Tinh dầu Hương Nhu Tía

Hương nhu tía từ lâu đã trở thành loài cây thân thuộc với nhiều gia đình người Việt. Hương nhu tía luôn được các bà các mẹ tin tưởng dùng để gội đầu, xông giải cảm, … Ngày nay, rất nhiều nghiên cứu về tinh dầu hương nhu tía đã cho thấy hiệu quả bất ngờ. Bài viết dưới đây của Kobi sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin về tinh dầu hương nhu tía.

1. Mô tả cây hương nhu tía

Ở nước ta hiện nay có 2 loại cây là hương nhu trắng và hương nhu tía. Bài viết này viết về hương nhu tía. Hương nhu trắng Kobi đã đề cập chi tiết trong bài viết khác.

Hương nhu tía (Herba Ocimi) là toàn cây hương nhu (trừ rẽ) được phơi hoặc sấy khô của cây hương nhu tên khoa học là Ocimum sanctum L. Cây còn có tên khác là é tía, é rừng. Cây có mùi thơm, lá cây mềm mại nên có tên là Hương nhu.

Cây hương nhu tía Ocimum sanctum là một loài cây nhỏ, sống hàng năm hoặc nhiều năm, có thể cao từ 1.5 – 2m. Thân và cành thường có màu tím, có lông quặp. Lá có cuống dài, dạng hình thuôn mác hoặc hình quả trứng, dài 1 – 5 cm. Mép lá hương nhu tía có răng cưa, 2 mặt lá đều có lông. Hoa hương nhu cũng có màu tím, mọc thành chùm, xếp thành từng vòng từ 6 – 8 hoa trên chùm, ít khi phân nhánh. Lá và hoa khi vò ra có mùi thơm.

Cây hương nhu tía thường được người dân trồng làm thuốc ở quanh nhà. Cây phân bố ở khắp các vùng nhiệt đới, phía đông thế giới.

2. Tinh dầu hương nhu tía là gì?

Như nhiều loại tinh dầu khác, tinh dầu hương nhu tía được chiết xuất bằng cách chưng cất hơi nước. Người ta thu hái toàn bộ thân trên mặt đất gồm thân lá và ngọn hoa để chứng cất. Đặc điểm mùi thơm của hương nhu tía còn phụ thuộc vào nơi canh tác, thời gian sinh trưởng của cây, …

3. Thành phần hóa học của tinh dầu hương nhu tía

Trong hương nhu tía có từ 90 – 94% tinh dầu với 57 hợp chất đã được xác định. Hàm lượng của các thành phần chính: β – bisabolene (13 – 20%) 1,8 – cineole (9 – 33%) methyl chavicol (2 – 12%), eugenol, axit ursolic, β – caryophyllene, β – elemene, linalool, thymol , citral và camphor. Thành phần và hàm lượng thay đổi trong quá trình phát triển của cây.

4. Tác dụng của tinh dầu hương nhu tía

4.1. Bảo vệ cơ thể, chống nhiễm trùng

Nghiên cứu hiện đại đã phát hiện ra rằng hương nhu tía có hoạt tính chống vi khuẩn, chống vi rút và chống nấm. Đây là những mầm bệnh gây nhiễm trùng ở người. Mặc dù chưa có thử nghiệm trên người nào được công bố, nhưng có bằng chứng thực nghiệm cho thấy tinh dầu hương nhu tía có thể giúp điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ở người.

Tinh dầu Ocimum sanctum có thể chống lại S. aureus, E.coli, B. subtilis, B. cereus, B. pumilis, P. aeruginosa, C. krusei, A. flavous. Những tác nhân này gây ra nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng da và vết thương, sốt thương hàn, tiêu chảy, mụn trứng cá, …

4.2. Trị một số bệnh răng miệng

Nghiên cứu chỉ ra Hương nhu tía và tinh dầu có thể chống lại vi khuẩn Streptococcus mutans. Đây là tác nhân chính gây sâu răng, hôi miệng. Điều này gợi ý có thể sử dụng tinh dầu làm nước súc miệng thảo dược để điều trị hôi miệng, bệnh nướu răng và loét miệng. Đã có xác nhận trong các thử nghiệm lâm sàng đã chứng minh rằng súc miệng bằng nước hương nhu tía có hiệu quả tương đương với 0,2% Chlorhexidine và Listerine. Đồng thời, nước súc miệng từ tinh dầu hương nhu tía được ưa thích hơn vì hương vị và sự tiện lợi.

4.3. Nhanh làm vết loét

Sự kết hợp của tinh dầu hương nhu tía giữa các hoạt động chống oxy hóa, kháng khuẩn, chống viêm và giảm đau rất hữu ích trong chữa lành vết loét. Khả năng chống loét này bao gồm nhiều hoạt động như giảm các yếu tố gây tiết axit – pepsin, peroxy hóa lipid; đồng thời, tăng cường các yếu tố bảo vệ dạ dày như tiết mucin, chất nhầy tế bào và tăng tuổi thọ của tế bào niêm mạc.

4.4. Căng thẳng tinh thần

Ngày nay, cuộc sống hiện đại đã làm cho căng thẳng tâm lý gia tăng bởi do nhiều nhu cầu và nhịp độ nhanh của cuộc sống. Sử dụng thường xuyên tinh dầu hương nhu tía không chỉ giúp bảo vệ, giải độc các tế bào của cơ thể mà còn giúp giảm căng thẳng độc hại, thư giãn, làm dịu tâm trí và mang lại nhiều lợi ích tâm lý.

Cụ thể là các đặc tính trị liệu tâm lý của tinh dầu Ocimum sanctum đã được khám phá trong các thí nghiệm trên động vật khác nhau. Kết quả cho thấy tinh dầu có đặc tính chống lo âu và chống trầm cảm, tác dụng tương đương với diazepam và thuốc chống trầm cảm. Các nghiên cứu trên động vật thêm tiết lộ rằng hương nhu tía giúp tăng cường trí nhớ, bảo vệ chống lại sự suy giảm trí nhớ do lão hóa gây ra.

Tương tự, trong các nghiên cứu trên người, tinh dầu đã giảm căng thẳng, lo lắng và trầm cảm. Sau 6 tuần báo cáo rằng cải thiện đáng kể điểm số căng thẳng chung, các vấn đề về tình dục và giấc ngủ cũng như đãng trí và mệt mỏi.

4.5. Căng thẳng về thể chất

Những tác động độc hại kéo dài có thể gây ra những căng thẳng về thể chất. Có thể kể đến là việc gắng sức kéo dài, hạn chế về thể chất, tiếp xúc với lạnh, tiếng ồn, hóa chất, bức xạ UV quá mức. Những tác động này làm rối loạn cân bằng nội môi, gây ra căng thẳng về sinh lý và chuyển hóa trong cơ thể. Khi vượt quá giới hạn, có thể dẫn đến tổn thương các chức năng cơ quan và sức khỏe.

Các nghiên cứu trên động vật thí nghiệm đã chỉ ra rằng Ocimum sanctum tăng cường trao đổi chất, cải thiện sức bền, giảm tổn thương mô. Đồng thời, bình thường hóa nhiều thông số sinh lý và sinh hóa do các tác nhân gây căng thẳng vật lý gây ra. Bên cạnh đó, tinh dầu còn tăng cường chất dẫn truyền thần kinh, mức độ stress oxy hóa, cải thiện phản ứng miễn dịch, ECG và corticosteroid.

4.6. Giảm đường huyết

Ngày nay, tăng đường huyết và bệnh đái tháo đường (hay tiểu đường) là bệnh lý đang dần phổ biến. Mỗi năm có hàng triệu người bị ảnh hưởng bởi bệnh đái tháo đường. Những biến chứng của đái tháo đường có thể kể đến như suy thận, thiếu máu cơ tim, rối loạn mỡ máu, …

Eugenol trong tinh dầu hương nhu tía là chất chuyển hóa có hoạt tính sinh học chính. Gần đây nó đã được nghiên cứu để giảm mức đường huyết. Chúng bao gồm ngăn chặn gắn kết của glucose với albumin huyết thanh và ức chế sự chuyển đổi carbohydrate phức tạp thành glucose. Tuy nhiên, trong tinh dầu còn nhiều thành phần khác, có thể kết hợp tạo nên những lợi ích điều trị khác.

4.7. Đuổi trừ muỗi

Muỗi là trung gian lây truyền bệnh được tổ chức Y tế thế giới cảnh báo hàng năm. Tinh dầu hương nhu tía có khả năng đuổi côn trùng và diệt các ấu trùng như lăng quăng. Tác dụng ức chế của tinh dầu đối với khả năng sống của tế bào dao động từ 83 – 96%. Từ đó, giảm các bệnh do muỗi truyền như sốt xuất huyết, sốt rét và bệnh giun chỉ.

4.8. Giảm rụng tóc

Rụng tóc là một vấn đề phổ biến hiện nay. Rụng tóc không phân biệt giới tính, chủng tộc, xảy ra ở nhiều giai đoạn và mức độ khác nhau trong suốt cuộc đời con người. Rụng tóc có thể gây ảnh hưởng xấu đến đời sống tâm lý và xã hội của người bệnh. Rụng tóc xảy ra ở khoảng 50% đàn ông trên 40 tuổi và cũng có thể ảnh hưởng nhiều phụ nữ.

Tinh dầu hương nhu tía cho thấy tóc có thời gian tăng trưởng và thời gian hoàn thành mọc tóc tốt hơn. Đồng thời, tinh dầu còn cải thiện đáng kể về độ dài và đường kính của tóc. Do đó, có thể kết luận rằng tinh dầu hương nhu tía hứa hẹn là thảo dược tiềm năng thay thế cho các loại thuốc tổng hợp trong điều trị chứng rụng tóc.

4.9. Khác

Hương nhu tía và tinh dầu cũng đã được chứng minh là hoạt động chống lại nhiều mầm bệnh ở động vật. Tinh dầu sử dụng trong chăn nuôi động vật để giảm nhiễm trùng ở bò, gia cầm, dê, cá và tằm.

Hoạt động của tinh dầu chống lại các mầm bệnh truyền qua nước và thực phẩm, cho thấy thêm rằng nó có thể được sử dụng trong việc bảo quản thực phẩm, chất rửa khử trùng tay.

5. Cách sử dụng tinh dầu hương nhu tía

5.1. Dùng tại nhà

Hiện nay, có nhiều cách để sử dụng tinh dầu hương nhu tía tùy theo từng mục đích của bạn mà lựa chọn.

• Dầu ủ tóc: Từ lâu hương nhu tía đã được dùng để nấu nước gội đầu giảm rụng tóc. Ngày nay, dù cho cuộc sống trở nên bận rộn nhưng bạn cũng có thể thực hiện được. Bạn hãy thử cách trộn vài giọt tinh dầu hương nhu tía với dầu dừa rồi mát xa lên da đầu, ủ tóc sau đó gội đầu thật sạch. Hỗn hợp giúp tóc bạn nhanh mọc, dưỡng dày mượt hơn.
• Nếu bạn thích hương thơm và tác dụng của tinh dầu thì hãy thử nhỏ vài giọt vào muối tắm để tẩy tế bào chết, kháng khuẩn trị mụn và thư giãn cơ bắp – tinh thần. Hoặc bạn cũng có thể hòa với nước tắm ấm vào mùa đông hoặc những ngày làm việc căng thẳng.
• Như đã đề cập ở trên, pha tinh dầu hương nhu trong nước súc miệng có hiệu quả tương đương với những sản phẩm thương mại. Chỉ cần nhỏ vài giọt vào một cốc nước lọc ấm là bạn có thể súc miệng được ngay.
• Nhỏ vài giọt tinh dầu hương nhu tía vào máy xông tinh dầu mặt để trị mụn, giảm đau đầu căng thẳng.

5.2. Trong các chế phẩm trên thị trường

Hiện nay, hương nhu tía được ứng dụng rộng rãi trong các sản phẩm trên thị trường. Bạn có thể tìm thấy thành phần trong các sản phẩm nguồn gốc từ thiên nhiên như kem đánh răng, nước súc miệng dược liệu, dầu gội – xả dược liệu, … Nhờ những tác dụng của tinh dầu của hương nhu tía mà trong tương lai sẽ hứa hẹn nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe khác.

6. Lưu ý khi sử dụng tinh dầu hương nhu tía

• Nếu bạn bị dị ứng với cây hương nhu tía hoặc các cây khác cùng họ thì bạn cần thận trọng khi sử dụng tinh dầu của nó. Bạn có thể bị ngứa, nổi mẩn đỏ, buồn nôn, khó thở,…
• Nên pha loãng tinh dầu hương nhu tía với dầu nền trước khi sử dụng, để tránh gây bỏng rát. Không nên sử dụng quá nhiều tinh dầu.
• Nên để tinh dầu tránh xa tầm tay trẻ em
• Nên tránh tinh dầu tiếp xúc trực tiếp với mắt.
• Như nhiều sản phẩm khác, nếu bạn là phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng tinh dầu.
• Cần chọn mua tinh dầu ở cơ sở kinh doanh uy tín để đảm bảo chất lượng.

7. Kết luận

Trên đây là một số thông tin về tinh dầu hương nhu tía. Những tác dụng của tinh dầu thiên nhiên đã và đang được tiếp tục nghiên cứu hứa hẹn trong tương lai. Kobi hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn và gia đình những thông tin hữu ích.

8. Các chứng chỉ/chứng nhận

• COA/GC/MS Test.
• Food Safety and Standards Authority of India
• GMP
• Halal
• ISO 9001: 2015

Tài liệu tham khảo

1. Đỗ Tất Lợi, 2004. Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4296439/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16187537/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5376420/
5. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10412905.2005.9698880#:~:text=The%20content%20of%20the%20main,during%20development%20of%20the%20plant
6. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10942912.2016.1214145
7. https://www.semanticscholar.org/paper/Hair-growth-activity-of-Cicer-arietinum-Linn.-Linn-Rathi-Rathi/84a106665064500056b4e940abff15193378df06