Tinh dầu quế từ lâu đã nổi tiếng trong thế giới tinh dầu thiên nhiên. Không chỉ góp phần trị liệu bằng hương thơm, giá trị của chiết xuất này còn nổi bật với khả năng chống oxy hóa, kháng khuẩn, xua đuổi côn trùng…Dưới đây, chúng tôi sẽ thảo luận về lợi ích sức khỏe, cách sử dụng, cùng với cách làm tinh dầu quế đơn giản.

1. Đôi nét về thực vật và tinh dầu quế

1.1 Thông tin cơ bản về thực vật quế

Quế là thực vật thuộc chi Cinnamomum Blume, họ Long não (Lauraceae). Đây là một quần thể thực vật lớn bao gồm khoảng 270 loài, hầu hết là cây gỗ. Chúng tập trung phân bố ở vùng nhiệt đới châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam…

Quế là một nguyên liệu ẩm thực ấn tượng, không chỉ bởi bổ sung mùi hương hấp dẫn mà còn là giá trị dinh dưỡng mang lại. Một thìa quế chứa:

• Năng lượng 20 calo, 6 gam carbohydrate và 4 gam chất xơ.
• Chúng không chứa một nguồn protein hoặc chất béo đáng kể nhưng nó rất giàu vi chất dinh dưỡng bao gồm canxi, magiê, phốt pho và kali…

1.2 Đôi nét về tinh dầu quế

Tinh dầu quế (Cinnamon essential oil) được chiết xuất từ phần lá và vỏ quế. Trong đó, chiết xuất từ vỏ quế phổ biến hơn cả với 2 loại thường gặp trên thị trường là quế cassia hoặc ceylon.

Quế Ceylon có nồng độ coumarin (chất có thể gây độc cho cơ thể) thấp hơn nhiều và tương đối an toàn hơn. Do đó, dù đắt tiền nhưng quế Ceylon được khuyến khích là sự lựa chọn ưu tiên. Loại này dễ nhận biết với những đặc trưng như mềm và mùi hương nhẹ hơn, được cán nhiều lớp. Trong khi các loại khác thường có màu sắc sẫm hơn và chỉ cuộn thành một lớp.

Thế nhưng, bạn vẫn có thể chọn quế Cassia nếu muốn sở hữu hương gỗ cay nồng nàn hơn một chút.

Tinh dầu quế có đặc tính như:

• Dung dịch có màu nâu trong;
• Đem đến hương thơm đặc trưng cay nồng, ấm áp từ gỗ và đất.
• Độ lan tỏa mùi hương mạnh mẽ;

Chúng có thể kết hợp tốt với những tinh dầu khác trong trị liệu như hoa oải hương (lavender), cam bergamot, tiêu đen (black, pepper), hương thảo (rosemary)…

1.3 Các hoạt chất giá trị của tinh dầu quế

Tinh dầu quế chứa nhiều hoạt chất phong phú và mang giá trị cao. Theo đó, tỉ lệ thành phần sẽ có sự chênh lệch đôi chút tùy vào các yếu tố như loài, nơi canh tác, khí hậu, thổ nhưỡng…Trong đó, những  chất hóa học chính gồm:

• Cinnamaldehyde: là một flavonoid tự nhiên chủ yếu, tạo ra hương và vị cho tinh dầu quế. Người ta tin rằng hợp chất này chịu trách nhiệm về những lợi ích sức khỏe mạnh mẽ của quế.
• Coumarin;
• Nhóm cinnamyl như axit cinnamic, cinnamyl axetat…
• Eugenol: chiếm hàm lượng cao hơn trong dầu lá;
• …

2. Gợi ý một số cách làm tinh dầu quế thông dụng

2.1 Cách làm tinh dầu quế – Phần chuẩn bị

Quế:

• Tinh dầu quế có thể được chiết xuất từ dạng quế thanh, hoặc quế đã xay thành bột.
• Tuy nhiên, quế dạng thanh là lựa chọn hợp lý hơn. Bởi chúng cung cấp hương vị và mùi hương nguyên chất, đậm đà hơn.

Dầu vận chuyển/dầu nền: Bạn có thể xem xét vài loại dầu thực vật sau:

• Dầu ô liu: loại dầu phổ biến được sử dụng trong các cách làm tinh dầu quế. Nhờ hương vị nhẹ nhàng cùng lợi ích tuyệt vời mà chúng được lựa chọn thường xuyên.
• Dầu hạnh nhân: dầu thực vật này có kết cấu và độ béo nhiều hơn dầu ô liu. Ngoài ra, chúng còn an toàn khi được sử dụng ở nhiệt độ cao.
• Dầu dừa: thoang thoảng mùi hương dừa đặc trưng cùng hàm lượng chất béo bão hòa cao.
• Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo một số loại khác như dầu hạt lanh, dầu hạt cải…

Khử trùng bình/lọ có nắp đậy kín: Điều này sẽ giúp kiểm soát vấn đề nhiễm khuẩn có thể xảy ra.

• Dùng xà phòng rửa sạch các bộ phận của lọ;
• Tráng lọ và nắp trong nước ấm rồi chuyển sang ngâm trong nước sôi. Đảm bảo sao cho đủ nước sôi ngập hoàn toàn, trong khoảng 2-3 phút;
• Để nguội và ráo nước phần lọ/bình chứa;

Vải thưa/bộ lọc dầu: dụng cụ giúp loại bỏ tạp chất trong quá trình tinh chế.

2.2 Cách làm tinh dầu quế bằng “quế thanh”

Bước 1: Cho lần lượt từng thanh quế vào lọ chứa theo chiều dọc. Đối với lọ có dung lượng là 01 lít, bạn có thể thêm khoảng 12 thanh quế. Nếu chiều dài của quế vượt quá kích thước lọ, hãy dùng dao làm bếp xử lý bằng cách cắt đôi que. Chú ý bảo đảm tay bạn được rửa sạch bằng xà phòng hoặc dùng găng tay sạch trong quá trình đóng gói trên.

Bước 2: Đổ phần dầu nền yêu thích vào lọ/bình chứa trên, cho đến khi ngập hết các thanh quế.

Bước 3: Dùng dao/đũa sạch để đảo các thành quế, để dầu có thể thấm đều và chảy xuống đáy lọ.

Bước 4:

• Đậy kín các lọ, rồi đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát. Để yên lọ trong 3 tuần, để quế tiết ra hương vị tinh dầu và chất dinh dưỡng nhất định vào dầu. Điều thú vị là ngâm càng lâu, tinh dầu sẽ có vị đậm đà hơn.
• Chú ý nên lắc lọ/bình hàng ngày.Thao tác sẽ giúp quế thấm dầu nền và hạn chế tình trạng bị mốc dọc theo bề mặt dầu.

Bước 5: Lọc dầu

• Đổ dầu vào miếng vải thưa để lọc tinh dầu quế vào lọ thủy tinh khác đã được khử trùng.
• Để tiết kiệm, hãy để phần quế rơi vào vải thưa. Sau đó, xoắn chặt miếng vải xung quanh để quế tiết ra dầu với lượng tối đa.

2.3 Cách làm tinh dầu quế bằng “quế xay”

Bước 1: Trộn phần quế xay hay quế dạng bột vào dầu nền, tỷ lệ tham khảo ¼ cốc quế xay và 01 cốc dầu nền.

Bước 2: Cho hỗn hợp trên vào chảo nóng với lửa nhỏ đến trung bình. Sau đó, đảo đều dầu và quế cho đến khi hỗn hợp hoàn vào nhau (khoảng 1 tiếng), rồi xuống lửa nhỏ trong 3-5 phút trước khi tắt bếp.

Bước 3: Để nguội hỗn hợp khoảng 10 phút rồi cho vào lọ thủy tinh đã được khử trùng.

Bước 4:

• Đậy kín các lọ, rồi đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát. Để yên lọ trong 3 tuần, để quế tiết ra hương vị, tinh dầu và chất dinh dưỡng nhất định vào dầu. Điều thú vị là ngâm càng lâu, dầu sẽ có vị đậm đà hơn.
• Chú ý nên lắc lọ/bình hàng ngày. Thao tác sẽ giúp quế thấm dầu nền và hạn chế tình trạng bị mốc dọc theo bề mặt dầu. Ngoài ra, dầu làm từ quế xay có thể sử dụng sớm hơn quế thanh, bởi chúng có xu hướng cần ít thời gian hơn để tiết tinh dầu.

Bước 5: Lọc dầu:

• Đổ dầu vào miếng vải thưa để lọc tinh dầu quế vào lọ thủy tinh khác đã được khử trùng.
• Để tiết kiệm, hãy để phần quế rơi vào vải thưa. Sau đó, xoắn chặt miếng vải xung quanh để quế tiết ra dầu với lượng tối đa.

2.4 Cách làm tinh dầu quế bằng biện pháp cách thủy

Ngoài nguyên liệu như trên cần chuẩn bị một chiếc nồi có kích cỡ vừa

• Bước 1: Rửa sạch vỏ quế khô rồi cho vào nồi nước đang được đun sôi;
• Bước 2: Sau đó, chờ nước sôi lăn tăn, rót hỗn hợp này vào lọ thủy tinh sạch đã chuẩn bị;
• Bước 3: Nên lắc nhẹ lọ, điều này giúp cho tinh chất có cơ hội thoát ra và hòa tan dễ dàng hơn;
• Bước 4: Đóng chặt nắp lọ/bình, rồi đặt lại vào một nồi nước khác;
• Bước 5: Đun cách thủy đến khi dung dịch trong bình đổi sang màu vàng. Lúc này dung dịch sẽ gồm tinh dầu và nước.
• Bước 6: Để nguội, lọc lấy tinh dầu qua miếng vải sạch, loại bỏ tạp chất và bảo quản trong lọ thủy tinh tối màu.

2.5 Cách làm tinh dầu quế – Phần bảo quản

• Sau khi thành công lọc dầu vào lọ mới, nên đậy chặt lọ bằng nắp kín. Tìm lọ có dấu cao su được tích hợp vào nắp để tinh dầu hạn chế bay hơi ra ngoài.
• Đặt lọ nơi khô ráo và thoáng mát như tủ lạnh ngăn mát, tủ đựng thức ăn…
• Tránh xa tầm tay trẻ em và sự tấn công các loại côn trùng, bụi bẩn…
• Chú ý thời gian sử dụng tinh dầu quế có thể được tăng thêm bằng cách giữ chúng ở ngăn mát tủ lạnh. Bên cạnh đó, điều này còn phụ thuộc vào loại dầu vận chuyển được sử dụng.

2.6 Lưu ý trong cách làm tinh dầu quế

Nên kiểm soát vấn đề nhiễm khuẩn từ nguyên liệu chuẩn bị và quá trình thao tác.

Tìm các lọ có nắp kèm dấu cao su và kích thước lọ phù hợp nhất với nhu cầu. Kiểm tra vành của nắp xem có bộ phận nào bị hỏng hoặc bị thiếu không.

Hầu hết dầu vận chuyển bằng dầu thực vật có thời hạn sử dụng riêng, thông thường không quá 01 năm. Do đó, nên kiểm tra hỗn hợp dầu và nên tiêu thụ trước khi chúng bị ôi thiu.

Khi sử dụng chỉ chọn lọ sạch, nguyên vẹn, có niêm phong không bị hư hại.

3. Sử dụng tinh dầu quế như thế nào trong cuộc sống hằng ngày

Có nhiều cách khác nhau để có thể tận dụng lợi ích từ tinh dầu quế sao cho phù hợp với sở thích của bạn.

Khuếch tán: phương thức tạo nên không gian tràn ngập tinh dầu quế. Với cách này, ta cần sử dụng máy khuếch tán hoặc đèn xông để đạt hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, cách thức này cũng hữu hiệu để hạn chế loài muỗi và côn trùng hoạt động gần nơi ở của bạn.

Massage hỗn hợp tinh dầu đã pha loãng với dầu nền lên các vị trí cơ thể đang khó chịu. Ví dụ như căng cơ, đau nhức, đau mỏi xương khớp…

Nhỏ vài giọt tinh dầu quế hòa tan với nước tắm, dầu gội, nước ngâm chân…giúp sát khuẩn, kích thích tuần hoàn máu, loại bỏ phiền não, mệt mỏi…

Xịt lượng tinh dầu pha loãng vừa phải vào những vật dụng mà bạn muốn lưu giữ hương thơm thư giãn này như gối, túi vải, quần áo,…

Xông hơi: nhỏ vài giọt tinh dầu quế vào máy xông hơi hoặc chậu nước truyền thống đang nóng và trùm kín đầu. Sau đó, đưa mặt vào cách bề mặt nước khoảng 30 cm, rồi hít thở sâu. Hơi nước lan tỏa giúp loại bỏ bụi bẩn, tế bào chết, làm sạch sâu để dưỡng chất thẩm thấu dễ dàng.

4. Lợi ích nổi bật của tinh dầu quế đối với sức khỏe

Dưới đây là vài lợi ích nổi bật của tinh dầu quế đối với sức khỏe:

4.1 Kháng khuẩn và nấm

Theo tài liệu, khả năng kháng khuẩn của tinh dầu quế đến từ thành phần hoạt động chính, cinnamaldehyde. Cụ thể:

• Nghiên cứu từ lâu đã cho thấy chiết xuất này có thể ngăn chặn sự phát triển của nhóm vi khuẩn Salmonella, Listeria, tụ cầu vàng, Bacillus subtilis…
• Tinh dầu vỏ quế được phát hiện có tác dụng mạnh chống lại vi khuẩn Helicobacter pylori, nguyên nhân chính gây ra tình trạng viêm, loét dạ dày…
• Tinh dầu quế có thể giúp điều trị nhiễm trùng nấm, bao gồm cả nấm candida, Trichophyton mentagrophytes…

4.2 Giúp quản lý căng thẳng

Tinh dầu quế cùng liệu pháp mùi hương đã được đánh giá tích cực trong kiểm soát căng thẳng, lo lắng, trầm cảm, hỗ trợ giấc ngủ…Trong một nghiên cứu trên các sinh viên đại học, việc sử dụng tinh dầu quế đã được phát hiện để tăng sự tỉnh táo, nhận thức, tập trung…

4.3 Tinh dầu quế tăng cường sức khỏe làn da

Dù còn cần thêm thời gian để xác định hiệu quả lâm sàng của tinh dầu quế. Tuy nhiên bước đầu, nhà khoa học đã ghi nhận tiềm năng giúp điều trị viêm da và tình trạng rối loạn da khác từ chiết xuất thực vật này. Đóng góp phần lớn cho công dụng này là hoạt chất cinnamaldehyde.

4.4 Tinh dầu quế là “khắc tinh” của côn trùng

Thực tế, ta hoàn toàn có thể sử dụng tinh dầu quế như loại thuốc chống muỗi. Thậm chí một số nghiên cứu còn cho thấy khả năng diệt trứng muỗi của tinh chất. Vì vậy, hãy lan toản tinh dầu này tại không gian sống và làm việc của bạn để hạn chế hoạt động của loài côn trùng khó chịu này nhé.

4.5 Lợi hô hấp

Tương tự như chiết xuất bay hơi khác, cùng với tác dụng làm ấm, sát khuẩn của quế mà tinh dầu của chúng được cho là có khả năng hỗ trợ thông thoáng đường hô hấp, giải cảm…

5. Điều cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu quế

Dù tinh dầu quế thường được Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ công nhận là an toàn. Thế nhưng, chúng có thể không phù hợp với tất cả trường hợp:

• Coumarin có trong tinh dầu dù hàm lượng thấp có thể gây kích ứng da, đặc biệt là da nhạy cảm.
• Luôn pha loãng tinh dầu quế nguyên chất bằng dầu nền trước khi dùng. Không bao giờ được uống tinh dầu quế nguyên chất trực tiếp vào bụng.
• Tham khảo ý kiến thầy thuốc hay chuyên gia đối với các trường hợp phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, người có tiền sử dị ứng, người có bệnh cấp tính…
• Khuyến khích thử lượng nhỏ tinh dầu quế lên da trước khi dùng ở các khu vực rộng lớn hơn.

6. Tổng kết

Như vậy, tinh dầu quế không chỉ mang đến hương thơm độc đáo, đặc trưng mà còn góp phần trong nhiều nhiều lợi ích sức khỏe. Bên cạnh đó, để phát huy tối đa các tác dụng của tinh dầu này, hãy liên hệ với Kobi để được tư vấn nhiều hơn về cách làm tinh dầu quế bạn nhé.

• Xem ngay: Tinh dầu quế nguyên chất

Tài liệu tham khảo

1. Đỗ Huy Bích và cộng sự. Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt nam, NXB Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội.
2. The Health Benefits of Cinnamon https://www.verywellfit.com/cinnamon-for-health-89013
3. 8 Cinnamon Essential Oil Benefits, Uses, And Side Effects https://www.stylecraze.com/articles/benefits-and-uses-of-cinnamon-essential-oil/#does-cinnamon-oil-interact-with-any-medications
4. How to Make Cinnamon Oil https://www.wikihow.com/Make-Cinnamon-Oil