Những năm gần đây, việt quất trở nên phổ biến trong dòng trái cây nhập khẩu với nhiều giá trị dinh dưỡng cho sức khỏe. Tuy nhiên, dầu quả việt quất còn khá mới mẻ với nhiều người. Dầu cũng có nhiều lợi ích với đời sống con người. Kobi sẽ điểm lại một số thông tin về dầu quả việt quất đến bạn đọc trong bài viết dưới đây

1. Sơ lược về cây việt quất

1.1. Mô tả cây việt quất

Quả việt quất là một nhóm thực vật có hoa, sống lâu năm, phân bố rộng rãi và phổ biến trên thế giới. Chúng được xếp vào nhóm Cyanococcus trong chi Vaccinium. Ngoài ra, chi Vaccinium cũng bao gồm cranberries, bilberries, huckleberries và Madeira blueberries. Cây việt quất có nguồn gốc từ Bắc Mỹ. Canada và Hoa kỳ là những nước sản xuất hàng đầu về quả việt quất trên thế giới.

Việt quất thường là cây bụi. Thân cây có thể chiều cao thay đổi từ 10 cm đến 4 mét.

Quả việt quất dại (lowbush)  sinh sản bằng cách thụ phấn chéo. Điều này đã tạo ra sự khác biệt trong cùng một loài về sinh trưởng, năng suất, màu sắc, đặc điểm lá, khả năng kháng bệnh, hương vị và các đặc điểm quả khác. Cây mẹ phát triển các thân ngầm dưới đất, cho phép cây tạo thành một mạng lưới các thân. Các chồi hoa và lá phát triển không liên tục dọc theo thân cây, với mỗi chồi hoa có 5 – 6 hoa. Quả việt quất dại có trọng lượng trưởng thành trung bình là 0,3 gam.

Việt quất xanh thuần hóa có bộ rễ nông. Các lá của cây việt quất xanh có màu xanh, dạng hình trứng hình mác, dài 1 – 8 cm và rộng 0,5 – 3,5 cm. Hoa việt quất có hình chuông, màu trắng, hồng nhạt hoặc đỏ, đôi khi có màu xanh lục. Quả việt quất là dạng quả mọng có đường kính 5 – 16 mm với đỉnh loe ở cuối. Ban đầu chúng có màu xanh lục nhạt, sau đó chuyển sang màu tím đỏ, và cuối cùng là màu xanh lam khi chín. Quả được bao lớp phủ bảo vệ bằng sáp. Nhìn chung, chúng có vị ngọt khi chín với độ chua thay đổi.

1.2. Đặc điểm sinh trưởng của cây việt quất

Hiện nay có 5 loài việt quất mọc hoang ở Canada, bao gồm Vaccinium myrtilloides, Vaccinium angustifolium và Vaccinium corymbosum, mọc trên các tầng rừng hoặc gần đầm lầy. Quả việt quất dại thích đất chua từ 4,2 đến 5,2 độ pH và chỉ có lượng ẩm vừa phải. Trong khi đó, Việt quất thuần hóa thích đất cát hoặc đất mùn.

Những bụi cây việt quất thường ra quả vào giữa mùa sinh trưởng, có thể thay đổi từ tháng 5 đến tháng 8. Việt quất có khả năng chịu lạnh tốt ở Canada và bang Maine của Hoa Kỳ. Năng suất quả thay đổi tùy theo độ thụ phấn, di truyền, độ phì nhiêu của đất, lượng nước, sâu bệnh và điều kiện trồng trọt tại địa phương.

2. Một số thông tin về dầu quả việt quất

2.1. Cách chiết xuất dầu quả việt quất

Dầu quả việt quất thực ra là được lấy từ hạt của quả Việt Quất. Người ta sử dụng phương pháp ép lạnh để giảm thiểu hao hụt chất dinh dưỡng và có lợi ích kinh tế. Màu của dầu quả việt quất có màu từ xanh lục đến vàng. Dầu hương thơm ngọt ngào, thanh tao và đặc trưng của trái cây.

2.2. Thành phần dinh dưỡng của dầu quả việt quất

2.2.1. Các axit béo

Giống như các loại dầu thực vật khác, dầu quả việt quậ có rất nhiều các axit béo thiết yếu (Omega 3 và 6). Phong phú nhất là axit linoleic có thể chiếm tới 53% thành phần, tiếp theo là axit linoleic với tới 32%. Axit oleic cũng có mặt, chiếm tới 22%. Axit palmitic và axit stearic cũng có thể được tìm thấy với lượng nhỏ hơn, từ 1% đến 5% tổng thành phần axit béo.

2.2.2. Các hợp chất khác:

Vitamin E là một chất dinh dưỡng dồi dào đáng kể trong dầu hạt việt quất. Tổng hàm lượng tocol là 286,3 – 1302,9 mg / kg, bao gồm α-, γ-, và δ- tocopherol. Tocotrienols là một loại vitamin E có nhiều trong loại dầu hạt này. Vitamin E giúp bảo vệ tế bào chống lại các tác động của môi trường bên ngoài và bên trong.

Phytosterol cũng tìm thấy trong dầu việt quất với con số đáng kinh ngạc là 580 mg/ 100 gam. Đây là một trong những nồng độ sterol cao nhất khi nói đến dầu, thậm chí vượt qua dầu đậu nành.

Một thành phần hoạt tính khác được tìm thấy với số lượng lớn là squalene, giúp vùng da nứt nẻ tái tạo và ngăn chặn tia UV gây hại cho da.

Các hợp chất khác đáng nói đến là anthocyanins và carotenoid. Mặc dù không nhiều như các hợp chất đã đề cập ở trên nhưng vẫn có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ.

3. Một số công dụng của dầu quả việt quất

Proanthocyanidins và anthocyanins từ quả việt quất được sử dụng để điều trị suy tĩnh mạch mãn tính và nhiễm trùng đường tiết niệu. Các loài khác được nghiên cứu về tác dụng có thể có trên da.

3.1. Chăm sóc da

3.1.1. Chống viêm da kích ứng

Các nghiên cứu đã đánh giá tác dụng của dầu quả việt quất đối với chứng viêm da cho kết quả rất khả quan.

Dầu có thể làm giảm ngứa ở chuột bị viêm da tiếp xúc dị ứng mạn tính, giảm sưng phù, giảm dày da ở vùng da bệnh và giảm số lần gãi do ngứa. Bên cạnh đó, các polyphenol và anthocyanins từ quả việt quất còn làm giảm số lượng tế bào gây viêm trong phản ứng dị ứng. Hiệu quả này tương đương với thuốc tân dược là prednisolone.

Nếu bạn đang có vấn đề về viêm da do dị ứng, chàm, mề đay thì có thể cân nhắc sử dụng dầu quả việt quất.

3.1.2. Giảm tổn thương do tia UV

Bốn nghiên cứu đã xem xét hiệu quả của dầu quả việt quất đối với các tổn thương da do tia cực tím gây ra. Kết quả cho thấy dầu có tác dụng giúp giảm tác hại do tia UV gây ra như sau:

• Giảm sự hình thành đứt gãy sợi DNA, ức chế quá trình peroxy hóa do tia UV gây ra (chống oxy hóa)
• Giảm số tế bào bị chết sau khi tiếp xúc với tia UV.
• Ngăn chặn sự suy giảm glutathione. Glutathione là chất giúp da sáng, chống thâm nám.
• Bảo vệ và duy trì số lượng collagen trước tác động của tia UV

3.13. Nhanh lành vết thương

Theo tài liệu, hai nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của dầu việt quất trong việc chữa lành vết thương trên da.

Ở ngày thứ 13, những con vật được điều trị bằng dầu nam việt quất cho thấy diện tích vết thương giảm 88,1%. Số lượng mô hạt (chỉ số lành da) cao hơn đáng kể do tổ chức collagen được hình thành nhiều. Nguyên do trong dầu rất giàu các polyphenol, anthocyanin, proanthocyanidin có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa giúp nhanh lành vết thương và tái tạo mô.

3.1.3. Chống lại các dấu hiệu lão hóa

Dầu quả việt quất trong thử nghiệm DPPH cho thấy khả năng thu dọn các chất oxy hóa rất tốt. Khả năng chống oxy hóa của dầu việt quất cũng giúp bảo vệ làn da của chúng ta khỏi tác hại oxy hóa do các gốc tự do gây ra. Thường xuyên xoa dầu lên da giúp bảo vệ làn da tránh khỏi nhiều loại vấn đề chẳng hạn như nếp nhăn, đốm đen, dấu hiệu lão hóa, v.v…

3.1.4. Hỗ trợ giảm mụn trứng cá

Dầu quả việt quất là một trong những sản phẩm tốt dành cho người có làn da dễ bị mụn trứng cá.

Các nghiên cứu khác nhau đã chứng minh rằng dầu có chứa hàm lượng salicylat cao. Đây là một loại muối của axit salicylic. Axit salicylic được sử dụng rộng rãi như một phần của các sản phẩm trị mụn trứng cá tại chỗ. Nó có khả năng loại bỏ da chết, làm sạch lỗ chân lông và chống lại vi khuẩn. Dầu việt quất trở thành một phương pháp điều trị mụn trứng cá đặc hiệu quả. Vì vậy, nếu bạn đang có vấn đề về mụn trứng cá thì có thể sử dụng dầu quả việt quất.

3.2. Hỗ trợ ngăn ngừa nguy cơ ung thư

Do chứa nhiều chất phytochemical và chất chống oxy hóa như Vitamin E mà dầu quả việt quất rất hữu ích cho sức khỏe con người. Dầu cũng hỗ trợ ngăn ngừa các loại ung thư. Sử dụng thường xuyên dầu việt quất giúp chống lại các gốc tự do (là nguyên nhân chính gây ra các loại ung thư trong cơ thể của chúng ta). Tuy nhiên, khi sử dụng cần lưu ý cách chế biến dầu để không làm hao hụt các chất chống oxy hóa này.

3.3. Dầu quả việt quất hỗ trợ mọc tóc

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng việc sử dụng dầu quả việt quất thường xuyên sẽ làm tăng lưu thông máu trong cơ thể. Từ đó, giúp cung cấp dinh dưỡng và oxy đầy đủ cho da đầu, giúp cải thiện sự phát triển của tóc. Ngoài ra, dầu Blueberry Seed còn chứa axit béo Omega 3, vitamin và khoáng chất, rất tốt cho tóc và giúp tóc luôn bóng khỏe. Đồng thời Proanthocyanidins giúp kích thích sự phát triển của tóc bằng cách đẩy nhanh quá trình từ telogen thành anagen.

3.4. Cải thiện thị lực

Do sự phong phú hàm lượng vitamin E trong dầu Việt Quất mà nó rất có lợi cho sức khỏe đôi mắt, giúp cải thiện thị lực của mắt. Các nghiên cứu khác nhau đã phát hiện ra rằng việc sử dụng dầu thường xuyên không những giúp cải thiện thị lực mà còn giúp ngăn ngừa các loại bệnh liên quan đến mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, …

3.5. Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Giống như nhiều loại dầu thực vật giàu chất chống oxy hóa khác, dầu quả việt quất cũng giúp giảm mức cholesterol trong máu. Các nghiên cứu đã chứng minh sử dụng dầu quả việt quất thường xuyên có thể làm giảm mức cholesterol xấu là cholesterol LDL; giúp tăng mức cholesterol tốt trong cơ thể là HDL cholesterol. Do đó, kiểm soát mức cholesterol trong máu để ngăn ngừa các loại bệnh tim mạch như xơ vữa mạch máu, đột quỵ, nhồi máu cơ tim, …

4. Cách sử dụng dầu quả việt quất

4.1. Dùng cho da

• Công dụng đầu tiên của dầu việt quất là như một loại kem dưỡng ẩm. Bạn sử dụng một lượng vừa đủ cho mặt sau đó nhẹ nhàng xoa bóp để dầu thẩm thấu vào da. Dầu sẽ thấm nhanh và không để lại cảm giác nhờn dính trên da. Bạn cũng có thể làm dầu mát xa thư giãn toàn thân nhờ mùi hương trái cây dễ chịu.
• Nếu da bạn đang bị kích ứng do viêm da, do đi nắng thì dầu quả việt quất sẽ giúp. Bạn rửa sạch và lau khô da sau đó, bôi một lớp dầu mỏng lên vùng da bị kích ứng. Làn da sẽ được dịu lại sau khi dầu hấp thụ.

4.2. Dành cho tóc

• Bạn có thể thoa ít dầu vào ngọn tóc sau khi gội đầu. Dầu giúp tóc giảm hư tổn do tạo kiểu bằng nhiệt.
• Bạn cũng có thể mát xa da đầu bằng dầu việt quất. Dùng đầu ngón tay chấm một lượng nhỏ lên chân tóc, mát xa để làm dịu da đầu và cải thiện sự phát triển của tóc.
• Ngoài ra, bạn vẫn có thể dùng dầu như một loại kem ủ, mặt nạ tóc thông thường. Bạn cần gội sạch tóc sau khi ủ là được.

4.3. Dành cho môi

Dùng ngón tay thoa một lớp dầu nhẹ lên môi. Dầu sẽ được hấp thụ trong vài phút giúp môi dưỡng ẩm, chống tia UV. Ngoài ra, bạn có thể kết hợp dầu với son dưỡng môi theo bất kỳ tỷ lệ nào bạn thấy phù hợp.

Ngoài ra, hiện nay, các sản phẩm thực phẩm chức năng có chứa dầu và chiết xuất việt quất có rất nhiều trên thị trường. Bạn có thể tham khảo tìm mua tùy theo nhu cầu sức khỏe của bản thân.

5. Lưu ý khi sử dụng dầu quả việt quất

5.1. Bảo quản, chế biến

• Khả năng chống oxy hóa của dầu quả việt quất bị suy giảm do nhiệt độ cao làm hao hụt tocopherol. Đồng thời, các anthocyanins và carotenoid cũng bị mất đi khi tiếp xúc với đèn huỳnh quang.
• Do vậy, bạn nên bảo quản dầu quả việt quất trong hộp kín không khí để ở một nơi tối mát mẻ. Nhiệt độ thích hợp là 20 – 25°C.
• Bạn không nên đun nấu dầu việt quất ở nhiệt độ cao vì sẽ làm mất đi các chất dinh dưỡng nói trên. Thay vào đó, bạn có thể trộn salad rau củ, làm dầu giấm, …

5.2. Phản ứng dị ứng

• Một số người khi bôi vitamin E có thể bị viêm da tiếp xúc và các phản ứng da khác. Nếu bạn trong số đó thì cân nhắc khi sử dụng dầu việt quất
• Ngoài ra, nếu bạn bị dị ứng với quả việt quất thì bạn nên tránh dầu quả việt quất. Bởi lẽ, phản ứng dị ứng không dự đoán trước được, kể cả khi bạn dùng một lượng rất nhỏ.

6. Kết luận

Trên đây là bài viết về dầu quả việt quất và những tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người. Kobi hy vọng bài viết giúp bạn hiểu hơn về loại dầu này. Muốn biết thêm thông tin chi tiết về những loại dầu và tinh dầu khác, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua website chính thức của Kobi.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7346205/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27203814/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8621136/
4. https://en.wikipedia.org/wiki/Blueberry