngoài và bên trong quả đều phủ lớp lông trắng nhạt. Hạt hoàng quỳ hình như quả thận, dài từ 3 – 44mm rộng 2 mm. Bề mặt hạt có những đường vân đồng tâm xung quanh rốn hạt

1.2. Đặc điểm sinh trưởng của cây hoàng quỳ

Hoàng quỳ mọc hoang ở nhiều nơi, quanh các đồng ruộng, đất mới khai hoang, đồng cỏ rộng lớn. Hoàng quỳ còn tìm thấy ở Ấn Độ, Malaysia, Trung Quốc, Philippines và các nước nhiệt đới châu Á.

Hoàng quỳ được người ta lấy hạt làm thuốc, chế biến tinh dầu, nước hoa. Còn chất nhầy trong rễ hoàng quỳ được dùng làm chất kết dính trong làm giấy, tinh bột

2. Một số thông tin về tinh dầu hạt hoàng quỳ

2.1.  Cách chiết xuất tinh dầu hạt hoàng quỳ

Hạt hoàng quỳ sau khi thu hoạch được nghiền nhỏ sau đó được chiết xuất bằng phương pháp hơi nước, dung môi, hoặc CO2 tạo thành tinh dầu. Thành quả thu được có kết cấu đặc ở nhiệt độ thường. Tinh dầu có màu vàng nhạt, rất thơm và bền mùi giống mùi xạ. Sau đó, người ta thêm một lượng lớn axit palmitic để làm thành tinh dầu hạt hoàng quỳ ở dạng lỏng hơn.

2.2. Thành phần hóa học của tinh dầu hạt hoàng quỳ

Các thành phần chính của tinh dầu là farnesol axetat (51,45%), ambrettolide (12,96%). Báo cáo trước đây chứng minh rằng tinh tinh dầu hạt A. moschatus còn chứa Axit linoleic, α – cephalin, phosphatidylserine, hexadec-7-en-16-olide, decyl axetat và các hợp chất dễ bay hơi.

Farnesol axetat là một este của farnesol và axit axetic có trong nhiều loại tinh dầu như sả, cỏ chanh, xạ hương, … Chính hợp chất này tạo nên mùi thơm gần giống mùi xạ hương của hạt hoàng quỳ.

3.Những công dụng của tinh tinh dầu hạt hoàng quỳ

3.1. Kháng khuẩn

Ngày nay, vi khuẩn kháng kháng sinh càng phổ biến khiến cho tình trạng nhiễm bệnh ngày càng nghiêm trọng. Nguyên do tình trạng sử dụng thuốc không theo hướng dẫn của bác sĩ. Thế giới buộc phải tìm kiếm các nhân tố kháng khuẩn khác để bổ sung vào các phương pháp kháng sinh hiện nay.

Tinh dầu hạt ambrette có những hợp chất tương tự như xạ hương nên tinh dầu cũng có khả năng kháng khuẩn. Tinh dầu hoàng quỳ cho thấy hoạt động tốt, chống lại vi khuẩn Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis. Cơ chế hoạt động là có thể can thiệp vào màng tế bào và tạo ra các phản ứng oxy làm nhiễu loạn bên trong vi khuẩn. Đây là tiền đề đặt nền móng cho phát triển kháng sinh thực vật trong tương lai

3.2. Chống oxy hóa

Các chất chống oxy hóa nguồn gốc tự nhiên, có mặt ở khắp nơi trong trái cây, rau quả và cây thuốc. Chúng đã nhận được sự quan tâm lớn và được nghiên cứu rộng rãi vì là chất loại bỏ các gốc tự do hiệu quả và ít độc hại hơn các chất chống oxy hóa tổng hợp. Các nghiên cứu hiện tại là một bước tiến tới việc khám phá các chất chống oxy hóa tự nhiên từ chiết xuất hạt hoàng quỳ.

Trong số các chất chống oxy hóa tự nhiên, phenol là thành phần rất quan trọng vì có nhiều tác dụng sinh học và đóng góp trực tiếp vào hoạt động chống oxy hóa. Kết quả nghiên cứu cho thấy phenol trong tinh dầu hạt hoàng quỳ có thể so sánh với axit ascorbic (vitamin C). Hoạt động của dầu cho thấy có thể ức chế, thu gom các gốc tự do như chất chống oxy hóa chính.

3.3. Bước đầu nghiên cứu trong chống khối u

Tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư đã tăng 22%, với hơn 10 triệu trường hợp mắc mới và hơn 6 triệu trường hợp tử vong trên toàn thế giới trong năm 2000. Các trường hợp có thể tăng thêm đến 15 triệu trường hợp mắc mới vào năm 2020. Trong đó, ung thư đại tràng đang gia tăng nhanh chóng ở những người từ 50 tuổi trở lên. Hiện nay nó là bệnh ác tính phổ biến thứ ba ở cả nam và nữ ở Châu Á. Tương tự, u nguyên bào võng mạc là khối u ở mắt phổ biến nhất dẫn đến bệnh di căn và tử vong ở 50% trẻ em trên toàn thế giới.

Việc sử dụng các chất có nguồn gốc từ thực vật để điều trị ung thư đang phát triển nhanh chóng vì chúng có giá cả phải chăng, ít hoặc hầu như không có tác dụng phụ.

Các báo cáo đã chỉ ra khả năng chống tăng sinh khối u của tinh dầu hoàng quỳ trên sử dụng hai dòng tế bào ung thư COLO – 205 và Y79. Tuy nhiên, hoạt tính của tinh dầu còn thấp so với thuốc tiêu chuẩn. Điều này có thể là do bản chất thô của tinh dầu chiết xuất. Vì vậy cần được nghiên cứu thêm về cách tinh chế chuyên biệt để tăng hiệu quả của tinh dầu.

3.4. Hiệu quả khi dùng ngoài da

Cùng với nhiều loại tinh dầu khác, tinh dầu hạt hoàng quỳ  được các nhà trị liệu bằng hương thơm sử dụng triệt để. Tinh dầu làm giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng, giảm sự mệt mỏi về tinh thần, lo lắng, trầm cảm, giúp tạo ra những suy nghĩ tích cực cho tâm trí của bạn.

Ngoài ra, ở Ấn Độ, tinh dầu cũng được biết đến như một phương pháp xoa bóp chữa bệnh tuyệt vời. Có thể giúp chữa nhiều bệnh liên quan đến dạ dày như khó tiêu, ợ chua; hoặc chuột rút, đau cơ và các rối loạn khác.

4. Cách sử dụng tinh dầu hạt hoàng quỳ

4.1. Dầu massage

Nếu bạn thích mùi xạ hương thì bạn có thể tạo ra loại dầu massage ưa thích tại nhà. Bạn cần pha loãng một vài giọt tinh dầu hoàng quỳ với loại dầu nền phù hợp tình trạng da của bạn. Ưu tiên những loại dầu nền không có mùi để tránh lấn át mùi thơm của tinh dầu.

• Giảm căng thẳng, mệt mỏi: dùng dầu massage toàn thân, chú trọng vào vùng dọc cột sống. Kèm với luyện tập thư giãn để tăng hiệu quả lên cao.
• Dạ dày, tiêu hóa: dùng dầu massage toàn bộ vùng bụng từ rốn trở lên. Xoa theo một chiều nhất định từ trái sang phải, từ trên xuống dưới.
• Nếu đau cơ: dùng tay xoa dầu vào vùng đau. Sau đó, vuốt dọc theo chiều thớ cơ. Nếu gặp điểm nút cơ co cứng thì day ấn tại vị trí từ 5 – 10 lần. Nút cơ nhả ra thì sẽ giảm đau.

4.2. Nước hoa, mỹ phẩm

• Tinh dầu hạt hoàng quỳ có hương gỗ, xạ hương và hương hoa cho nước hoa. Tinh dầu là một chất thay thế tuyệt vời có nguồn gốc thực vật cho mùi xạ hương từ hươu xạ trong nước hoa. Tinh dầu hạt Ambrette là thành phần chính trong nước hoa cao cấp. Nó có một mùi hương rất dai dẳng, trở nên hoàn hảo làm một nốt hương cuối trong các loại nước hoa hảo hạng.
• Mùi xạ hương ngọt ngào của loại tinh dầu này là sự lựa chọn trong nhiều chế phẩm hương liệu và được các chuyên gia sử dụng rộng rãi. Bạn có thể tìm thấy trong sữa tắm, dưỡng da toàn thân, …

Ngoài ra, hạt hoàng ngùy trong tự nhiên cũng là một thực phẩm tốt cho sức khỏe. Bạn có thể tìm mua và sử dụng hạt trong chế độ ăn uống hàng ngày.

5. Lưu ý khi sử dụng tinh dầu hạt hoàng quỳ

Hiện nay có rất ít nghiên cứu đã đánh giá khả năng gây độc của tinh dầu hạt hoàng quỳ. Do đó, cần thêm nhiều nghiên cứu khác nhau giúp xác định hiệu quả tinh dầu Ambrette trong điều trị các bệnh khác.

5.1. Lưu ý chung

Kobi sẽ nhắc bạn một số lưu ý khi sử dụng tinh dầu hạt hoàng quỳ như sau:

• Giống như các loại tinh dầu khác, không được uống tinh dầu hạt hoàng quỳ. Trừ khi, tinh dầu đã được nhà sản xuất chế biến thành dạng viên uống. Vì khi uống tinh dầu “dạng nguyên bản” có thể gây tổn thương cơ quan nội tạng.
• Tinh dầu bất kì đều có thể gây chứng viêm da tiếp xúc. Hạt hoàng quỳ cũng không ngoại lệ. Vì vậy, bạn cần phải pha loãng tinh dầu và thoa thử trước lên vùng da nhỏ ở cẳng tay.
• Tránh tinh dầu hoàng quỳ dính vào mắt.
• Bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu hoàng quỳ.

5.2. Một số đối tượng nhạy cảm

• Tinh dầu hạt hoàng quỳ Ambrette có thể không an toàn cho các bà mẹ cho con bú khi dùng bôi lên da hoặc ngửi phải khi khuếch tán. Ambrette dường như tồn tại trong sữa mẹ mặc dù vẫn chưa nhiều nghiên cứu làm sáng tỏ điều này.
• Người bệnh đái tháo đường: Hợp chất Myricetin là một chất hóa học trong tinh dầu hoàng quỳ có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu ở những người bị bệnh tiểu đường. Bạn cần theo dõi các dấu hiệu của hạ đường huyết (đói lả, bủn rủn tay chân, vã mồ hôi, chóng mặt, …) và theo dõi lượng đường trong máu thật cẩn thận.
• Người có kế hoạch phẫu thuật: Myricetin có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Vì vậy nó cản trở việc kiểm soát lượng đường trong máu trong và sau khi phẫu thuật. Ngừng dùng các sản phẩm chứa tinh dầu hoàng quỳ ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật theo lịch trình.

6. Quy cách đóng gói

7. Kết luận

Trên đây là một số thông tin về tinh dầu hạt hoàng quỳ cũng như cách sử dụng, lưu ý khi dùng tinh dầu. Bạn đọc cần cân nhắc các vấn đề sức khỏe hiện có và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu. Thông tin về các loại tinh dầu khác, bạn có thể tìm hiểu tại website của chúng tôi. Kobi hy vọng bài viết về tinh dầu hạt hoàng quỳ hữu ích cho bạn và gia đình.

8. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Đỗ Tất Lợi (2004). Những Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam. Nhà xuất bản Y học.
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6272330/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3201038/
4. https://www.rxlist.com/ambrette/supplements.htm
5. https://www.lush.com/uk/en/i/ambrette-seed-oil
6. https://www.indiaessentialoils.com/ambrette-seed-oil.html
7. https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/musk-ambrette