Dầu mù u – sản phẩm khá phổ biến chắc phần lớn trong chúng ta vẫn thường nghe kinh nghiệm dân gian về khả năng trị bỏng của dầu mù u. Vậy ngoài tác dụng đó, dầu mù u còn có thể đem lại những lợi ích nào khác? Cần phải lưu ý những gì khi  sử dụng cũng như cách sử dụng dầu thế nào cho thật hợp lý và hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ mang lại cho bạn một cái nhìn tổng quan nhất về dầu mù u nhé!

1. Tổng quan về cây mù u

1.1. Nguồn gốc của cây mù u

Tên khoa học: Calophyllum inophyllum L. Calophyllaceae

Trong dân gian, cây Mù u còn được biết đến với các tên gọi khác, chẳng hạn như cây Đồng hồ, Khung tung,..

Nguồn gốc lịch sử: cây mù u là loài cây nhiệt đới phân bố ở các nước Châu Phi, Châu Á và Thái Bình Dương. Đây là những nơi nổi tiếng được biết đến với các công dụng truyền thống làm thuốc và làm mỹ phẩm trong nhiều thế kỷ.

Đặc điểm phân bố:

• Cây mù u rất chuộng sống ở những bãi đá và bờ cát, cũng như ở các khu rừng ven biển với độ cao có thể 200 m.
• Tại Việt Nam, cây Mù u là loài mọc hoang ở nhiều nơi dọc khắp 3 miền nước ta, đặc biệt là những vùng đất cát tại bờ biển. Không những những vậy, mù u khá phổ biến tại Việt Nam khi có rất nhiều tỉnh ở miền Bắc – Trung – Nam trồng trọt và sử dụng.
• Ngoài ra, cây Mù u còn mọc ở một số tỉnh miền Nam Trung Quốc, Nhật Bản, Lào, Campuchia.

1.2. Mô tả đặc điểm về cây mù u

Mù u là cây thân gỗ sống lâu năm, khi trưởng thành cây có thể cao đến 10 – 15m, thậm chí có cây cao đến 30m.

Lá: lá màu xanh, tương đối mỏng với hình dáng thon dài, đầu là hơi tù càng đi về phía cuống thì dáng lá hơi thắt lại. Lá mọc đối, phiến lá dài có thể dài từ 10 – 17cm và rộng khoảng 5 – 8cm, cuống lá dài khoảng 1 – 2 cm, gân lá nhiều nhưng rất nhỏ. Gân chạy song song và nổi rõ cả hai mặt của lá.

Hoa: hoa có màu trắng, mùi thơm ngào ngạt đặc trưng nhưng thường lưu hương chỉ trong một ngày, kích thước hoa khá to. Hoa mọc thành chùm xim và thường mọc ở kẽ lá hoặc ở đầu cành. Nhờ vào màu trắng đặc biệt của hoa mà từ rất lâu về trước còn người đã có thể phân biệt được cây mù u với các loại cây khác.

Quả mù u: đây là một loại quả hạch, có hình cầu với đường kính khoảng từ 2,0 – 2,5cm, bên trong quả có một hạt. Kích thước độ dày của vỏ quả mù u tùy vào vị trí, cụ thể vỏ quả giữa thì mỏng còn vỏ quả trong thì dày và cứng. Quả mù u có màu vàng nhạt tại thời điểm quả chín.

Hạt mù u: đây là bộ phận được sử dụng để chiết xuất ra dầu mù u vì hạt có lá mầm chứa rất nhiều dầu.

Thời điểm thu hoạch:

Để thu hoạch hoa: thời gian diễn ra kéo dài từ tháng 2 – tháng 6

Để thu hoạch quả chín: thời gian diễn ra kéo dài từ tháng 10 –  tháng 12.

2. Tổng quan về dầu mù u

2. 1. Dầu mù u là gì?

Dầu mù u được chiết xuất từ cây mù u (Calophyllum inophyllum), dầu mù u còn được biết đến với tên quốc tế là Tamanu oil.

Nguồn gốc: dầu mù u được chiết xuất từ hạt của quả mù u (đã trình bày bên trên). Dựa vào lịch sử sử dụng từ lâu về trước, dầu mù u đã có mặt tại một số vùng ở châu Phi, châu Á và kế cả các khu vực Thái Bình Dương.

Tính chất vật lý: có mùi hơi hắc khá đặc trưng, dầu mù u có màu xanh lục đến vàng (tùy vào nồng độ), dầu tương đối nhẹ.

Đặc điểm: dầu mù u có khả năng thẩm thấu vào da với tốc độ ở mức trung bình. Theo một số ý kiến khảo sát thì sau khi dùng dầu mù u sẽ để lại một lớp nhờn trên da nhưng tương đối nhẹ, không gây bít tắc hoặc gây cảm giác khó chịu cho da.

2.2. Thành phần hóa học có trong dầu mù u

Dầu mù u có một mùi đặc trưng, vì nó có chứa một số chất nhựa. Nồng độ các chất nhựa trong dầu thay đổi từ 10 đến 30%.

Các hợp chất chính của dầu hạt chính là các axit béo, bao gồm:

• Axit oleic
• Linoleic
• Stearic

Một số thành phần khác có trong dầu mù u bao gồm

• Calophyllolide,
• Friedelin
• Inophyllums B và P
• Tinh chất terpenic
• Benzoic và các axit thuộc nhóm oxibenzoic
• Phospho-amino lipids
• Các glycerides, chất béo no
• 4 – phenylcoumarins.

Công dụng của một số thành phần đặc trưng

Calophyllolide: được biết đến với khả năng kháng viêm rất hiệu quả.

Chất béo trong dầu mù u

• Đây là những thành phần giúp cho da tăng khả năng giữ nước, giữ ẩm. Nhờ vậy mà da trở nên khỏe mạnh hơn.

Hơn nữa, các thành phần khác trong dầu mù u sẽ kích thích sự hình thành các mô mới. Nhờ vậy có thể hỗ trợ làm lành các vết thương, lên da non một cách nhanh chóng. Đồng thời, dầu mù u có thể làm giảm tình trạng viêm nhiễm với các triệu ứng như sưng tấy, ửng đỏ,..

3. Công dụng của dầu mù u

3.1. Cải thiện sức khỏe toàn diện

3.1.1. Điều trị các triệu chứng của bệnh vẩy nến

Từ thông tin trình bày bên trên cho thấy trong thành phần dầu mù u có chứa các loại chất béo và các axit béo như

• Chất béo trung tính
• Glycolipid
• Phospholipid
• Axit calophyllic
• Axit linoleic
• Axit oleic.

Nhờ vào các thành phần chất béo và axit béo này mà dầu mù u trở thành một trong những lựa chọn tiềm năng được sử dụng với mục đích làm giảm nguy cơ bùng phát cũng như mức độ nghiêm trọng của triệu chứng mà bệnh vẩy nến gây ra. Ngoài ra, dầu mù u còn có hiệu quả trong điều trị các triệu chứng bất thường khi da mắc phải các tình trạng bệnh thông thường khác.

Một số bằng chứng cho thấy hiệu quả của mù u đối với bệnh vẩy nến

Thứ nhất, dù chưa có nhiều nghiên cứu khẳng định mù u là một phương pháp điều trị vảy nến, nhưng chúng đã được các nhà khoa học công nhận khả năng làm giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh.

Với chế độ ăn nhiều axit linoleic (ví dụ như ở khu vực Châu Phi) đã cung cấp bằng chứng về tình hiệu quả có liên quan đến tỷ lệ bùng phát bệnh vẩy nến cũng thấp hơn.

Hơn nữa, tại Fiji, dầu mù u được xem như một biện pháp hữu hiệu cho người bệnh mắc bệnh viêm khớp do vẩy nến. Vì khi dùng mù u tại chỗ theo cách bôi dầu tại các vùng đau nhức điều trị và làm giảm nhẹ các triệu chứng viêm khớp.

Bên cạnh đó, trong thành phần dầu mù u còn có các chất như:

• Calophyllolide được biết đến như một chất kháng viêm không chứa steroid
• Kháng sinh với công thức hóa học có mang vòng lacton
• Chất kháng viêm thuộc nhóm Coumarin

Từ những thông tin nói trên đã chứng minh được dầu mù u là một tinh chất có khả năng chữa lành các vết thương hoặc các triệu chứng do bệnh vảy nến. Không những vậy, dầu mù u còn vô cùng hiệu quả trong việc điều trị bệnh chàm hoặc tình trạng nổi mụn trứng cá nhờ vào khả năng kháng khuẩn, chống viêm. Hơn nữa, chúng còn có khả năng kích thích sự tái tạo tế bào và giúp phục hồi làn da bị bong tróc và tổn thương do vảy nến.

3.2.2. Điều trị bỏng rất hiệu quả

Trong dầu mù u có chứa rất các thành phần calophyllic và phospholipid với hàm lượng cao.

Cả calophyllic và phospholipid đều là những chất có đặc tính làm giảm viêm, kích thích khả năng tái tạo và phục hồi làn da.

Bên cạnh đó, các thành phần này còn giúp thúc đẩy quá trình sản sinh collagen. Nhờ vậy mà dầu mù u có khả năng phục hồi các mô bị hư tổn và tái tạo lại các mô da mới. Chính nhờ những thành phần này mà dầu mù u được sử dụng rộng rãi để điều trị các vết bỏng.

Cách dùng: Khi bị bỏng, việc thoa một ít dầu mù u lên vết thương có thể sẽ giúp vết thương trở nên dịu đi và giúp giảm đau một cách nhanh chóng. Nhờ khả năng kháng viêm, và tái tạo da, dầu mù u sẽ giúp phục hồi các tổn thương trong một thời gian ngắn cho đến khi khỏi hắn.

3.2. Phục hồi và làm đẹp da

3.2.1. Dầu mù u giúp điều trị mụn

Trong dầu mù u chứa rất nhiều thành phần chống viêm kháng khuẩn có đặc tính khá mạnh. Dầu mù u rất tốt để chữa mụn trứng cá nhờ vào đặc tính kháng khuẩn và chống viêm mạnh mẽ. Đặc biệt không thể không kể đến thành phần calophyllolide với tác dụng kháng viêm và thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương nhanh chóng – hiệu quả tương tự như khả năng mà hoạt chất hydrocortisone mang lại. Không những vậy, dầu mù u cũng còn chứa một phần nhựa hòa tan trong etanol như neo-flavonoid và pyranocoumarin với khả năng kháng khuẩn, kháng nấm, đặc biệt là các chủng gây mụn cho da.

Phổ kháng khuẩn của dầu mù u có thể phủ lên các chủng vi khuẩn gây ra mụn trứng cá như  P. acnes và P. granulosum, hơn nữa, dầu mù u còn có khả năng chữa lành vết thương gây ra do mụn khá hiệu quả. Đồng thời nhớ vào đặc tính kháng viêm mạnh mẽ của dầu mù u mà chúng được đánh giá cao về độ hữu hiệu khi dùng để điều trị tình trạng mụn viêm.

Bên cạnh các thành phần kháng viêm, kháng khuẩn, dầu mù u còn rất giàu chất chống oxy hóa. Nhờ vậy mà da được bảo vệ tránh khỏi tác động từ các gốc tự do – một trong các nguyên nhân gây phá vỡ cấu trúc da khiến da dễ bị rơi vào tình trạng nổi mụn.

Không những vậy, các thành phần chất béo trung tính có trong dầu mù u đặc trưng phải kể đến là axit oleic và axit linoleic. Cả hai thành phần này giúp cấp gấp đôi hàm lượng hydrat hóa, nhờ vậy mà các nốt mụn sưng đỏ trở nên dịu hẳn đi một cách nhanh chóng.

Để chữa lành mụn và ngăn ngừa tình trạng mụn quay trở lại thì dầu mù u được xem như một liệu pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả cho người dùng. Mặc dù sản phẩm sử dụng từ cây mù u nhưng sau khi thoa, mù u không gây ra cảm giác quá dính bết trên da.

Tóm lại, dầu mù u với các thành phần kháng viêm, kháng khuẩn cũng như kích thích tái tạo tế bào và phục hồi nhanh chóng mà dầu sẽ làm dịu các nốt mụn sưng đỏ, giúp tiêu các ổ viêm. Từ đó, da sẽ trở nên khỏe khoắn hơn đồng thời có thể ngăn chặn quá trình tái hình thành tình trạng nổi mụn trên da.

3.2.2. Giúp da phục hồi mau chóng từ các vết sẹo

Có rất nghiên cứu sinh học được thực hiện và đã chỉ ra rằng dầu mù u khi dùng trên da sẽ mang lại những đặc tính phục hồi vết thương và tái tạo da.

Vậy dầu mù u hoạt động như thế nào để mang lại công dụng đó?

Thứ nhất, dầu mù u có khả năng thúc đẩy quá trình tăng sinh tế bào cũng như sản xuất các thành phần collagen và glycosaminoglycan. Đây đều là những yếu tố quan trọng trong việc chữa lành sẹo cũng như nhanh chóng thúc đẩy sự phục hồi những vùng da bị tổn thương để lại những vết sẹo mất thẩm mỹ.

Bên cạnh đó, như đã trình bày, trong dầu mù u có chứa một hàm lượng cao các chất oxy hóa. Nhờ vậy mà có thể tránh được các tác động bất lợi từ các gốc tự do gây phá hủy cấu trúc tế bào. Nhờ vậy, chúng cũng góp phần tăng hiệu quả cho quá trình chữa lành các vết sẹo do mụn gây ra.

3.2.3. Làm giảm nếp nhăn, chống lại tình trạng lão hóa

Trong công thức của dầu mù u, dầu rất giàu axit béo – một thành phần vô cùng có lợi cho da vì chúng có thể giúp da tăng cường giữ nước, nhờ vậy mà da giữ được độ ẩm.

Một lần nữa không thể không nhắc lại vai trò của các chất chống oxy hóa – hàm lượng rất cao có trong dầu mù u với vai trò bảo vệ tế bào tránh khỏi tác động của gốc tự do. Nhờ vậy mà dầu có thể hỗ trợ cho da chống lại các tổn thương do các gốc tự do nói trên..

Ngoài ra, vào năm 2009 có một nghiên cứu trong ống nghiệm được thực hiện đã cho thấy khả năng hấp thụ tia UV và ức chế sự tổn thương ADN do các bức xạ gây ra lên đến 85%. Do vậy, dầu mù u được dùng để giúp ngăn ngừa quá trình hình thành nếp nhăn do tác động có hại từ bức xạ của ánh nắng mặt trời.

3.2.4. Hỗ trợ cải thiện tình trạng rạn da

Các thành calophyllic và phospholipid có trong dầu mù u là những chất có đặc tính làm giảm tình trạng viêm sưng, nhanh chóng phục hồi những tổn thương trên da. Đồng thời giúp thúc đẩy quá trình sản sinh ra thành phần collagen cần thiết cho cơ thể với vai trò phục hồi các mô bị hư tổn cũng như tăng cường quá trình tái tạo lại các mô và tạo ra các tế bào hoàn toàn mới.

Nhờ những thành phần kể trên cùng với những khả năng tuyệt vời của dầu mù u trong việc phục hồi các thương tổn mà chế phẩm được tạo ra từ cây mù u này rất được người dùng, đặc biệt là các mẹ bỉm sữa bị rạn da sau sinh ưa chuộng sử dụng để làm mờ, đánh bay một cách tối đa các vết rạn trên da một cách hiệu quả nhưng cũng vô cùng an toàn.

Tuy nhiên, dù dầu mù u có công dụng và hiệu quả đến đâu thì dầu vẫn là sản phẩm dùng ngoài da – sử dụng tại chỗ, do vậy, người dùng tốt nhất vẫn nên kiên nhẫn và duy trì sử dụng. Có như vậy thì các vết rạn mới dần dần biến mất và trả lại cho bạn một làn da mịn màng và hầu như không còn những thương tổn nào.

3.3. Một số tác dụng khác của dầu mù u

Giúp nuôi dưỡng và phục hồi các thương tổn như khô xơ, chẻ ngọn, từ đó đem lại cho bạn một mái tóc suôn mượt và chắc khỏe.

Không những vậy, dầu mù u cũng giúp cải thiện tình trạng lông mọc ngược cũng như tình trạng viêm nang lông rất hiệu quả.

Hơn nữa, nhờ các thành phần có trong dầu với các hoạt tính chống viêm – kháng khuẩn mà dầu mù u cũng chính là một trong các sự lựa chọn sử dụng để làm dịu các cơn đau đồng thời giảm nguy cơ nhiễm khuẩn từ những vết côn trùng cắn.

4. Cách sử dụng dầu mù u

Cho đến hiện tại, đường dùng phổ biến nhất của dầu mù u chính là sử dụng tại chỗ – bôi qua da. Tùy vào mục đích điều trị chẳng hạn như điều trị tình trạng sưng viêm, giảm mụn, trị bỏng da do nhiều nguyên nhân (tuy nhiên đây chỉ là vết bỏng nhẹ, nông), hoặc thậm chí dùng để sát khuẩn vết cắn của côn trùng hay là chăm sóc tóc mà công thức sử dụng cũng sẽ khác nhau.

Tốt nhất cần phải chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe thật cẩn thận và nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán kỹ lưỡng trước khi tự ý sử dụng.

Ngoài ra, vào năm 1940 nhà khoa học Petard đã chỉ ra este etylic của dầu mù u khi dùng để điều trị chứng viêm dây thần kinh do hủi đem lại hiệu quả đáng ngờ. Và điều đáng nói ở đây là dầu mù u được dùng theo đường TIÊM và đường UỐNG, cụ thể

• Trường hợp tiêm bắp sâu sử dụng este etylic của dầu mù u với liều từ 5 – 10ml
• Trường hợp dùng theo đường uống thì sử dụng với liều từ 5 – 20ml. Chú ý, có thể dùng chế phẩm này trong nhiều ngày liền vì dạng dùng này khi uống không gây độc.

Lưu ý, mặc dù trong phần công dụng, dầu mù u có thể chữa các vết rạn đặc biệt cho mẹ sau sinh, tuy nhiên, cho đến hiện tại vẫn còn thiếu những thông tin lâm sàng về cách sử dụng và liều dùng dầu mù u. Do đó, cần phải thận trọng khi dùng cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

5. Các lưu ý khi dùng dầu mù u

5.1. Tác dụng phụ

Bên cạnh công dụng tuyệt vời kể trên thì dầu mù u cũng có những tác dụng phụ khác, chẳng hạn như dầu vẫn có thể gây ra tình trạng kích ứng trên da với các biểu hiện như:

• Tình trạng ngứa ngáy khó chịu
• Xuất hiện các ban đỏ trên da
• Gây kích ứng nặng trên da

Chú ý theo dõi cẩn thận tình trạng sức khỏe sau khi dùng, nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường trên cần phải ngưng sử dụng sản phẩm ngay lập tức.

Trường hợp xuất hiện các vết thương lớn, sâu hoặc bị nhiễm trùng nặng, tuyệt đối không được tự ý sử dụng dầu mù u để điều trị mà hãy đến gặp bác sĩ để được hỗ trợ cũng như tư vấn về cách xử lý cũng như cách chăm sóc vết thương một phù hợp nhằm hạn chế gặp phải các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra từ những tổn thương trên.

5.2. Tương tác có thể xảy ra

Cho đến hiện tại vẫn chưa có báo cáo về tình trạng tương tác khi sử dụng dầu mù u, vì phần lớn các chế phẩm mù u hiện dùng theo đường dùng ngoài da.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cũng như hiệu quả khi sử dụng, người dùng cũng nên thông tin cho bác sĩ/ dược sĩ/ người bán hàng về những chế phẩm ngoài da đang sử dụng để được hỗ trợ tư vấn về cách sử dụng một cách hợp lý và hiệu quả.

5.3. Những lưu ý khi dùng dầu mù u

Tuyệt đối không sử dụng trên những đối tượng đã bị dị ứng hoặc mới dùng đã xuất hiện các triệu chứng bất thường kể trên.

Không được tự ý sử dụng dầu mù u để điều trị, đặc biệt nếu người bệnh gặp phải tình trạng mụn viêm nặng (điều này có thể do rối loạn hormon từ bên trong hoặc sự nhiễm khuẩn nặng trên da) hoặc bị bỏng diện rộng hoặc chấn thương với những tổn thương sâu cần phải đưa đi cấp cứu để được xử lý ngay. Cho dù dầu mù u có đặc tính chống viêm – kháng khuẩn – giảm đau tốt nhưng điều này sẽ đặc biệt hữu hiệu trên những thương tổn nhẹ và nông, mới khởi phát.

Khi sử dụng dầu mù u để hỗ trợ giảm đau – kháng viêm,… cần phải duy trì sử dụng để hiệu quả mang lại là tốt nhất.

Ngoài ra, cần phải nhớ rằng dầu mù u là một chế phẩm hỗ trợ điều trị, hoàn toàn không phải thuốc. Do đó chúng không thể thay thế công năng chữa trị như thuốc.

6. Kết luận

Dầu mù u – chế phẩm chiết xuất từ cây mù u có tác dụng làm lành vết thương, giảm đau và kháng viêm. Tuy nhiên, những thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, như đã thông tin về bạn gặp phải các tổn thương nặng trên diện rộng hãy tìm gặp bác sĩ ngay để được xử trí và chữa trị kịp thời. Trường hợp bạn cần biết thêm thông tin gì về dầu mù u hoặc bất cứ loại dầu nền nào hãy liên hệ với Kobi nhé!

Tài liệu tham khảo

1. Cây mù u. http://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Calophyllum+inophyllum
2. Đặc điểm cây mù u. https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/7/2774
3. Dầu mù u. https://www.webmd.com/beauty/health-benefits-tamanu-oil#1
4. Tính chất vật lý và hóa học. https://www.ocl-journal.org/articles/ocl/full_html/2018/05/ocl180019/ocl180019.html
5. Công dụng. https://www.healthline.com/health/tamanu-oil#purported-benefits
6. Các lưu ý khi sử dụng. https://www.drugs.com/npp/tamanu-oil.html