Nhụy hoa nghệ tây

Nhụy hoa nghệ tây hay Saffron là loại gia vị đắt nhất trên thế giới. Giá trị dao động với 1 pound (450 gram) có giá từ 500 USD đến 5.000 USD. Không chỉ nhụy hoa mà các thành phần khác như cánh hoa, tinh dầu chiết xuất, … đều đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người. Bài viết dưới đây của Kobi sẽ cung cấp cho bạn đọc một số thông tin về nhụy hoa nghệ tây

1. Mô tả về nhụy hoa nghệ tây

Cây Nghệ tây, saffaron có tên khoa học là Crocus sativus, thuộc họ Iridaceae. Nghệ tây là một loài cây lâu năm cho hoa vào mùa thu. Cho đến nay, người ta vẫn chưa xác định không rõ nguồn gốc của cây hoang dã trong tự nhiên.

Cây nghệ tây là loài cây có 3 bộ nhiễm sắc thể (tam bội) nên cây không sinh sản hữu tính bằng hạt như bình thường. Thay vào đó, với sự hỗ trợ của con người, các củ được trồng lại và tiếp tục sinh sản vô tính.

Củ nghệ tây nhỏ, đường kính tối đa là 5 cm, có màu nâu. Cây nghệ tây phát triển đến chiều cao khoảng 20 – 30 cm. Có khoảng từ 5 – 11 lá trắng không quang hợp được. Phần lá trắng này như lớp màng bao phủ và bảo vệ lá thật của cây. Còn lá thật của nghệ tây thì lá mỏng, thẳng, đường kính khoảng 1 – 3 mm. Thân nghệ tây dạng thẳng trục.

Đến khi mùa thu, cây bắt đầu ra các búp hoa màu tím. Hoa nghệ tây có màu tím nhạt đến sẫm và có các vân trên cánh hoa. Hoa có hương thơm ngọt gần giống mùi mật ong. Mỗi hoa có 1 vòi vòi nhụy gồm 3 đầu nhọn. Đầu nhụy nghệ tây có màu đỏ thẫm rực rỡ, dài từ 25 – 30 mm.

2. Cách thu hái nhụy hoa nghệ tây

Nghệ tây là một loại gia vị mọc ở Trung Đông và các vùng của Châu Âu. Ngày nay, nó được trồng phổ biến nhất ở Iran, Ấn Độ và Hy Lạp. Sở dĩ nghệ tây có giá cao là do phương pháp thu hoạch hoàn toàn thủ công, phải sử dụng nhiều lao động, dẫn đến tốn kém chi phí sản xuất.

Nó chỉ ra hoa trong khoảng ba đến bốn tuần từ tháng 10 – 11. Các nhụy hoa màu đỏ sẫm được thu hái cẩn thận bằng tay và sấy ở nhiệt độ thấp.

Vì mùi, màu sắc và hương vị riêng biệt mà nhụy hoa nghệ tây được sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới trong sản xuất mỹ phẩm và chế biến thực phẩm.

3. Thành phần hóa học của nhụy hoa nghệ tây

Các thành phần hóa học của nhụy hoa nghệ tây là 63% đường, 12% protein, 5% chất xơ thô, 5% chất béo và 5% khoáng chất. Có khoảng 150 thành phần dễ bay hơi (tinh dầu) và không bay hơi trong nghệ tây.

Trong đó Safranal là một chất dễ bay hơi, tạo nên mùi độc đáo của nghệ tây. Các thành phần không bay hơi là crocin (tạo màu), crocetin và picrocrocin (vị đắng).

4. Những công dụng của nhụy hoa nghệ tây

4.1. Chất chống oxy hóa mạnh mẽ

Saffron chứa nhiều loại hợp chất thực vật ấn tượng. Các hợp chất này là những chất chống oxy hóa, bảo vệ tế bào cơ thể chống lại các gốc tự do và stress oxy hóa.

Các chất chống oxy hóa của nhụy hoa nghệ tây đáng chú ý là crocin, crocetin, safranal, kaempferol,…

• Crocin và crocetin là các sắc tố carotenoid tạo nên màu đỏ của nhụy hoa. Cả hai hợp chất có thể chống trầm cảm, bảo vệ các tế bào não chống lại các tổn thương, cải thiện tình trạng viêm nhiễm, giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ giảm cân.
• Safranal có thể giúp cải thiện tâm trạng, trí nhớ và khả năng học tập, bảo vệ các tế bào não chống lại stress oxy hóa.
• Kaempferol cũng có các lợi ích sức khỏe như giảm viêm, chống ung thư và chống trầm cảm.

(nguồn ảnh: freepik)

4.2. Có thể cải thiện tâm trạng, chống trầm cảm

Nhụy hoa nghệ tây có biệt danh là gia vị của ánh nắng mặt trời, có thể giúp tâm trạng “tươi sáng” hơn.

Trong đánh giá nghiên cứu, bổ sung nhụy hoa nghệ tây có hiệu quả hơn đáng kể trong điều trị các triệu chứng của bệnh trầm cảm từ nhẹ đến trung bình.

Các nghiên cứu khác cho thấy rằng dùng 30 mg saffaron mỗi ngày cũng có hiệu quả tương đương với Fluoxetine, Imipramine và Citalopram (là các phương pháp điều trị trầm cảm hiện đại). Bên cạnh đó, tỉ lệ tác dụng phụ từ nghệ tây cũng ít hơn so với các phương pháp điều trị khác. Cả cánh hoa nghệ tây và nhụy hoa đều có tác dụng chống trầm cảm từ nhẹ đến trung bình.

4.3. Hỗ trợ chống các tế bào khối u

Saffron có nhiều chất chống oxy hóa, giúp trung hòa các gốc tự do có hại. Tổn thương do gốc tự do gây ra có liên quan đến các bệnh mạn tính như ung thư.

Các nghiên cứu trong ống nghiệm, nhụy hoa đã được chứng minh là có tác dụng tiêu diệt, ngăn chặn phát triển có chọn lọc các tế bào ung thư ruột kết. Đồng thời không làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh.

Tác dụng này cũng nghiên cứu trên tết bào ung thư da, tủy xương, tuyến tiền liệt, phổi, vú, cổ tử cung và một số tế bào ung thư khác.

4.4. Giảm các triệu chứng tiền kinh nguyệt

Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) là các triệu chứng về thể chất, cảm xúc và tâm lý xảy ra trước khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.

Các nghiên cứu cho thấy nhụy hoa nghệ tây có thể giúp điều trị các triệu chứng PMS. Ở phụ nữ từ 20 – 45 tuổi dùng 30 mg saffaron mỗi ngày có hiệu quả trong khó chịu, đau đầu, thèm ăn và đau trong chu kì kinh nguyệt.

Ngoài ra, một nghiên cứu khác cho thấy rằng chỉ cần ngửi mùi nghệ tây trong 20 phút đã giúp giảm các triệu chứng PMS như lo lắng và giảm mức độ hormone gây căng thẳng

4.5. Kiềm chế cơn thèm ăn và giảm cân

Ăn vặt là một thói quen phổ biến có thể khiến nhiều người tăng cân. Theo nghiên cứu, nhụy hoa nghệ tây có thể giúp ngăn ngừa tình trạng ăn vặt, kiềm chế sự thèm ăn.

Trong một nghiên cứu kéo dài 8 tuần, những phụ nữ dùng thực phẩm chức năng chứa saffaron cảm thấy no hơn đáng kể, ít ăn vặt hơn và giảm cân nhiều hơn. Đồng thời, ​​nghệ tây đã giúp giảm đáng kể sự thèm ăn, chỉ số khối cơ thể, vòng eo và tổng khối lượng chất béo.

4.6.  Lợi ích trong chăm sóc da

Nhụy hoa nghệ tây thực sự là một sản phẩm thân thiện cho làn da với nhiều lợi ích khác nhau

4.6.1. Chống lại tia UV

Khi nói đế làn da thì bảo vệ khỏi bức xạ tia cực tím (UV) là một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm. Bởi lẽ, bức xạ UV thúc đẩy việc sản xuất các gốc tự do, làm tổn thương các tế bào da và tăng tốc độ lão hóa da.

Crocin, hợp chất hoạt động chống oxy hóa trong nghệ tây rất hữu ích. Các phân tử này làm giảm stress oxy hóa bằng cách trung hòa các gốc tự do. Crocin bảo vệ làn da chống lại tia cực tím A (UVA), tác nhân gây lão hóa da sớm.

4.6.2. Giúp chữa lành vết thương

Chữa lành vết thương đúng cách là chìa khóa cho một làn da khỏe mạnh. Nó làm giảm nguy cơ tiến triển các biến chứng như nhiễm trùng da và sẹo.

Nhụy hoa nghệ tây làm tăng phát triển của các tế bào da mới, cần thiết để đóng vết thương. Các nhà nghiên cứu cho rằng tác dụng này là do khả năng chống oxy hóa và chống viêm của nghệ tây. Điều này hứa hẹn về vai trò của nghệ tây trong việc chữa lành vết thương.

4.6.3. Giảm tình trạng tăng sắc tố da

Tăng sắc tố da là khi làn da trở nên sẫm màu hơn so với vùng da xung quanh như thâm, nám, tàn nhang. Nguyên nhân là do sắc tố dư thừa melanin do sẹo, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc thay đổi nội tiết tố.

Một nghiên cứu trên người đã phát hiện ra rằng các hợp chất hoạt tính của saffaron có thể làm giảm sắc tố melanin. Các hợp chất hoạt động bằng cách ngăn chặn tyrosinase (một loại enzyme cần thiết cho việc sản xuất melanin). Từ đó, làn da giảm thâm nám và sáng khỏe.

4.7. Một số lợi ích khác

Saffron có liên quan đến các lợi ích sức khỏe khác mà vẫn chưa được nghiên cứu rộng rãi:

• Có thể làm giảm các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch. Các nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm chỉ ra rằng khả năng chống oxy hóa của saffaron có thể làm giảm lượng cholesterol trong máu. Từ đó giúp ngăn ngừa các mạch máu và động mạch bị tắc nghẽn.
• Có thể làm giảm lượng đường trong máu. Saffron có thể làm giảm lượng đường trong máu và tăng độ nhạy cảm với insulin trong các nghiên cứu trong ống nghiệm và chuột.
• Có thể cải thiện thị lực ở người lớn bị thoái hóa điểm vàng do lớn tuổi. Saffron dường như cải thiện thị lực và bảo vệ chống lại tác hại của các gốc tự do gây ra.
• Có thể cải thiện trí nhớ ở người lớn mắc bệnh Alzheimer.

5. Cách sử dụng nhụy hoa nghệ tây

5.1. Trong ẩm thực

• Với liều lượng nhỏ, nghệ tây có hương vị và mùi thơm tinh tế và kết hợp tốt với các món ăn trong ẩm thực. Cách tốt nhất để tạo ra hương vị độc đáo cho món ăn là ngâm các sợi saffaron trong nước nóng rồi cho toàn bộ vào công thức để đạt được hương vị đậm đà hơn.
• Một lượng nhỏ saffaron cũng có tác dụng lâu dài. Vì vậy, bạn không cần dùng nhiều hơn một nhúm trong công thức nấu ăn. Trên thực tế, sử dụng quá nhiều nghệ tây có thể làm cho món ăn của bạn có mùi vị quá mạnh.

5.2. Chăm sóc da

Nếu bạn quan tâm đến việc sử dụng nhụy hoa nghệ tây cho da, hãy thử các phương pháp dưới đây.

• Mặt nạ nghệ tây: Để làm dịu da, hãy đắp mặt nạ nghệ tây. Nghiền 3 sợi saffaron bằng cối và chày. Trộn với 1 muỗng canh mật ong. Sau đó thoa hỗn hợp lên da và đợi trong 10 phút, rửa sạch và lau khô.
• Gel nghệ tây cho mặt: Tác dụng làm mát của gel nghệ tây rất lý tưởng đối với chứng viêm. Nghiền nát 4 – 5 sợi saffaron. Trộn với 2 muỗng canh loại gel lô hội và nước hoa hồng. Thoa một lượng nhỏ lên da và mát xa cho đến khi được hấp thụ.
• Toner nghệ tây: Đổ 1/2 cốc nước cây phỉ (witch hazel) hoặc nước hoa hồng vào bình xịt. Thêm 3 – 4 sợi saffaron ngâm trong 1 – 2 ngày. Xịt lên da hoặc thoa bằng bông tẩy trang.
• Dầu nghệ tây dưỡng ẩm: 3 – 5 giọt Tinh dầu nhụy hoa nghệ tây (saffaron essential oil) có thể trộn cùng dầu nền để tạo ra một loại kem dưỡng ẩm.

6. Lưu ý khi sử dụng nhụy hoa nghệ tây

6.1. Khi mua nhụy hoa nghệ tây

• Nhụy hoa nghệ tây là loại gia vị đắt nhất thế giới. Vì vậy, tình trạng làm giả rất tinh vi. Từ thời Trung cổ ở châu Âu đã có saffaron giả bằng cách trộn chất không liên quan như củ dền, sợi hạt lựu, sợi tơ nhuộm đỏ, nhụy vàng không mùi – không vị của nghệ tây. Ngoài ra, các phương pháp khác bao gồm trộn sợi nghệ tây với các chất nhớt như mật ong, dầu thực vật để tăng trọng lượng của chúng.
• Ngày nay, saffaron còn bị pha trộn với chiết xuất tạo màu của quả dành dành. Hình thức này rất khó phát hiện. Do có sự hiện diện của flavonoid và crocines trong chiết xuất từ ​​quả dành dành tương tự như trong nghệ tây. Các phương pháp phát hiện tân tiến mới xác định sự hiện diện của geniposide (là một hợp chất có trong quả của cây dành dành mà không có trong nghệ tây).
• Nghệ tây dạng bột dễ bị tạp nhiễm hơn, thường trộn với nghệ, ớt bột và các loại bột khác. Saffron có sẵn ở hầu hết các chợ bản địa và có thể được mua dưới dạng sợi hoặc ở dạng bột. Tốt nhất bạn nên mua các sợi. Vì chúng có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau và ít bị tạp nhiễm.
• Vì vậy, khi chọn mua bạn cần tìm hiểu kĩ các loại saffaron. Bởi vì mỗi thứ hạng phẩm chất sản phẩm khác nhau thì có giá tiền khác nhau. Điều quan trọng là phải mua nghệ tây từ một thương hiệu có uy tín để đảm bảo có được một sản phẩm chính hãng. Nếu saffron quá rẻ thì tốt nhất bạn không nên mua nó.

6.2. Trong khi sử dụng nhụy hoa nghệ tây

6.2.1. Liều lượng an toàn

Nhụy hoa nghệ tây Saffron nói chung là an toàn, gần như ít hoặc không có tác dụng phụ với người bình thường.

• Ở lượng nấu ăn tiêu chuẩn, nghệ tây dường như không gây ra tác dụng phụ đối với con người.
• Các nghiên cứu lâm sàng đã đánh giá liều lượng từ 20 đến 400 mg/ngày của nhụy hoa nghệ tây nguyên chất. Liều dùng lên đến 1,5 g/ngày vẫn được cho là an toàn. Tuy nhiên, chỉ 30 mg nghệ tây mỗi ngày đã được chứng minh là đủ đạt được những lợi ích sức khỏe.
• Liều cao từ 5 gam trở lên có thể gây độc. Liều từ 10 đến 20 g có thể gây tử vong.

6.2.2. Chống chỉ định

• Chống chỉ định saffaron trong trường hợp rối loạn đông cầm máu. Vì saffaron có thể kéo dài thời gian máu chảy, khiến máu khó cầm lại được.
• Phụ nữ đang có thai không nên sử dụng ở liều cao. Vì nó có tác dụng kích thích tử cung và gây sẩy thai. Hiện vẫn còn thiếu thông tin liên quan đến an toàn và hiệu quả trong thời kỳ cho con bú.

6.2.3. Phản ứng dị ứng, tác dụng phụ

• Mặc dù nhụy hoa nghệ tây thường được dung nạp tốt nhưng nó vẫn có thể gây ra phản ứng dị ứng. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của phản ứng dị ứng như mẩn đỏ, kích ứng sau khi sử dụng nghệ tây thì hãy ngừng sử dụng.
• Các tác dụng phụ được báo cáo bao gồm buồn nôn, nôn và đau đầu. Phản ứng dị ứng là không phổ biến, tuy nhiên, vẫn có viêm kết mạc, hen phế quản, ngứa da, sốc phản vệ đã được báo cáo.
• Các báo cáo độc chất học ghi nhận safranal trong saffaron có tác dụng độc đối với các chỉ số huyết học và sinh hóa. Saffron, crocin, safranal và crocetin cho thấy một số dị dạng phôi thai trên mô hình động vật ở liều lượng cao. Điều này chứng minh rằng việc tiếp xúc với hàm lượng rất cao của saffaron có thể làm tăng tỷ lệ sẩy thai ở phụ nữ mang thai

7. Kết luận

Nhụy hoa nghệ tây Saffaron có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, saffaron là một sản phẩm quý giá, đắt đỏ trên thế giới nên bị làm giả tinh vi. Bạn đọc cần tìm hiểu nguồn gốc, phân loại sản phẩm trước khi mua. Khi sử dụng saffaron cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5339650/
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Saffron
3. https://www.drugs.com/npp/saffron.html
4. https://www.healthline.com/nutrition/saffron
5. https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/benefits-of-saffron-for-skin