Borage là loài cây thảo mộc, cây cảnh, dùng trong ẩm thực phổ biến ở các nước châu Âu. Các bộ phận của borage như thân, lá, hoa, hạt đều được con người sử dụng triệt để. Mỗi năm hàng ngàn tấn borage được thu hoạch, đem lại giá trị kinh tế cao. Hiện nay, dầu hạt borage đã được chiết xuất và sử dụng rộng rãi. Mời bạn đọc cùng Kobi tìm hiểu về nguồn gốc, công dụng của dầu hạt borage trong bài viết dưới đây.

1.  Mô tả cây borage

Cây borage hay cây lưu ly có tên khoa học là Borago officinalis. Borage còn được gọi là hoa sao, Starflower, … Borage là một loại cây hàng năm trong họ có hoa Boraginaceae. Cây có nguồn gốc từ Địa Trung Hải và đã được trồng ở nhiều quốc gia khác.

Cây borage B. officinalis có chiều cao thân từ 60 đến 100 cm. Trên thân cây và lá có phủ lớp lông sợi tơ. Các lá borage mọc xen kẽ, lá đơn và dài 5–15 cm.

Hoa borage có cánh nguyên hoàn chỉnh. Năm cánh hoa có hình tam giác nhọn như ngôi sao. Hoa thường có màu xanh lam. Đôi khi cũng có thể thấy hoa màu hồng và hoa trắng. Tuy nhiên, hoa màu xanh là gen trội so với hoa trắng.

Ở vùng khí ôn đới, mùa hoa borage từ tháng 6 đến tháng 9. Ở những vùng khí hậu ôn hòa thì hoa nở quanh năm.

2.  Đặc điểm sinh trưởng của cây borage

• Borage là loại cây phát triển tốt nhất trong điều kiện ánh nắng đầy đủ. Nhưng cây cũng có thể phát triển khá tốt nếu ở trong bóng râm. Cây sinh trưởng tốt trên mọi loại đất, kể cả đất nghèo dinh dưỡng. Boraege có thể phát triển và lan rộng với số lượng gia tăng nhanh chóng.
• Cây borage được trồng làm cảnh trong các khu vườn ở hầu hết châu Âu như Đan Mạch, Pháp, Đức và Vương quốc Anh.
• Cây cũng được trồng thương mại để chiết xuất lấy dầu và tinh dầu.
• Để nhân giống, bạn có thể trồng cây borage từ hạt. Sau đó, cây sẽ phát triển trong vườn từ năm này qua năm khác.
• Ngoài ra, cây được người nông dân trồng xen lẫn với những cây nông nghiệp khác. Borage có tác dụng bảo vệ, chăm sóc các loại đậu, rau bina, cà chua cải bắp và thậm chí cả dâu tây. Những cây này sẽ không bị các loài côn trùng, nấm phá hoại gây thối rữa.

3.  Cách thu hái borage

Tùy theo mục đích sử dụng mà thời điểm thu hái borage cũng khác nhau. Cả thân cây, hoa, hạt borage đều có thể sử dụng được.

• Theo truyền thống, borage được trồng để sử dụng trong ẩm thực và y học. Ngày nay, cây đã được trồng thương mại, chủ yếu là lấy hạt có dầu.
• Cây tươi được sử dụng làm rau tươi, thảo mộc khô. Cây có vị giống dưa chuột, thường dùng làm món salad, luộc xào, ngâm chua, ….
• Hoa tươi có vị ngọt như mật ong, thường trang trí món tráng miệng, làm trà, cocktail.

4.  Dầu hạt borage là gì?

Từ cây borage, người ta có thể chế biến, chiết xuất được 2 dạng chế phẩm. Đó là:

• Dầu hạt borage được ép lạnh từ hạt borage. Dầu hạt borage giống như các loại dầu thực vật khác. Dầu được đánh giá cao vì hàm lượng axit gamma linoleic (GLA) cao. Dạng dầu hạt thường phổ biến hơn.
• Tinh dầu hoa borage (tinh dầu lưu ly) được chiết xuất từ hoa, lá đài hoa và thân cây. Kobi đã có một bài viết riêng về tinh dầu lưu ly. Để tìm hiểu chi tiết bạn đọc có thể truy cập vào website của chúng tôi.

5.  Thành phần hóa học của dầu hạt borage

• Axit không bão hòa gồm có oleic, linoleic và axit gamma-linolenic (GLA) là các axit béo chính của dầu hạt borage. Tỉ lệ thành phần axit béo lần lượt là 18,5%, 36,6% và 21,1% lượng dầu.
• Dầu hạt borage chứa một tỷ lệ rất cao từ axit béo không bão hòa lên tới 82,7%.
• Chỉ có gamma tocopherol và delta tocopherol là dạng vitamin E có trong dầu hạt lưu ly. Trong đó, delta tocopherol chiếm hơn 97% tổng hàm lượng tocopherol.

6.  Những công dụng của dầu hạt borage

5.1. Axit gamma linolenic

• Như đã đề cập, dầu hạt borage có hàm lượng GLA cao. GLA là một loại axit béo cũng được tìm thấy trong các loại hạt, quả hạch, dầu thực vật khác. GLA chính là yếu tố chính, có những tác động có lợi cho sức khỏe.
• Cơ thể khi hấp thụ dầu sẽ chuyển đổi GLA thành prostaglandin E1 (PGE1). Chất này hoạt động giúp cơ thể giảm viêm trong một số bệnh da và các vấn đề về tim mạch.
• Dầu cây borage được quan tâm nhiều vì nó được cho là có hàm lượng GLA cao nhất so với các loại dầu hạt khác.

5.2. Chống viêm khớp

• Viêm khớp dạng thấp (RA) là dạng viêm khớp mạn tính, do hoạt đọng tự miễn của cơ thể gây ra. Bệnh khiến các khớp sưng, đỏ, đau, biến dạng khớp nặng, … Ngoài ra người bệnh còn dễ mắc bệnh về da, tim mạch, … Viêm khớp dạng thấp ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Một nghiên cứu đã so sánh dầu hạt borage, dầu cá trong trị bệnh. Kết quả cho thấy rằng dùng 1,8 gam dầu borage hoặc 2,1 gam dầu cá mỗi ngày giúp giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp trong vòng 18 tháng.
• Các tác giả kết luận rằng những loại dầu này có thể thay thế thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) cho một số người. Điều này sẽ tránh được một số tác dụng phụ của việc liên tục dùng thuốc. Họ khuyên rằng những người mắc bệnh khớp có thể giảm lượng thuốc mà họ đang dùng.

5.3. Là hàng rào bảo vệ da

• Bệnh chàm là vấn đề về da rất phổ biến. Bệnh gây ngứa, đỏ, khô và kích ứng da. Bệnh chàm còn được gọi là viêm da dị ứng. Bệnh thường bắt đầu từ thời kỳ sơ sinh, trẻ nhỏ và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Bệnh không phân biệt giới, chủng tộc, lứa tuổi, điều kiện kinh tế xã hội, …
• Nhiều nghiên cứu đã đánh giá về tác dụng của dầu borage đối với viêm da dị ứng (bệnh chàm) đang tiến triển.
• Năm 2018, các tác giả đã sử dụng dầu cây borage bôi tại chỗ và các loại dầu thực vật chứa GLA khác. Kết quả cho thấy dầu hạt borage có cả tác dụng chống oxy hóa và chống viêm. Điều này có thể có lợi cho những người bị viêm da dị ứng.

5.4. Những công dụng khác

Hàm lượng GLA trong dầu hạt borage rất cao, đem lại nhiều lợi ích sinh học khác nhau. Tuy chưa có nhiều nghiên cứu khẳng định nhưng dầu hạt borage được cho là có nhiều hứa hẹn. Như là:

• Vấn đề về tuyến thượng thận
• Viêm khớp, bao gồm cả viêm khớp dạng thấp (RA)
• Viêm lợi
• Bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch
• Phụ nữ thời kỳ mãn kinh
• Các triệu chứng tiền kinh nguyệt (PMS)

7.  Cách sử dụng dầu hạt borage

Cách sử dụng dầu hạt borage giống như những loại dầu thực vật khác như dầu ô liu, dầu hạt nho, … Tùy theo công dụng mà bạn mong muốn thì có cách sử dụng khác nhau. Bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây của Kobi.

• Dùng ngoài da: Tuỳ theo diện tích vùng da mà bạn có thể linh hoạt sử dụng lượng dầu borage phù hợp. Với vùng mặt có thể dùng khoảng 2-4 giọt dầu hạt là đủ dưỡng ẩm. Với vùng da cơ thể lớn hơn thì bạn tăng số lượng dầu. Bôi, mát xa với dầu hạt borage có những lợi ích như Kobi đã kể trên. Ngoài ra, bạn cũng có thể pha trộn dầu borage với 1-3 giọt tinh dầu yêu thích.
• Bạn có thể tìm thấy dầu borage là một loại dầu thực vật làm từ hạt của cây. Nhưng bạn cũng có thể tìm thấy dầu này trong thực phẩm chức năng, chất bổ sung dinh dưỡng. Chúng có thể ở dạng viên nang hoặc gel mềm, bạn dùng bằng đường uống. Các viên uống có thể hoạt động tốt hơn đối với các loại viêm, chàm, tim mạch, … Tuỳ theo hàm lượng GLA trong sản phẩm mà liều lượng sử dụng cần tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Nhìn chung, tuỳ theo nhu cầu cơ thể đối với các axit béo thiết yếu, trên cơ sở là 250 – 600mg axit GLA trong một ngày.
• Hiện nay dầu hạt borage đã được bào chế trong các sản phẩm dưỡng ẩm da, thực phẩm chức năng, … Đặc biệt bạn có thể tìm thấy trên các dòng sản phẩm có xuất xứ từ các nước châu Âu.

8.  Lưu ý an toàn khi sử dụng dầu hạt borage

Để sử dụng dầu hạt borage hiệu quả, an toàn trong thời gian lâu dài, bạn cần lưu ý những điểm mà Kobi liệt kê dưới đây:

• Bạn cần chắc chắn sản phẩm dầu hạt borage được sản xuất có chất lượng, thương hiệu uy tín. Sản phẩm cần phải có chứng nhận sản xuất, hạn sử dụng rõ ràng.
• Chọn dạng dầu hạt borage phù hợp tùy thuộc vào mục đích bạn đang sử dụng. Các sản phẩm dầu bôi ngoài da có thể hoạt động tốt nhất trên da và tóc. Tuy nhiên, chúng không được dùng cho đường uống. Nếu muốn uống bạn hãy tìm mua viên nang. Hãy nhớ đọc nhãn để biết hướng dẫn sử dụng và biện pháp an toàn.
• Dầu hạt borage được công nhận là an toàn khi sử dụng ở người. Tuy nhiên, nếu bạn có cơ địa dễ kích ứng, dị ứng thì nên thử bôi dầu trên vùng da nhỏ. Sau đó, bạn mới bôi lên vùng mặt và da toàn thân.
• Không được để dầu dính vào mắt, vết thương hở, đang bị chảy máu, nhiễm khuẩn có mủ, … Cần rửa lại bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý để trôi hết dầu ra ngoài.
• Bạn cần bảo quản dầu hạt ở nơi khô ráo, thoáng mát. Tránh để dầu borage ở nơi có ánh nắng trực tiếp. Để sản phẩm ở nơi cao, xa tầm tay trẻ em.
• Trong quá trình sử dụng, nếu dầu có mùi vị, màu sắc khác lạ thì không nên dùng tiếp.
• Dựa trên nghiên cứu lâm sàng, để phát huy tác dụng của dầu có thể cần thời gian từ vài tuần hoặc vài tháng. Vì vậy bạn cần kiên nhẫn sử dụng sản phẩm đúng cách để có kết quả mong muốn.

9.  Kết luận

Dầu hạt borage là một loại dầu có nguồn gốc từ hạt của cây lưu ly. Trong những năm qua, dầu hạt borage đã được nghiên cứu, sử dụng với nhiều lợi ích sức khỏe. Hiện tại Kobi đang kinh doanh tinh dầu, dầu nền và các sản phẩm phụ trợ. Bạn đọc quan tâm, có nhu cầu sử dụng dầu hạt borage thì đừng ngần ngại liên hệ với Kobi để được tư vấn cụ thể. Những bài viết về sản phẩm khác, bạn đọc có thể tìm hiểu thêm bằng cách truy cập vào trang web chính thức Kobi.vn.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3584109/
2. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-596/borage
3. https://www.healthline.com/health/borage-oil
4. https://plants.ces.ncsu.edu/plants/borago-officinalis/
5. https://en.wikipedia.org/wiki/Borage