Tinh Dầu Liên Kiều

Liên kiều từ xa xưa đã là một vị thuốc trong y học cổ truyền phương Đông. Liên kiều giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, trị mụn nhọt, … Tuy nhiên, tinh dầu chiết xuất từ liên kiều còn ít người biết đến. Vậy tinh dầu liên kiều có hiệu quả giống như vị thuốc liên kiều hay không? Cùng Kobi tìm hiểu về tinh dầu liên kiều trong bài viết bên dưới đây.

1. Mô tả cây liên kiều

Liên kiều có tên khoa học là Forsythia suspensa (Thunb.) Vahl., thuộc gia đình họ Nhài Oleacae. Liên kiều còn có tên gọi khác là trúc can, hoàng thọ đan, hạn liên tử. Dược liệu liên kiều (Fructus Forsythiae) là quả phơi, sấy khô của cây liên kiều, dùng làm thuốc trị bệnh.

Liên kiều là một loại cây thân cao từ 2 đến 4m. Cành liên kiều non gần như 4 cạnh và có nhiều đốt; giữa các đốt là thân rỗng. Lá liên kiều là lá đơn, mọc đối hoặc có khi mọc thành vòng 3 lá. Cuống lá dài khoảng 0,8 – 2cm. Phiến lá có dạng hình trứng, chiều dài 3 – 7cm, chiều rộng 2 – 4 cm. Phần mép lá có răng cưa không đều, chất lá hơi dài. Hoa liên kiều màu vàng tươi. Đài và tràng hoa liên kiều dạng hình ống, trên xẻ thành 4 thùy, 2 nhị thấp hơn tràng. Nhụy hoa thường có 2 nuốm.

Quả liên kiều khô, hình trứng dẹt dài 1 – 2 cm, rộng 1 cm, hai bên quả có cạnh lồi, đầu nhọn. Khi quả chín, lớp vỏ mở ra như mỏ chim, phía dưới quả có cuống hay chỉ còn sẹo. Vỏ ngoài quả màu nâu nhạt. Bên trong quả liên kiều có nhiều hạt, nhưng phần nhiều bị rơi vãi đi, chỉ còn sót lại một ít.

2. Đặc điểm sinh trưởng của cây liên kiều

Hiện nay, liên kiều vẫn là dược liệu nhập ở nước ta.Mùa hoa của liên kiều ở Trung Quốc từ tháng 3 – 5, mùa quả chín từ tháng 7 – 8.

Liên kiều mọc chủ yếu ở Trung Quốc như tỉnh Sơn Tây, Hà Nam, Hà Bắc, … Cây còn mọc ở Nhật Bản. Ở nhiều nơi đó người ta còn trồng liên kiều làm cây cảnh.

Liên kiều có hiện tượng bán tàn vào mùa đông và sinh trưởng nhanh, mạnh khi điều kiện ấm hơn ở vụ xuân hè.

3. Cách thu hái liên kiều

Liên kiều dùng làm thuốc chia thành 2 loại: Thanh kiều và Lão kiều.

• Thanh kiều được hái vào các tháng 8 – 9 khi quả chưa chín (thanh là còn xanh). Người ta đem chúng nhúng vào nước sôi rồi lấy ra phơi khô hay sấy khô.
• Lão kiều hái vào tháng 10 khi quả đã chín vàng, quả già. Lão kiều không có mùi đặc biệt nhưng vị đắng.
• Thanh kiều và lão kiều cũng gần giống như nhau. Tuy nhiên, thanh kiều phần nhiều đầu quả chưa tách ra, hạt còn nguyên không rơi rụng.

4. Tinh dầu liên kiều là gì?

Tinh dầu của liên kiều sở hữu nhiều giá trị dược tính vượt trội. Hầu hết tinh dầu liên kiều tập trung ở quả và hạt. Phương pháp chưng cất hơi nước, chưng cất hydro vẫn là phương pháp kinh điển. Tuy nhiên, với khoa học phát triển hiện nay người ta đang tìm nhiều cách khác nhau để chiết xuất triệt để. Ví dụ như dùng công nghệ enzym, công nghệ microwave, … Tinh dầu thu được có màu vàng đậm (do màu tự nhiên của quả), mùi đặc trưng hơi đắng.

Ngoài ra, lá của liên kiều cũng chứa một lượng tinh dầu nhất định. Tuy nhiên, về hàm lượng và thành phần không phong phú như quả, hạt. Vì vậy, nên nghiên cứu về công dụng từ lá liên kiều còn hạn chế.

5. Thành phần hóa học của tinh dầu liên kiều

Trong tinh dầu từ quả hạt liên kiều đã xác định được 21 thành phần hóa học. Các hydrocacbon monoterpene và các monoterpen oxy hóa là thành phần chính. Trong đó, beta – pinen, alpha  -pinen và limonene là các hợp chất chính. Tiếp đến là linalool, camphor, terpinen – 4 – ol và alpha – terpineol. Beta – Pinene, một hydrocacbon monoterpene, là thành phần dồi dào chính trong tinh dầu với tỉ lệ khoảng 36,12%.

Trong tinh dầu từ lá liên kiều tổng cộng có 10 hợp chất được xác định. Cụ thể là trans – phytol, cis – 3 – hexenol, β – linalool, trans – 2 – hexenal, trans – 2 – hexenol chiếm tỉ lệ cao nhất.

6. Những công dụng của tinh dầu liên kiều

Theo đông y, vị thuốc liên kiều có vị đắng, hơi hàn và không độc. Liên kiều dùng để thanh nhiệt giải độc. sát trùng, lợi tiểu, tiêu mụn mủ, thông kinh nguyệt, … Vậy tinh dầu liên kiều thì có những khả năng gì? Cùng Kobi tìm hiểu một số công dụng dưới đây.

6.1. Chống lại vi khuẩn, vi nấm

Vi khuẩn, vi nấm là những yếu tố bên ngoài gây bệnh phổ biến nhất ở người. Chúng gây nhiễm trùng ngoài da như mụn mủ, đến nhiễm trùng toàn thân, xâm lấn vào nhiều cơ quan nội tạng của cơ thể. Có nhiều loại hiện nay đang kháng kháng sinh, khiến cho con người phải luôn tìm kiếm nhiều loại thuốc điều trị khác nhau.

Tương tự như dược liệu liên kiều, tinh dầu từ quả liên kiều cũng có khả năng sát trùng, chống lại vi khuẩn rất tốt. Tinh dầu liên kiều cho thấy phổ rộng hoạt động rộng, chống lại tất cả các vi sinh vật nhạy cảm. Tinh dầu có tác dụng kháng khuẩn mạnh hơn đối với vi khuẩn gram dương, vi nấm. Trong đó, vi nấm Aspergillus niger là vi sinh vật bị tinh dầu tác động tiêu diệt mạnh nhất. Các monoterpen như beta -pinen, alpha -pinen, limonene, linalool, camphor và aterpineol là những thành phần chính trong chống lại vi khuẩn.

6.2. Chống oxy hóa

Các gốc tự do là phân tử có thể làm tổn hại tế bào cơ thể. Khi con người tiếp xúc với ô nhiễm, tia UV, ăn uống sinh hoạt không lành mạnh đều có thể hình thành quá mức các gốc tự do. Từ đó, có thể dẫn đến quá trình lão hóa sớm, bệnh tim mạch, viêm và một số bệnh lý mạn tính khác. Chất chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại tổn thương do gốc tự do gây ra.

Các hoạt tính sinh học của tinh dầu liên kiều phụ thuộc vào các thành phần chính của chúng. Beta – pinen và alpha – pinen trong tinh dầu từ quả liên kiều đều được chứng minh là có các hoạt động chống oxy hóa đáng chú ý. Linalool cũng có đặc tính chống oxy hóa tuyệt vời, giống như vitamin E và axit lipoic, giúp ngăn chặn quá trình peroxy hóa lipid. Các hợp chất chính này có thể chịu trách nhiệm cho hoạt động chống oxy hóa nổi bật của tinh dầu liên kiều. Chúng có tác dụng hiệp đồng với nhau, gia tăng hiệu quả vượt trội của tinh dầu. Kết quả sàng lọc cho thấy tiềm năng của tinh dầu liên kiều là một loại thuốc chữa bệnh hiệu quả, trong ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm.

6.3. Giảm đường huyết

Bệnh đái tháo đường (hay bệnh tiểu đường) là một bệnh mạn tính, phổ biến trên thế giới. Có khoảng 463 triệu người trong độ tuổi 20 – 79 trên toàn thế giới mắc bệnh đái tháo đường. Với sự phát triển nhanh chóng của kinh tế, xã hội trong những năm gần đây, số lượng bệnh nhân tiểu đường vẫn đang tăng lên. Bệnh đái tháo đường thường được chia thành tuýp 1, tuýp 2, đái tháo đường đặc hiệu và đái tháo đường đường thai kỳ. Đại đa số mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Bệnh gây các biến chứng nghiêm trọng lên tim, thận, mắt, thần kinh, gan, …

Trong các nghiên cứu về liên kiều, hợp chất forsythia glycoside đã được chứng minh là có tác dụng chống tiểu đường tốt. Tuy nhiên còn có rất ít báo cáo về tinh dầu của quả liên kiều. Một nghiên cứu sơ bộ xác định rằng tinh dầu liên kiều có tác dụng chống đái tháo đường thông qua α – amylase và α – glucosidase. Nghiên cứu đã đặt nền tảng, cung cấp cơ sở khoa học cho việc phát triển và sử dụng tinh dầu. Đồng thời cũng góp phần vào sự phát triển của các sản phẩm tinh dầu liên kiều.

6.4. Bảo quản thực phẩm

Sự hiện diện và nhân lên của vi sinh vật trong hệ thống thực phẩm có thể gây ra một vấn đề quan trọng. vi sinh vật có thể làm giảm chất lượng và số lượng của sản phẩm thực phẩm mà còn phát sinh bệnh tật.

Ngộ độc thực phẩm do E. coli và S. aureus là một vấn đề ngày càng gia tăng ở cả các nước đang phát triển và đã phát triển. Chất bảo quản hóa học ra đời, có tác dụng ngăn ngừa sự thối rữa và duy trì độ tươi ngon của thực phẩm. Tuy nhiên, người ta đã chứng minh rằng một số chất hóa học có tác dụng không mong muốn ở động vật và con người. Điều này có thể dẫn đến những rủi ro khôn lường.

Từ xa xưa, quả liên kiều đã được sử dụng như loại gia vị chế biến thức ăn ở Trung Quốc. quả được sử dụng như chất phụ gia, tạo hương vị, bảo quản thực phẩm lâu hơn. Tuy nhiên, nhược điểm lớn nhất của quả thô là vị đắng của nó.

Ngày nay, tinh dầu quả liên kiều được sử dụng rộng rãi để bảo quản trong trình chế biến thực phẩm và công thức thuốc. Đặc tính kháng khuẩn của tinh dầu liên kiều có phổ rộng, diệt được nhiều loại khác nhau. Tuy nhiên, tinh dầu rất dễ bay hơi hoặc phân hủy trong quá, đặc biệt là trong điều kiện nhiệt, áp suất, ánh sáng hoặc oxy ngay lập tức. Vì vậy, hiện nay người ta sử dụng kỹ thuật bọc nano giúp cho tinh dầu cải thiện độ ổn định, giảm nhạy cảm của các hợp chất sinh học trong xử lý và bảo quản.

7. Cách sử dụng tinh dầu liên kiều

Có nhiều cách sử dụng tinh dầu liên kiều tại nhà. Bạn đọc có thể tham khảo một số cách dưới đây của Kobi.

7.1. Làm dầu xoa bóp ngoài da

• Tinh dầu Liên kiều có khả năng kháng khuẩn bệnh ngoài da tốt. Tinh dầu liên kiều và tinh dầu kim ngân hoa là một cặp bài trùng kinh điển để điều trị. Thường được gọi vắn tắt là ngân – kiều.
• Bạn hãy thêm từ một vài giọt tinh dầu liên kiều, kim ngân hoa trộn với dầu nền ưa thích. Xoa hỗn hợp tinh dầu liên kiều pha loãng lên các vùng da cần điều trị. Nó có thể giúp làn da giảm mụn nhọt, mụn viêm sưng, chống lão hóa da, … Lưu ý chọn dầu nền mỏng nhẹ tránh gây bít tắc khiến mụn nặng thêm.

7.2. Xông tinh dầu, nến thơm

• Xông tinh dầu liên kiều nhằm kháng khuẩn, làm sạch không khí trong phòng, giảm các tác nhân gây bệnh.
• Bạn có thể cho một vài giọt tinh dầu hoa liên kiều vào máy khuếch tán cùng với lượng nước nhất định. Như vậy, máy khuếch tán giúp cho tinh dầu được lan tỏa khắp không gian phòng.
• Bạn cũng có thể tìm mua hoặc tự làm nến thơm có mùi tinh dầu hoa liên kiều tại nhà. Tinh dầu liên kiều cũng sẽ lan tỏa dưới tác dụng nhiệt của nến đốt. Tuy nhiên, bạn cần cẩn trọng khi sử dụng nến đốt nếu trong nhà bạn có trẻ nhỏ hoặc thú vật nuôi.

7.4. Các sản phẩm thương mại

Tinh dầu liên kiều còn là thành phần không thể thiếu trong nhiều sản phẩm thương mại hiện nay. Như đã nhắc đến ở trên, ngân – kiều là một cặp bài trùng. Như là mỹ phẩm chăm sóc da mụn viêm ở mặt, lưng, dầu gội đầu, sữa tắm, sữa rửa mặt, … Bạn có thể tìm thành phần Forsythia Essential Oil, hoặc tên khoa học của liên kiều trên sản phẩm.

Ngoài ra, tinh dầu liên kiều có bọc nano là chất bảo quản thực phẩm ổn định, hiệu quả, an toàn. Tinh dầu là triển vọng trong tương lai ngành công nghiệp thực phẩm.

8. Những lưu ý khi sử dụng tinh dầu liên kiều

Bạn đọc nên ghi nhớ những điểm lưu ý dưới đây để sử dụng tinh dầu liên kiều an toàn. Đồng thời, có thể giúp bạn bảo quản tinh dầu hiệu quả.

8.1. Tính an toàn

• Kích ứng da. Giống như nhiều loại tinh dầu khác, khi thoa tinh dầu liên kiều lên da có một số người da bị đỏ và kích ứng. Cho dù ngay cả khi bạn không bị dị ứng với vị thuốc liên kiều. Vì vậy, hãy bôi thử một ít tinh dầu liên kiều đã pha loãng lên một vùng da nhỏ, đợi trong vài giờ rồi mới thoa lên vùng da rộng hơn. Ngoài ra, nếu dị ứng thì bạn cần tránh sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm có thành phần tinh dầu này.
• Người dị ứng với liên kiều thì nên hạn chế sử dụng tinh dầu này để giảm nguy cơ có thể xảy ra phản ứng dị ứng. Nếu có triệu chứng thì đến ngay cơ sở y tế gần nhất.
• Không được uống tinh dầu bất kì bao gồm cả tinh dầu liên kiều. Chỉ uống khi đã được bào chế thành dược phẩm đường uống.
• Chỉ sử dụng tinh dầu liên kiều đã pha loãng, hoặc tinh dầu đã được bào chế dưới dạng mỹ phẩm, dược phẩm. Tránh ngửi trực tiếp tinh dầu trong chai lọ chứa, vì tinh dầu liên kiều đậm đặc có thể gây kích ứng đường hô hấp.
• Phụ nữ có thai, cho con bú, trẻ nhỏ, người đang mắc các bệnh mạn tính … khi sử dụng tinh dầu liên kiều thì bạn cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

8.2. Bảo quản tinh dầu liên kiều

• Bạn nên đọc kĩ hướng dẫn sử dụng, thời hạn dùng sau khi mở nắp tinh dầu liên kiều đã được in trên bao bì của nhà sản xuất.
• Bạn nên bảo quản tinh dầu trong loại chai lọ thủy tinh tối màu, bảo quản ở nơi thoáng mát. Tránh để tinh dầu liên kiều tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.
• Trẻ nhỏ có tính tò mò và năng động nên cần để tinh dầu liên kiều tránh xa tầm tay của trẻ em. Khi sử dụng tinh dầu cho trẻ em, cần có theo dõi và kiểm soát của người lớn.
• Trong khi sử dụng, nếu tinh dầu có màu khác lạ, mùi bất thường thì tốt nhất, bạn không nên tiếp tục sử dụng sản phẩm nữa.

9. Quy cách đóng gói

10. Kết luận

Trên đây là bài viết về tinh dầu liên kiều của Kobi. Kobi hiện đang kinh doanh các sản phẩm về tinh dầu thiên nhiên, dầu nền và các sản phẩm phụ trợ. Bạn đọc quan tâm, có nhu cầu sử dụng tinh dầu liên kiều thì đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn cụ thể. Những bài viết khác về tinh dầu, bạn đọc có thể tìm hiểu thêm bằng cách truy cập vào trang web chính thức Kobi.vn.

11. Tại sao chọn Kobi?

Kobi tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các loại tinh dầu thiên nhiên, dầu thực vật chất lượng cao với giá cả cạnh tranh tại Việt Nam từ 2011. Đối tác của chúng tôi là các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu cung cấp nguồn thực vật bền vững từ hơn 10 quốc gia, thu mua cây trồng từ nơi chúng phát triển tự nhiên và dồi dào. Mỗi đơn hàng đều đi kèm với GC-MS, COA và SDS để chứng minh dầu của chúng tôi là 100% nguyên chất và tự nhiên. Sự hài lòng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Hãy liên hệ ngay hôm nay để tìm hiểu cách chúng tôi có thể giúp công việc của bạn phát triển như thế nào nhé!

12. Các chứng chỉ/chứng nhận

• GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Đỗ Tất Lợi, 2004. Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam.
2. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308814612003020?via%3Dihub
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5302441/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26433652/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6151565/
6. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4019277