Dầu Hạt Mâm Xôi

Quả mâm xôi (phúc bồn tử) nói riêng hay nhóm quả mọng nói chung đóng vai trò quan trọng trong ngành dược phẩm, nông nghiệp và thực phẩm. Năm 2019, trên toàn thế giới thu được 822,49 ngàn tấn mâm xôi. Trong đó, Nga là nhà sản xuất hàng đầu, cung cấp 22,0% tổng sản lượng thế giới. Đa số mâm xôi dùng để chế biến nước ép, mứt, rượu,… Trong quá trình chế biến, tạo ra một lượng lớn các sản phẩm phụ từ quả (bã đậu, hạt, v.v.). Hạt mâm xôi được coi là phụ phẩm. Sau đó người ta đem hạt mâm xôi đi ép dầu. Ngày nay, dầu mâm xôi ngày càng nhận được sự quan tâm của người tiêu dùng. Loại dầu quả mọng này thường có thành phần hoạt tính sinh học nhỏ thú vị. Trong bài viết này Kobi sẽ giới thiệu cho quí bạn đọc một số hoạt tính sinh học đó nhé.

1. Đặc điểm hình thái của cây mâm xôi

1.1. Cây mâm xôi

Cây mâm xôi là cây trồng lâu năm. Mỗi cành cây sống được hai năm. Trên cành có gai, và thường cho quả vào năm thứ hai. Cành cây cao 1.8m. Lá mâm xôi là lá kép, có ba hoặc bốn lá chét có răng. Mặt dưới lá có màu trắng xám và có lông.

Đến mùa sinh sản, hoa mâm xôi nở. Hoa có màu trắng hoặc hồng, hoa mọc năm cánh, tạo ra quả mâm xôi. Quả mâm xôi có thể có màu đỏ, tím, hoặc đen. Cũng có thể có màu cam, hổ phách hoặc vàng nhạt, nhưng rất hiếm.

Cây mâm xôi đỏ là giống/ cây lai của Rubus idaeus và R. strigosus. Mặc dù cây có khả năng chống sâu bệnh khá tốt. Nhưng phải làm giàn để kiểm soát sự phát triển của cây mâm xôi.

1.2. Quả mâm xôi

Quả mâm xôi thuộc nhóm quả mọng. Nhưng thực tế ra, nó là một tập hợp của nhiều quả hạch con. Mỗi quả hạch con có chứa một hạt duy nhất.

2. Dầu mâm xôi là gì?

2.1. Dầu mâm xôi là gì?

Dầu mâm xôi ((Rubus idaeus L.) là một loại dầu thực vật giàu acid béo, tocopherol, carotenoids, flavonoids và nhiều hoạt chất khác. Những chất hóa học này được xem là nguồn cung cấp dinh dưỡng cho con người. Ngoài ra, còn là một chất bổ trợ trong công nghiệp làm đẹp. Dầu mâm xôi có nhiều tác dụng như kháng khuẩn, chống oxy hóa, kháng viêm,….

2.2. Quy trình sản xuất dầu mâm xôi

Chất lượng của dầu mâm xôi bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Các yếu tố đó bao gồm: kiểu gen quả, điều kiện trồng, cách xử lí hạt, độ làm khô và kĩ thuật chiết dầu. Các yếu tố này ảnh hưởng đến hoạt tính sinh học và tính ổn định của dầu.

Dầu mâm xôi có thể được chiết xuất qua dung môi, chưng cất nhiệt, ép lạnh, chiết xuất chất lỏng bằng CO2.

Ép lạnh giúp chiết xuất được sản phẩm dầu đảm bảo bảo vệ các hoạt chất sinh học trong quả. Đồng thời cũng không sử dụng dung môi hữu cơ độc hại.

Mặc khác, chiết xuất bằng dung môi hữu cơ thì thu được lượng dầu cao hơn so với ép lạnh. Vì vậy, vẫn cần tìm ra các phương pháp mới vừa có năng suất cao vừa có chất lượng dầu tốt.

3. Trong dầu mâm xôi có chứa gì?

Ngày nay, dầu hạt mâm xôi hơi đục, có màu vàng. Carotenoid tạo ra màu vàng này, giống như màu của dầu bơ.

Trong hạt, có chứa 10-23% dầu thực vật. Dầu hạt mâm xôi có hàm lượng cao axit béo thiết yếu. Trong dầu chứa axit linoleic, axit oleic, … đây là những chất béo có lợi cho sức khỏe. Dầu càng chua là do thời gian bảo quản quả cao hơn.

Ngoài ra, trong dầu mâm xôi còn chứa các vitamin tan trong dầu như vitamin E,A. Giúp dưỡng ẩm da tốt, đồng thời cung cấp các nguyên tố vi lượng cho cơ thể.

4. Công dụng của dầu mâm xôi

4.1. Khả năng chống viêm

Dầu hạt mâm xôi đỏ có chứa chất chống oxy hóa và các axit béo thiết yếu như axit alpha-linoleic. Chúng chống lại stress oxy hóa và giảm viêm. Dầu mâm xôi cũng chứa axit ellagic, giống như dâu tây, và anh đào. Nó không chỉ ngăn ngừa viêm nhiễm và tổn thương mô mà còn tốt.

4.2. Giàu vitamin A, E

Trong các loại dầu thực vật, dầu mâm xôi là nguồn cung cấp vitamin A và vitamin E. Nhờ vào khả năng tái tạo, giúp các tế bào khỏe mạnh, vitamin A đem đến làn da mịn màng. Hơn nữa, vitamin E cũng giúp ngăn ngừa lão hóa. Đây là một chất chống oxy hóa, nên làm giảm viêm, giảm sẹo. Và cũng bổ sung lượng collagen cho làn da.

4.3. Điều trị viêm lợi

Bên cạnh tác dụng đối với làn da, dầu mâm xôi còn tốt cho sức khỏe răng miệng. Khi nướu tích tụ nhiều mảng bám và vi khuẩn, nướu trở nên dễ bị viêm. Dầu mâm xôi làm giảm vi khuẩn trong miệng và giảm dịu viêm quanh mô nướu. Ngoài ra, dầu còn làm dịu vết sưng, đỏ, đau.

Bạn đã bao giờ thử bỏ dầu hạt mâm xôi vào nước súc miệng hoặc lấy kem đánh răng có chứa thành phần là hạt mâm xôi.

4.4. Khả năng chống vi khuẩn gây bệnh

Quả mâm xôi chứa các đặc tính kháng khuẩn ngăn chặn sự phát triển của salmonella và E. coli (Escherichia coli). Mặc dù không thể thay thế cho việc vệ sinh răng miệng đúng cách, nhưng dầu hạt mâm xôi có thể có lợi trong việc tiêu diệt vi khuẩn có hại trong miệng. Nó cũng có thể hỗ trợ trong việc chữa lành nướu bị đau và bị viêm bị kích ứng bởi mảng bám.

4.5. Khả năng chống oxy hóa của dầu mâm xôi

Dầu hạt mâm xôi chứa nhiều carotenoid – một nguồn cung cấp Vitamin A và E. Những thành phần này xuất hiện nhiều trong các sản phẩm chăm sóc da chống lão hóa. Sản phẩm giúp thúc đẩy làn da trẻ trung.

Vitamin A là một chất chống oxy hóa thường gặp trong mỹ phẩm. Bên cạnh chống oxy hóa, nó còn cung cấp độ ẩm cho da. Vitamin này trong dầu giảm sự xuất hiện của nếp nhăn và làm mịn da.

Vitamin E là một chất chống oxy hóa khác được đánh giá cao trong chống lão hóa. Nó giúp bảo vệ tế bào khỏi tác hại của quá trình oxy hóa và hỗ trợ duy trì cấu trúc collagen

4.6. Hiệu quả của dầu mâm xôi với làn da

Dầu mâm xôi giúp điều trị và ngăn ngừa mụn trứng cá

Để có một làn da khỏe mạnh, điều quan trọng nhất mà chúng ta cần là thói quen chăm sóc da đúng. Các sản phẩm điều trị mụn trứng cá có chứa benzoyl peroxide hoặc axit salicylic dễ làm khô da.

Trái với các loại thuốc trên, dầu mâm xôi cũng là giúp giảm mụn hiệu quả, nhưng nó không làm khô da. Axit linoleic trong dầu giúp tái cân bằng lượng dầu trên da. Làm giảm dầu nhờn nhưng không làm khô da. Đồng thời cũng dẫn đến ít mụn hơn.

Nghiên cứu cho thấy rằng, dầu mâm xôi không làm tắc nghẽn lỗ chân lông.

Mặc khác, vì dầu mâm xôi có khả năng ức chế phát triển một số vi khuẩn gây bệnh. Nên mọi người thường sử dụng nó để điều trị mụn. Mặc dù còn chưa rõ cơ chế, nhưng thực tế dầu hạt nho giúp làn da sạch sâu bên trong lỗ chân lông. Vì vậy có thể ngăn ngừa và điều trị mụn.

Dầu mâm xôi duy trì làn da mềm mịn và đàn hồi

Khi da bị khô, xoa vài giọt dầu mâm xôi có thể giúp cải thiện độ ẩm làn da, làm mềm chỗ chai khô. Ngoài ra, dầu mâm sôi còn chứa vitamin E, và vitamin A nên có hiệu quả trong việc chăm sóc da

Giảm viêm da

Dầu hạt mâm xôi làm dịu triệu chứng viêm do bệnh eczema, rosacea, và vẩy nến. Dầu giúp dưỡng ẩm và ngăn ngừa cơn bùng phát bệnh. Giảm ngứa, sưng, đỏ, và giảm viêm.

Dầu mâm xôi giúp bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời

Chưa có nghiên cứu tìm thấy tác dụng của hạt mâm xôi đỏ trong việc bảo vệ khỏi tia UW. Tuy nhiên, có thể sử dụng dầu trước khi bôi kem chống nắng để tăng độ ẩm cho da. Nhằm giúp bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời của bạn.

5. Gợi ý cách sử dụng dầu mâm xôi

5.1. Sử dụng trong chế biến món ăn

Quả mâm xôi là một loại quả mọng ngon và đem lại nhiều dưỡng chất. Nên cách đơn giản nhất là sử dụng nó trong công nghiệp thực phẩm.

• Cho dầu mâm xôi trộn chung với dầu và giấm táo để làm sốt salad
• Thêm dầu mâm xôi vào sinh tố và ngũ cốc để kích thích ăn uống ngon hơn
• Phếch dầu mâm xôi lên bánh ngọt để làm bánh bóng và có hương vị
• Xay nước ép và cho thêm một ít dầu dùng trong chế độ ăn kiêng

5.2. Dùng để dưỡng da

• Sử dụng dầu mâm xôi như serum dưỡng da trước khi đi ngủ. Nó sẽ giúp da mịn màng và căng bóng
• Trộn 1 giọt dầu hạt mâm xôi với kem dưỡng ẩm body để cấp ẩm cho làn da.
• Cho 1-2 giọt dầu mâm xôi vào lòng bàn tay rồi xoa đều. Sau đó áp nó lên da như một mặt nạ dưỡng ẩm.
• Dùng dầu mâm xôi như một loại dầu nền. Rồi kết hợp nó với tinh dầu, như lavender, để massage toàn thân. Bạn cũng có thể nhỏ một vài giọt bách hợp, nhũ hương, oải hương trong 30 ml dầu mâm xôi để làm mặt nạ tại nhà
• Bôi dầu mâm xôi trước khi bôi kem chống nắng để tăng tác dụng bảo vệ da khỏi các tia UV.

6. Tác dụng phụ

Nếu chưa từng dị ứng với dầu mâm xôi, thì dầu này khá an toàn nếu sử dụng trên da. Trước khi sử dụng, có thể test trước ở những vùng da nhỏ, rồi chờ 24h. Nếu không có dấu hiệu đó, ngứa, nóng rát hay sưng thì có thể sử dụng được.

7. Kết luận

• Dầu hạt mâm xôi có thể được sử dụng trong thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm. Ngoài ra, nó còn có tác dụng trong công nghiệp hóa chất, và y học.
• Phương pháp ép lạnh giúp giữ lại các thành phần hoạt chất trong dầu.
• Dầu mâm xôi chứa hàm lượng cao axit béo không bão hòa, tocopherol, polyphenol. Các thành phần này giúp ngăn ngừa và điều trị các rối loạn khác nhau, đặc biệt trên da.
• Dầu mâm xôi là một sản phẩm được công nhận trong ngành mỹ phẩm. Tuy nhiên, tác dụng cụ thể như một loại thực phẩm thì chưa được nghiên cứu.
• Do có giá trị dinh dưỡng cao nên dầu mâm xôi được làm phụ gia thực phẩm. Cung cấp các sản phẩm có giá trị kinh tế và chất lượng cho người tiêu dùng. Dù là dùng ngoài da hay uống/ăn dầu mâm xôi để tác động đến sức khỏe con người
• Tuy nhiên, hiện nay còn thiếu dữ liệu về liều lượng tiêu thụ qua đường uống/ăn. Hay tác dụng ngăn ngừa các bệnh cụ thể.

Đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn nhiều hơn bạn nhé.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.healthline.com/health/red-raspberry-seed-oil#takeaway
2. https://www.britannica.com/plant/raspberry
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8151122/
4. https://www.levenrose.com/blogs/clean-beauty/8-marvelous-raspberry-seed-oil-benefits-healthy-beautiful-skin